HABERİNİZ OLSUN
ETİBBA DİYOR Kİ
DERDİME BİR ÇARE
TABİBAN-I CİHAN İÇÜN
BENİM ŞARKILARIM
YENİDOĞMUŞ BEBEĞE K VİTAMİNİ UYGULANMASI DOĞRU MUDUR?
Dikkat: Yazının sonunda ek var!
***
Çocuk hastalıkları mütehassısı Prof. Dr. Alişan Yıldıran‘ ın yazısı:
Bendenize aşılar ile ilgili sorulan sorulardan birisi de “K vitamini AŞISINI yapdırmalı mıyız?” şeklinde. K vitamininin aşı olmadığı ancak, halkımızın ârifâne bir şekilde aradaki bağlantıyı kurması bahsi diğer.
Bu yazıyı yazmaya niyet etdiğimde bir kaç saatde yazarım zannediyordum. Fakat konuyu okumayı bile günlerce bitiremedim, yazmakdan vazgeçmeyi düşündüm. Daha sonra, dilimizde yazılmış halkın anlayabileceği, hekimlerin ise konunun nasıl ele alınması gerekdiği hakkında naçizane bir referans olabileceği ümidi ile kaleme almaya gayret etdim.
Yenidoğan bilim dalında çalışdığım beş yıl boyunca okuduğum kitap ve makalelerde yenidoğanın hemorajik (kanama) hastalığını (YHH) önlemek için bebek doğar doğmaz 1 mg K vitamininin kas içine zerk edilmesi gerekdiğini, hastalığa duçar olan bebeklerin ağır beyin hasarına maruz kalabildiklerini öğrenmiş ve o dönemde bir iki vaka görmüşdüm. Bir kaç ay önce bir personelimizin bebeğinin, k vitamini uygun şekilde yapıldığı halde YHH’ndan dolayı vefat etmesi de zihnimde yer etdi. Bu durum başka hekimlerin de dikkatini çekmiş sanırım (1).
Yenidoğandan immünoloji-allerji bilim dalına geçdikden sonra bu konu ile ancak yukardaki soru sebebi ile karşılaşdım. Okumaya başlayınca, konunun daha önce bahsetmiş olduğum Rockefeller tıbbı (2) ile alakası olabileceğini düşündüm.
Tarayıcıya Türkçe olarak YHH yazıldığında pek çok makale çıkıyor, ilk bir kaç tanesine bakıldığında, hepsinin benzer bilgiler verdiği görülmekde, Amerikan pediatri akademisi böyle tavsiye ediyormuş! (3, 4, 5). PDR’ye göre ise bu uygulama diğer ülkelerde münakaşalı imiş (6).
Bebek anne karnından çıkdığında ve göbek bağı kesildiğinde vücudunda bazı fizyolojik değişiklikler olur. Çünki bebek anne karnında, annenin dolaşım sisteminden düşük oksijenli kan ile beslenmekde ve solunum yapmamakdadır. Dışarı çıkdığında ise bu durum bir iki dakika içinde değişmek zorundadır; bebek kendi dolaşımını sağlamalı, akciğerleri açılmalı ve fetal dolaşımı sağlayan geçişler kapatılmalıdır (7). Anne ile olan bağlantının kesilmesi ile bebeğin kanında prostaglandin seviyeleri aniden azalır (7), bunun bebekde pıhtılaşma yönüne kaymaya sebep olması beklenir (8). O halde bebeğin pıhtılaşma fizyolojisi erişkinden farklı olmalı pıhtılaşma önlenmeli, tedricen erişkindeki duruma gelmelidir. Nitekim öyle olduğu da biliniyor (9).
Filhakîka bu hadise de, yaradanın muhteşem ilmini, her şeyi en ince noktasına kadar dantel gibi işlediğini idrâk melekesi yerinde olanlara tebeyyün etmekdedir.
