Bugünlerde aşı olanlara sıkça söylenen bir temenni var: “Antikorunuz bol olsun”. İyi niyetle dile getirilen bu temenni hem eksiktir hem de her zaman faydalı olmayabilir, hatta ciddi riskleri olabileceği bile söylenebilir. Bunun, “Nötralizan ve uzun ömürlü antikorlarınız, evladiyelik T hücreleriniz olsun” şeklinde düzeltilmesi uygun olacaktır. Temenniperverlere duyurulur.

Newcastle hastalığı virüsü bazlı vektör aşı ile fare ve hamsterlerde yapılan deneylerde umut veren neticeler elde edildi. Burun yoluyla uygulanan ve virüsün S proteininden hazırlanan rekombinan rNDV aşısı farelerde yüksek miktarlarda IgA ve IgA2a türü nötralizan antikor oluşumuna ve T hücre bağışıklığına sebep oldu.

Dünyanın birçok ülkesinde koronavirüs aşılarının uygulanmaya başladığı şu günlerde, aşıların etkisinin daha az olması kuvvetle muhtemel olan yaşlılar ve kronik hastalığı olanlarda sağlıklı hayat tarzının, adam gibi beslenmenin, başta D vitamini, çinko, selenyum ve antioksidan vitaminler olmak üzere bazı gıda takviyelerinin ek fayda sağlayabileceğine inanıyorum.

Birçok hastanın hastaneye bile kabul edilmediği USA’ da doktor ve sağlık çalışanlarının önemli bir kısmının aşıyı reddetmesi çok mühim bir hadisedir. Neden kimse skype başında nöbet tutan USA’ daki bilim adamlarımıza “Amerikalı doktorların aşı çekimserliği ve sebeplerini” sormuyor acaba!

Dünyanın birçok ülkesinde koronavirüs aşılarına başlandı ama bunların yaşlılarda ne kadar etkili olacağı henüz tam bilinmiyor. Düşük dozda çinko ve selenyum desteklerinin grip aşılarının antikor cevabını artırdığı dikkate alındığında yaşlılara bu elementlerden zengin bir diyet ve bunların besin desteği olarak verilmesi faydalı olabilir.