HABERİNİZ OLSUN
ETİBBA DİYOR Kİ
DERDİME BİR ÇARE
TABİBAN-I CİHAN İÇÜN
BENİM ŞARKILARIM
BALIK YAĞI HAPI İÇENLER OLTAYA GELİYOR
Halk arasında “balık yağı hapı” olarak bilinen omega 3 yağ asitlerinin tüm dünyada olduğu gibi bizde de meftunu çok.
Senelik satış rakamları sadece USA’ da 1.2 milyar dolara ulaşan bu popüler “besin desteği” için Washington Post “boş vaatler” ifadesini kullanıyor ki bence son derecede haklı (1).
Balık yağı hapları için “cüzdanınızı hafifletmekten başka bir faydası yoktur” diyenler de var (2).
Omega 3 yağ asitlerinin sağlıklı yaşamak hastalıklardan korunmak için “olmazsa olmaz” olduğuna itirazım yok ama bunların 7’ den 70’ e herkes tarafından “hap olarak” mutlaka alınması gereken “hayat iksiri” olmadığı da muhakkak (3).
USA’ nın dünyaca meşhur Milli Sağlık Enstitüsü (National Institutes of Health=NIH) de “Omega 3 yağ asitlerinden zengin deniz ürünleri kalp sağlığı için gereklidir ama omega 3′ ün gıda takviyesi şeklinde alınmasının kalp hastalıklarına karşı koruyucu olduğu gösterilmemiştir.” diyor (4):
NIH’ ın ifadesi aynen şöyle:
“Evidence suggests that seafood rich in omega-3 fatty acids should be included in a heart-healthy diet. However, omega-3s in supplement form have not been shown to protect against heart disease.”
Zararlı olabilir diyen araştırmalar bile var
Son senelerde önemli dergilerde bu besin desteklerinin sağlığa önemli katkılarının olmadığını gösteren pek çok çalışma yayınlandı (5, 6, 7, 8, 9).
Bir araştırma, yüksek dozda omega-3 yağ asitleri alanlarda prostat kanseri riskinin yüzde 43, agresif prostat kanseri riskinin ise yüzde 71 fazla olduğunu gösteriyor (10).
JAMA Oncology’ de yayınlanan araştırma da bazı balıkların ve balık yağının kemoterapiye direnç gelişmesine yol açabileceğini ortaya koyuyor (11).
Kan sulandırıcı kullanan hastaların fazla omega-3 almasının beyin kanaması ve felce yol açabileceği uyarısı da yapılıyor (12).
Balık yağı hapının hikâyesi
Balık yağının kalp krizlerini önlediği 1970’ lerde 130 Eskimolu üzerinde yapılan bir araştırma ile gündeme geldi (1).
Danimarka’ lı iki bilim adamı, Eskimolarda kolesterol ve trigliserit seviyelerinin düşük ve kalp krizlerinin az olmasını bunların çok fazla miktarda balık yemelerine bağladılar.
Lancet’ de 1989’ da yayınlanan ve kalp krizi geçiren 2.033 Galli erkek üzerinde gerçekleştirilen meşhur DART çalışmasında fazla miktarda balık yiyenlerde tüm sebeplere bağlı ölümlerin yüzde 29 az olduğu tespit edildi (13).
Gelin görün ki bu araştırma bile yeniden kalp krizi ve ölüm ihtimalinin fazla balık yeme ile alakası olmadığını ortaya koyuyordu.
Omega 3 hapları nasıl patladı?
Balık yağı haplarının “patlaması” Amerikan Kalp Derneğinin (American Heart Association=AHA) 2002’ deki “bilimsel beyanatı” ile oldu (1).
Benim AHHA yani American Heart Hurt Association adını verdiğim derneğin “Omega 3 yağ asitlerinin kardiyo-vasküler hastalık ensidansını azalttığı epidemiyolojik ve klinik araştırmalarla gösterilmiştir” ifadesi her zaman olduğu gibi “bilimsel değildi”.
Çünkü elde, bu ifadeyi ispatlayacak yeterli ve güvenilir araştırma yoktu.
AHHA, muhtemelen balık yağı hapı üreticilerinden gelen “ricaları” kırma kabalığında bulunmamak için böyle bir açıklama yapmış olmalıydı.
Zaten, yeterli delil olmadan tüm dünyanın uyguladığı tavsiyelerde bulunmak AHHA’ nın genlerine işlemiş olan bir davranış biçimidir.
AHHA, geçenlerde de kolesterolü düşüren ama kalp krizi riskini azalttığı ispatlanmamış olan ilk PCSK-inhibitörü “Praluent” e onay verdi (14).
Balık yağı haplarının faydası belli değil
AHHA’ nın o meşhur beyanatın üç yazarından biri olan Bill Harris “Bugün için balık yağı haplarının faydalarını gösteren yeterli delil olmadığını” söylüyor (1).
OmegaQuant isimli şirketin başkanı da olan Harris diyor ki:
“Bunların faydası varmış gibiydi ve bunlar güvenilirdi, olumsuz bir tarafları yoktu. Her şey iyi görünüyordu ve o zaman da bunları tavsiye etmemek için bir sebep kalmıyordu”.
AHA’ ya AHHA demekle ne kadar haklı olduğuma umarım hak veriyorsunuzdur.
AHA’ nın tavsiyelerine uymak omega 3 içenlere yakışmıyor.
Gelelim neticeye
Omega 3 haplarını hastalarına “mutlaka alman gerekir” diye reçete yazan doktorların da bunlara binlerce lira ödeyenlerin de benim bu tür yazılarımdan “hoşlanmadıklarını” biliyorum.
Siz omega 3 meftunu akıllı insanlar, lütfen olayı çarpıtmayın!
Altını bir kere daha çiziyorum: “Faydasız olan omega 3 yağ asitleri değil, bunların besin desteği olarak kalp hastası olmamak veya sağlıklı olmak için avuç avuç alınmasıdır.”
Kalp hastalıklarından korunmanın çaresi omega 3 hapı içmek değil, adam gibi beslenmek, hareketli olmaktır.
Balık yağı haplarına vereceğiniz parayı sokağa atmayın, taze balık için harcayın.
Okumuş yazmış insanların omega 3 hapı içmeleri, omega 3 deposu balıkların “oltaya gelmesinden” farklı bir şey değildir.
Kaynaklar
3. http://archinte.jamanetwork.com/article.aspx?articleid=1787690
4. https://nccih.nih.gov/health/omega3/introduction.htm
5. http://www.neurology.org/content/early/2013/09/25/WNL.0b013e3182a9584c.abstract
6. http://www.bmj.com/content/341/bmj.c6273.full
7. http://www.nejm.org/doi/full/10.1056/NEJMoa1205409
8. https://archinte.jamanetwork.com/article.aspx?articleid=1835351
9. http://ahmetrasimkucukusta.com/?s=omega+3
10. http://jnci.oxfordjournals.org/content/early/2013/07/09/jnci.djt174.abstract
11. http://oncology.jamanetwork.com/article.aspx?articleid=2212208&resultClick=3
13. http://www.thelancet.com/journals/lancet/article/PIIS0140673689908283/abstract
14. http://www.medpagetoday.com/Cardiology/Atherosclerosis/52770
Balık yağı haplarına verdiğimiz binlerce lira ve de umutlarımız çöpe gitti yani, öyle mi? Milleti kandırmayın, bu ilaçları tüm dünya kullanıyor ve herkes de memnun.
Acı ama çok güzel bir benzetme, gene hedefi tam gözünden vurmuşsunuz. Vücutları omega 3 deposu olan balıkların oltaya gelme metaforu tek kelimeyle mükemmel, bir cümlede bir kitaplık laf diye buna derim. NIH’ ın bile etkisi vardır diyemediği balık yağı haplarını yutmanın birilerine para kazandırmaktan başka faydası yok.
Çok önemli bir konu. Etrafımda herkes ya omega 3 ya antioksidan ya multivitamin içiyor. Bilinçsizce tamamen. Maalesef bunlara bizi bir takım doktorlarımız alıştırdı. Ve de bunlara verilen tüm paralar çöpe gidiyor. Sağlıklı yaşama konusunda sadece size güveniyorum.
Balık yağı hapı ticari amaçlı bir üründür. Buna tamamen katılıyorum. Balık yağı likit olmalı ve morina balığından elde edilmeli; yani soğuk denizlerde yaşayan morina balığının karaciğerinden soğuk sıkma ile elde edilmelidir.Asıl değerli olan budur.
Prof Dr Ahmet AYDIN ise bu konuda zıt görüşte.Her iki görüş de okunmalı diye düşünüyorum.Buyrun onu da okuyun:
https://www.facebook.com/notes/prof-dr-ahmet-ayd%C4%B1n/omega-3-hap%C4%B1-kanser-mi-yap%C4%B1yor-haberleri/10151855849277496
Özetle Karatay Hoca’ yı sinirlendirecek bir yazı, kaynklar çok iyi diyecek söz yok.
…. firmasi bu konuda kendini diğerlerinden farkli görüyor. Yani diger vitaminlerin içinde sentetik maddeler olduğunu fakat nurtiway firmasinin ise tamamen doğal ortamlarda yetişen bitkilerden üretildiğini söylüyor. Bu konuda ne dersiniz?
Yalancı derim
kalp krizlerine kolesterole faydası yok diyorsunuz. başka konularda da faydasız olduğunu düşünüyo musunuz? çocuğuma dikkat eksiksiği sebebiyle aldım faydalı oldu gibi geliyor.
Faydalı olan balık yağı hapı değildir, balıktır. Oltaya gelmeyin.
O hapın gerçekten balık hapı olduğu meçhul bende.
Hapların gerçekten söylenenleri içerdiği doğru mu?
Merhaba,etrafımda ne kadar balık yağı tüketen varsa gözleri bozuk.Örnek vereyim bi büyüğüm akrabam çocuklarına ufacık yaşlarından itibaren balık hapı verdi.Şuan ikiside gözlük takıyor?Anne baba gayet iyi çocuklar suan 19ve diğeri 14 ikiside gözlük takıyor hal böyle olunca ben artık almıyorum.Alırım balığı yerim oh mis.Etrafınızı gözlemleyin kel başına çare olanı görmeden taşın altına eli koymamak gerek.Ayrıca keşke iyi gelsede kullansak Tüketim için piyasaya konan her şey için aa bundan söyle yazıyor bu çok iyi diyemeyiz.Sanayi bile gelişeli kaç yıl olmuş yarayıp yaramadığına öyle karar vermek kolay mı
Krill yağı konusunda ne düşünü yorsunuz?
“Balık yağı hapı” zararlı demekle “balık yağı” zararlı demek arasında fark yok yazılarınız tamimiyle yönlendirme amaçlı bilimsellikten anlayışınız ise bilimsel araştırmaların bir yerini kırpmak, o kadar çok kaynak vermişsiniz ki verdiğiniz kaynakların linkleri uzunluğu yazınızdan fazla hepsinden en işe yarar bir kelime mi alıyorsunuz, biraz nesnellik olsun !
Hocam 13 15 yaşlarda etrafımızda ne kadar obez var ise bebeklikten itibaren bir dönem balık yağı verilmiş. Ustelik diyetle zayıflama yan türden obez.sizce tesadüf mu
bu yazının tepesindeki “ilgili diğer yazılar” da dahil olmak üzere, siz omega 3 ün değerini sürekli vurguluyorsunuz ama hap olarak değil! diyorsunuz… bence bu sizde takıntı olmuş hocam… kirlilik içermeyen omega 3 hapları neden işe yaramasın ki? omega 3 gerekli ise… asprin içmeyin, ökse otu çiğneyin gibi bir şey yazdıklarınız…
Ne kadar çok oltaya gelen varmış, hayret!
Hocam, sizin ileri sürdüğünüz düşüncelerin çoğu uygulanamaz halde, insanlara balık yağı tüketmeyin, balık tüketin diyorsunuz lakin kirlenmemiş, bünyesinde ağır metal olmayan balık bulmak artık mümkün olmadığı gibi son dönemlerde balık bulmakta mümkün olmuyor, balık yağı ve diğer benzer konulardaki görüşlerinizin bence uygulanabilirliği bu sebeple de kıymeti harbiyesinin olmadığını düşünüyorum, insanlara girip aşısı olmayın, serum fizyolojik kullanmayın, balık yağı içmeyin vs gibi önerilerde bulunurken bunların karşılığında, MAKUL, UYGULANABİLİR VE SORUNU ÇÖZÜCÜ ÖNERİLERDE BULUNUN, bu önerileriniz ciddi ise kamu oteriteside buna göre vatandaşı bilinçlendirir vatandaşı yanlıştan döndürür.
İnsanların öncelikli olarak düzgün beslenme ve hareket derken düzenli spor yapılması konusunda hem fikirim. Kaldı ki insanların yoğun iş temposu ve düzensiz yaşam standartlarında ne kadar bu imkanlardan faydalanabilir tartışma konusu. günümüzde fast food denilen katkı maddelerinin içinde bulunduğu gıda zincirlerini de göz önünde bulundurursak sağlıklı beslenme kriterleri pek çok insan için uygun görünmüyor. Gelelim balıklara. İnsanların balık yemesi tabii ki öncelikli tercih fakat bölgelerin iklimine göre balığın beslenmesine göre balığın cinsine göre vücudundaki omega 3 oranları farklılık gösterir. Bir de bunu sofraya koymak için Türk insanın damak tadına uygun ağırlıklı olarak kızartması yapılır. Bu sebeple eğer omega 3 ten faydalanmak istiyorsak sığ sularda yaşayan özellikle soğuk sularda bulunan ağır metal kimyasal atıklardan uzak duran balıkları tercih etmemiz gerekir. Ülkemiz de özellikle de Ege bölgesinde balık çiftliklerini ele alırsak ikliminden dolayı bu söylediğim mümkün değildir. Çiftlik balıklarının beslendiği yemlerde arsenik, civa gibi ağır metaller son araştırmada elde edilen verilerde gözlemlenmiş. Sağlığımız için başık tüketelim ama nasıl hangi balığı ve pişirme şeklini de bilmemiz gerek. Merak edenler Gurme Vedat Minör ‘ ün ağır metal zehirlenmesinin nedenini incelesinler.
Saygılarımla.
Anlaşılan omega 3 satan firmalar ödeneği kesmiş ….
Bütün dünya yanlış biliyor , bizim hoca doğru biliyor . Balığın kilosu kaça hoca haberin var mı ? akıl vereceğine vatandaşa para ver herkes hap yutacağına balık yesin mesela . Haaa sahi aklıma geldi sizin vizite ücreti nekadardı buradan cevaplandırırmısınız ?
Vejetaryen biri olarak balık yemediğimiz için omega3 hapı alıyorum…bunun da bir sakıncası var mı?