Bu nokta-i nazarda sıhhatli bir anneden, sıhhatli bir gebelik ile normal yoldan doğmuş sıhhatli bir yenidoğana k vitamini uygulamak en azından bu fizyolojik duruma müdahale anlamına gelmekdedir. Bu konudaki makalelerin ilk cümlesi nedense “Newborn infants are deficient in vitamin K and consequently may have vitamin K deficiency bleeding—Yenidoğan bebeklerin vitamin K eksikliği vardır ve sonuç olarak vitamin K eksikliği kanaması geçirebilirler” şeklindedir (10) ki bu cümle “antibiyotik eksikliği bakteriyel enfeksiyona yol açar” gibi SAÇMA bir cümledir. Fizyolojiyi tekrar hatırlarsak konunun daha başdan yanlış ele alınmakda olduğu kanaatindeyim.
YHH tabiri de esasen yanlış kullanılmakdadır, doğrusu K vitamini eksikliğine bağlı yenidoğanın kanama hastalığı olmalıdır (11).
Bu konuda nisbeten bîtaraf bir ülke olan İtalya’dan Lippi ve ark’nın derleme yazısı konuyu güzel özetlemiş (9). Bu yazıdaki önemli noktalar şunlardır;
- K vitamini K1 (fillokinon, fitomenadion ve fitonadion) ve K2 (menakinon, menatetrenon) olmak üzere iki çeşitdir.
- K vitamini ile alakalı pıhtılaşma faktörleri II, VII, IX, X, protein C ve S ve protein Z’dir.
- K vitamini eksikliği erişkinlerde çok nadirdir.
- Sıhhatli erişkinde açlık K1 seviyesi 0.15-1 mcg/L’dir.
- Ortalama günlük ihtiyaç ise 1 mcg/kg’dir.
- Anne sütünde 1-4 mcg/L K1 vitamini bulunur, (bioavailability, yararlanma belirtilmemiş), Başka yayınlarda ise 8-9 mcg/L olarak verilmişdir (12).
- K vitamini eksikliğine bağlı kanama hastalığı (VKDB) K vitamini desteği ile düzeltilebilen kanama hastalığı olarak tarif edilir.
- Teşhis ise F II, VII, IX ve X’un azalmış olması ile konulur.
- Bu hastalığın otozomal resesif geçişli yani ırsî olan bir şekli de vardır. Yukarda bahsetdiğim hastanın bu hastalıkdan olması muhtemeldir.
- VKDB etkene ve yaşa göre iki şekilde sınıflandırılır, etkene göre; İdiyopatik (Sebebi meçhul) ve Sekonder (ilaca veya hastalığa bağlı), yaşa göre ise; erken, klasik ve geç tiplerdir.
- Erken tip hayatın ilk 24 saatinde gelişir ve hemen daima ilaç kullanan anne bebeklerinde görülür, K vitamini yapılmadığı takdirde VKDB’nin bunlarda görülme sıklığı %6-12’dir.
- Klasik tip, hayatın iki ile yedinci günleri arasında görülen tipidir ve ağızdan beslenmenin gecikmesine veya yetersiz olmasına bağlıdır. Bunlarda beyin kanaması çok nadirdir, görülme sıklığı da 0 ila binde 4 civarındadır.
- Geç tip ise, sadece anne sütü ile besleme sebebi ile hayatın 2-12. haftalarında gelişir (ne tesadüf, tam da aşıların yoğun şekilde yapıldığı süreç). Bunlarda beyin kanaması vakaların yarısında, ölüm ise beşde birinde husule gelir. Ancak K vitamini uygulanmamışsa bile görülme sıklığı 15-20 binde birdir. (İngiltere’den bir çalışmada ise bu oran yüzbinde 4’dür (13)).
- K vitamini uygulaması en iyi önleme metodu olmasına rağmen hala münakaşa edilmekdedir, bunun sebebi 90’lı yıllarda iki çalışmada bu uygulamanın çocuklarda görülen lösemi ve kanserler ile ilgisi olabileceği hakkındaki iki yayına dayanmakdadır.
- ABD ve İsveç’de yapılan iki geniş geriye dönük çalışmada ise bu bağlantı bulunamamışdır.
- Amerikan Pediatri Akademisi 2003’de bütün yenidoğanlara 0.5 (<1500g)-1 (>1500g) mg K vitamininin kas içine uygulanmasını tavsiye etmişdir. (Ülkemiz çocuk hekimlerinin idol kabul etdiği bu Rockefeller kuruluşunun etik dışı icraatlerini okumanızı hasseten tavsiye ederim (14)).
