Prof. Dr. Ahmet Rasim Küçükusta

Uçak seyahati ve yüksek rakımlar sadece kalp-damar, akciğerler, metabolizma ve kanımızı değil bağırsak sağlığımızı da etkileyebilir.

✈️ Yüksek Rakım ve Uçak Yolculuğu Bağırsakları Nasıl Etkiler?

💠Yüksek İrtifa ve Enflamasyon

Yüksek irtifa veya uçuşlarda, düşük atmosfer basıncı ve oksijen seviyeleri sebebiyle vücutta hipoksi oluşur. Bu durum,  bağırsağa giden kan akışını kısmen azaltabilir ve sindirimi yavaşlatabilir, enflamatuar sitokinlerin salınımını tetikler ve bağırsak “leaky gut” (sızdıran bağırsak) gibi sorunların ortaya çıkmasına katkı sağlar SpringerLink.

💠 Bağırsak Bariyerine Zarar

Hipoksi, bağırsak epitel hücrelerini ve sıkı bağlantı proteinlerini zayıflatır; bu da zararlı moleküllerin dolaşıma geçmesine ve sistemik enflamasyona yol açabilir Naturecasadesante.com.

Özellikle enflamatuar bağırsak hastalığı (IBD) olanların yüksek irtifaya çıkmaları ya da uçakla seyahat etmeleri hastalık belirtilerini artırabilir Academic OxfordScienceDaily.

💠 Mikrobiyota Bozulması

Akut yüksek irtifa maruziyeti (örneğin günlerce ~4.500 m seviyesinde kalmak), mikrobiyota çeşitliliğinin ve kısa‑zincirli yağ asitleri üreten faydalı bakterilerin (örneğin Bifidobacterium, Faecalibacterium) azalmasına, fırsatçı patojenlerin ise artmasına neden olur ASM Journals+1Nature+1.

Zamanla adaptasyon sırasında, özellikle Blautia A gibi türlerin artışı, bütirat üretimi yoluyla bağırsak bariyerini destekleyebilir ve adaptasyona katkıda bulunabilir California Insider+1Nature+1.

💠 Sindirim Problemleri ve Fiziksel Etkiler

Uçak kabinleri genellikle deniz seviyesinde olmayan bir atmosfer basıncına (yaklaşık 1.800–2.400 metre irtifa etkisiyle) ayarlanır. Bu nedenle bağırsaklarınızdaki gaz hâlâ azalmaz, aksine genişler ve şişlik, gaz, kramp hissine yol açar. californiainsider.com+2The Epoch Times+2Dünya Haberleri+2.

Hipoksi, vagus siniri aktivitesini baskılar; sindirim yavaşlar, enzim salınımı azalır, mide boşalması gecikir ve motilite düşer www.ndtv.comIMP.NEWS.

Uçuşta uzun süre oturmak, susuz kalmak ve normal rutinden uzaklaşmak kabızlık, gaz ve hazımsızlık riskini artırır. Ayrıca stres, jet lag ve değişen yemek saatleri de sindirim sistemini olumsuz etkileyebilir theguardian.comrskoso.comviome.com.

💡 Ne Yapmalı? Pratik, Uygulanabilir Tedbirler

🔸Uçuştan 1–2 gün önce yüksek-FODMAP (baklagiller, soğan, sarımsak, avokado, kuruyemiş gibi) gaz yapıcı gıdalardan kaçının. Uçuş sırasında kola, sodalı ve gazlı içeceklerden uzak durun eatingwell.com.

🔸Bol su için, alkolden ve kafeinden kaçının. Dehidrasyon kabızlığı ve gazı artırır thesun.co.uktheguardian.com.

🔸Ara ara hareket edin, uçuşta koridorda yürüyün, esneme yapın. Oturarak uzun süre kalmak bağırsak hareketini geciktirir self.comthesun.co.uk.

🔸Gaz giderici ilaçlar (Gas‑X, simetikon, sindirim enzimleri) gerekirse kullanılabilir. Şekerli sakız gibi hava yutmanıza neden olabilecek şeylerden kaçının thesun.co.ukself.com.

🔸Strese bağlı olarak derin diyafram nefesleri bağırsağı rahatlatabilir. Çok ısrarcı gaz sıkışması olursa, tutmak yerine serbest bırakmak daha az rahatsız edici olur thesun.co.ukself.com.

Gelelim neticeye

🟧Yüksek irtifa ve uçak yolculuğu, bağırsak bariyerini zayıflatabilir, mikrobiyota dengesini bozabilir ve enflamasyona yol açabilir.

🟧Özellikle altta yatan ülseratif kolit, Crohn gibi sindirim sistemi hastalığı olanlarda daha ciddi belirtilere sebep olabilir.

🟧 Mikrobiyal adaptasyon mekanizmaları sayesinde, uygun beslenme ve destekle (lif, prebiyotik/probiyotik) bağırsak sağlığı korunabilir ve vücut uyum sağlayabilir.

Kaynaklar:

https://www.theepochtimes.com/health/how-altitude-and-air-travel-disrupt-the-gut-and-what-to-do-about-it-5852710

https://ahmetrasimkucukusta.com/2015/12/04/yazilar/tip-yazilari/modern-hayat/kimler-ucak-yolculugu-yapabilir-kimler-yapamaz/

SSS

***

Siz de yorumunuzu paylaşın: