Çeşitli bağışıklık sinyal yolları aracılığıyla vitamin D’nin aşı etkinliğinin geliştirilmesinde tamamlayıcı bir rolü olması kuvvetle muhtemeldir. Enfeksiyon sırasında yeterli D vitamini, erken tip I interferon koruyucu cevabına katkıda bulunabilir ve SARS-CoV-2’ye karşı doğuştan gelen antiviral bağışıklığı geliştirebilir.

Çok kısa sürede geliştirdikleri Kovid aşısı ile tüm dünyanın takdirini toplayan Uğur Şahin ve Özlem Türeci‘nin sağlıklı yaşam sırlarını okuyunca hiç şaşırmadım. Nâgehan Alçı, şunları yazıyor: Bu sıradışı ve mütevazı çiftin sağlıklı yaşam sırlarını da araştırdım. Pek yemek yemiyorlarmış ama buzdolaplarında her zaman 2 şey varmış. Kefir ve lahana suyu.

Harvard tarafından yapılan araştırmada, sağlıklı beslenenlerde Kovid’ e yakalanma riskinin %9 ve ciddi Kovid gelişme riskinin %41 daha düşük olduğu belirlendi. Bugüne kadar ağızlarından sağlıklı hayat tarzıyla alâkalı tek bir söz çıkmayan Bilim Kurulu ve Sağlık Bakanlığı’ na teessüf ediyorum.

FDA’ ya tavsiyede bulunan bağımsız uzmanlardan oluşan kurul, 13’e karşı 10 oyla molnupiravir adlı ilacın Kovid’ de faydalarının risklerinden fazla olduğuna karar vermiş. Uzmanların yarıya yakınının ilacın etkinlik ve emniyeti hakkında ciddi şüpheleri olduğu anlaşılıyor. Pandemi döneminde de olsa ilaç şirketlerinin araştırmalarına dikkatle yaklaşmak gerekir.

Sembolü kelle paça olan adam gibi beslenme, D vitamini, egzersiz, uyku, moral-maneviyat-motivasyon, tuzlu su ile gargara, güneşlenme de güçlü bağışıklığın olmazsa olmaz unsurları. Bu uygulamalar, “bilim dışı tavsiyeler” diye küçümsendi, aşağılandı ama şimdi memnuniyetle görüyorum ki bilim dünyası çok geç de olsa bunların ehemmiyetini kavradı.