- Şayet ebeveyn kas içine uygulamayı kabul etmez ise, iki defa 2 mg ağızdan (ilki ilk 6 saatde, ikincisi 4-7. günde) verilebilir.
- Ancak kas içine K vitamini uygulaması ile bebeklerde bir kaç gün sonra kan K vitamini seviyesinin binlerce katına çıkdığına da dikkat edilmelidir.
- Erişkinlerle bebeklerdeki farklılıkların fizyolojik (olması gerekdiği gibi) olduğunu, patolojik (hastalık) olmadığını bilmek esasdır ve K vitamini uygulaması temel olarak geç tipi önlemek maksadı ile uygulanabilir.
Literatür tarandığında Yeni Zelanda’lı olduğu dışında hiç bir bilgi bulamadığım fakat konuya fevkalade vakıf bir yazarın makalesini de muhakkak okumak gerekir (15). Buradaki bilgilere bakıldığında, K vitamini uygulamasının tipik bir Rockefeller tıbbı icraatı olduğu kuvvetle muhtemeldir. Bu uygulamanın kernikterusa (beyin hasarına yol açabilen bir yenidoğan sarılığı) yol açdığı ve o dönemde çok görüldüğü bile vaki olmuşdur (16). YHH, ne hikmetse her türlü hastalığın kol gezdiği Afrika’da görülmemekdedir (17). K vitamini Glukoz 6 fosfat dehidrojenaz enzim eksikliği olan bebeklerde de kernikterusa yol açabilmekdedir.
Ülkemizde de K1 vitamini konakion ampul adı ile bulunmakda olup, muhtevasında ayrıca fenol, propilen glikol, polietoksile hint yağı da bulunmakdadır. Bu maddeler ve K1 vitamininin kas içine zerkinin anafilaksi ve ölüme yol açabildiği de bilinmekdedir (18).
K vitamininin lösemi ve kanser ile alakası olabileceğine veya olmadığına dair çalışmalar vardır. Hatta her bir YHH hastasına karşılık, K vitaminine bağlı olarak gelişen 100 kanser vakası görülebileceği de iddia edilmişdir (15).
Şu halde, tıbbın birinci prensibi “önce zarar verme”, yenidoğanın birinci prensibi “az elle, çok gözle” olup da, bu uygulamayı yenidoğancılara endoktrine eden Rockefeller tıbbını tebrik ediyorum.
Ülkemizde 2000 yılından beri (19) uygulandığına göre herhalde elimizde öncesi ve sonrasına ait kayıtlar vardır, ilgilisine!..
Başlıkdaki sualin cevabını ise herhalde tahmin etmişsinizdir.
Kaynaklar:
(1) http://www.journalagent.com/okmeydanitip/pdfs/OTD-00710-CASE_REPORT-TUFAN_TAS.pdf
(2) http://ahmetrasimkucukusta.com/2016/02/05/misafir-yazar/zikavirus-ve-rockefeller-tibbi/
(3) http://www.ttb.org.tr/STED/sted0100/st01004.html
(6) http://www.pdr.net/drug-summary/Phytonadione-phytonadione-780
(8) https://en.wikipedia.org/wiki/Prostaglandin
(9) Blood Transfus 2011;9:4-9 DOI 10.2450/2010.0034-10
(10) http://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1002/14651858.CD008342/pdf
(11) http://emedicine.medscape.com/article/974489-overview
(12) Fournier B, Sann L, Guillaumont M and Leclerq M. Variations of phylloquinone concentrations in human milk at various stages of lactation and in cow’s milk at various seasons. Am J Clin Nutr 187;45:551-8.
(13) McNinch A and Tripp J. Haemorrhagic disease of the newborn in the British Isles: a two year prospective study. BMJ 1991;303:1105- 1109.
(14) https://vitamingiller.com/emzirmeye-dogal-demek-etik-acidan-sikintili/
(15) http://www.vaclib.org/basic/vitamin-k.htm
(16) Meyer T and Angus J. The effect of large doses of Synkavit in the newborn. Arch Dis Child 1956;31: 212-5.
(17) Birkbeck J. Vitamin K prophylaxis in the newborn: a position statement of the Nutrition Committee of the Paediatric Society of New Zealand. NZMJ 1988;101:421-2.
(18) https://dailymed.nlm.nih.gov/dailymed/drugInfo.cfm?setid=e8808230-2c44-44c6-8cab-8f29b6b34051
(19)http://www.istanbulsaglik.gov.tr/w/mev/mev_gen/acsap/yeni_doganlarda_k_vitamini.pdf
***
EK 1 (22.6.2024): FERHAT ARSLAN
Yahu ne kadar ahmaklar ne kadar ahmaklar anlatamam! Diyor ki koyduğun makale bak ne diyor? Her bebeğe mutlaka yapılmalı diyor. Bunlar zır deli! Ulan ben onu koyarken 40 defa baktım. Adamlar 2018 yapımı metaanalizi değil de 2010 yapımı metaanalizi tercih ettik diyor. Niye diyorsun? E diyor çünkü temel önerinin dayanağı o makale diyor. Şaka gibi değil mi? Ben hikaye dediysem hikayedir. Bunlar K vitamini hem pahalı değil hem de ne zararı olur ki diyerek kanıt falan olmadan sırf bugüne kadar yapıldı biraz daha devam etsin denilen şeylerdir. Ahmak herifler Adım adım takip ediyorlar beni
Kaynak: https://x.com/Ferhatarslandr/status/1804274168461942798
***
Çok faydalı bir yazı olmuş hocam, Allah sizden razı olsun. Bir de D vitamini meselesi var, her bebeğe veriliyor, bu ne derecede doğrudur, bir de bu konuya el tasanız.
Evet sayın hoca sizden ben de bir d vit makalesi bekliyorum.
Merhaba Kiymetli Hocamm,
2010 dogumlu kizim ilacsiz ve saglikli bir hamilelik sonunda miadinda dogdu.Fakat dogar dogmaz sariligi firladi.Pozitif uyusmazligi dediler.Normalde kan uyusmazligimiz yok esimle.Cocugun kani degisti :/ Her riski kabul ettigimize dair imza alinarak.5gun hastanede yatti.Simdi acaba diyorum ? Nasil bir sistem kurmuslar ki bebegi ana rahminden baslayarak zehirlemeye basliyor bunu da saglik adina yutturuyorlar…
Merhaba, ben Japonyada yasiyorum, burada K vitamini bebegin bir ay kontrolunde agizdan uygulaniyor.
Sizin anlattiklarinizi gozonunde bulundurursak vitamin k nin bir ay sonra yapilmasi cok da amaca hizmet etmiyor o zaman sanirim. Dogru mu anlamisim :/
K2 vitamini ile ilgili bi yazı bilgilendirme istiyoruz sizden Sayın Hocam. Statin grubu ilaçların k2 yi azalttığı dolayısıyla damarlar ve yumuşak dokularda kalsiyum birikmesine yol açtığını okudum bir kaç makalede. Yeterli k2 desteğinin ise damarlarda kalsiyum birikmesini önlediği k2 nin kalsiyumu diş ve kemiklere yönlendirdiği hatta %20-30 oranında damarlardaki kalsiyumu dahi çözebildiği iddia edilmiş. Kalsiyum kan seviyem 11 kalsiyum skorum 450 pıhtılaşma sorunu yaparmı. K2 kullanımını tavsiye edermisiniz.
bu makaleyi yazan kim?
ismi bile geçmiyor makalede?
nasıl inanalım?
kime inanalım?
kimse bilmiyor.
herkes kafasına göre yaşıyor.
doktorlar kafasına göre bir tıp yaşıyor bu ülkede.
yaşa yaşayabilirsen…
Prof. Dr. Alişan Yıldıran yazmış.
6.1. Yardımcı maddelerin listesi
Glikokolik asit (peeling için)
Lesitin
Sodyum hidroksit (kostik soda)
Hidroklorik asit (tuz ruhu)
Enjeksiyonluk su
Bebeğinize bunları zerkediyorsunuz…
K VİTAMİNİ ve ENFEKSİYON UZMANI DR. FERHAT ARSLAN’IN BASİRETLİ MÜTALAASI
Bu memleketde okuduğunu anlayan, memleket ve milletinin menfaatini kollayan bir yiğit varmış, çok şükür.
Yenidoğanlara K vitamini uygulamasını yazdığım yedi sene olmuş.Hala daha memleketİmizde K vitamini uygulamasını lehde veya aleyhde sorgulamayı akıl eden bir yenidoğancı olmaması esef vericidir. Dr Ferhat beyin bahsetdiği yazı 2021’de yayınlanmış bir metaanaliz, üstelikde artık bir bilim kuruluşu olmadığı iyice idrak edilmiş bulunan WHO tarafından sipariş edilmiş ve k vitamininin bağırsak bakterileri tarafından üretildiğini, ilk altı ay sadece anne sütü şeklinde beslenme ile bebeğin K vitamini ihtiyacının tabii yolla karşılanmasının öne geçildiğini, ayrıca xenobiotic olarak metabolomik yan tesirlerini (aril hidrokarbon patikası, bakınız Deli Dumrul’un topuğu yazımız) gözden kaçırarak bile olsa yedi yıl önceki tesbitlerimizi teyid etmekdedir;
• There are no randomized trials looking at the efficacy of vitamin K supplement on late HDN.
◦ Yenidoğanın hemorajik hastalığı (YHH) geç tipine vitamin K takviyesinin etkinliğini değerlendiren randomize tecrübe YOKDUR.
• There are no randomized trials comparing the oral and intramuscular route of administration of prophylactic vitamin K in newborns. As such trials are unlikely to be conducted, the efficiency of the different regimens is assessed by national epidemiological surveillance.
◦ Yenidoğanlarda önleyici K vitamini takviyesinin oral veya intramüsküler uygulanmasını değerlendiren randomize çalışma YOKDUR. (NASIL OLSA) Bu tür denemelerin yapılması pek mümkün olmadığından, farklı rejimlerin etkinliği ulusal epidemiyolojik sürveyansla değerlendirilmektedir.
• Older trials comparing oral versus intramuscular administration of vitamin K do not report clinical bleeding as outcome but conclude that both routes of administration improve biochemical indices of coagulation status.
◦ K vitamininin oral ve intramüsküler uygulamasını karşılaştıran daha eski çalışmalar sonuç olarak klinik kanamayı rapor etmemektedir ancak her iki uygulama yolunun da pıhtılaşma durumunun biyokimyasal indekslerini (!!) iyileştirdiği sonucuna varmaktadır.
• Looking at surveillance data from European countries, it seems that there is no significant difference between the IM and the oral regimens for preventing classical and late HDN, provided that the oral regimen is duly completed.
◦ Avrupa ülkelerinden elde edilen sürveyans verilerine bakıldığında, oral rejimin usulüne uygun olarak tamamlanması koşuluyla, klasik ve geç HDN’yi önlemeye yönelik IM ve oral rejimler arasında anlamlı bir fark olmadığı görülmektedir. (NEYMİŞ? Ağız yolu ile de aynı etki elde ediliyormuş)!
• Evidence assessing vitamin K prophylaxis in preterm infants is scarce.
◦ Erken doğmuş bebeklerde K vitamini profilaksisini değerlendiren kanıtlar azdır.
https://bmcpediatr.biomedcentral.com/articles/10.1186/s12887-021-02701-4#Tab5
https://suleymanyalcinsh.saglik.gov.tr/TR-1048855/prof-dr-fahri-ovali-yenidogan-bebeklerde-k-vitamini-uygulamasi.html
https://www.aa.com.tr/tr/saglik/saglik-bakanligindan-yenidoganlar-icin-k-vitamini-genelgesi/2412810
yenidoğanları prokalsitonin seviyesine göre değerlendirmek doğru mu?
Bir diğer önemli konu
K vitaminin uygulaması acil hidrokarbon metabolizmasını etkileyerek prokalsitonin seviyesini etkiler mi?https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC9406744/
https://www.nature.com/articles/s41598-024-51674-8
PIVKA-II, 8ohdg, oxidative stress, benzoquinone