Prof. Dr. Ahmet Rasim Küçükusta

Dikkat: Yazının sonunda ek var!

***

İskoçya’ nın kuzeyinde yer alan Orkney takımadaları, dünyada kısaca MS olarak da bilinen multipl skleroz hastalığının prevalansının (görülme sıklığı) en yüksek olduğu yerdir.

D vitamini eksikliği ile MS ve D vitamininden bağımsız olarak ultraviyole ışın maruziyeti ve MS arasında güçlü bir ilişki olduğunu gösteren araştırmalar vardır ama sebep-sonuç ilişkisi ispatlanamamıştır.

Ultraviyole B ışınlara az maruz kalmanın bir işareti olan D vitamini eksikliğine de İskoçya’ da sık rastlanır.

Edinburgh Üniversitesi uzmanları ORCADES araştırmasının bir parçası olarak Orkney’ de yaşayan 2 bin kişinin D vitamini seviyesini ölçtüler (1).

Amaç, Orkney’ deki yaygın D vitamini eksikliğinin buradaki MS prevalansı yüksekliğini izah edip etmeyeceğini belirlemek idi.

Araştırmacılar Orkney’ de ortalama D vitamini seviyelerinin İskoçya’ dan yüksek olduğunu görünce şaşırdılar.

En yüksek seviyelere çiftçiler ve düzenli olarak yurt dışı seyahatlere çıkan 60 yaş üzerindekilerde rastlandı.

Bu araştırmadan ne anlayalım?

D vitamini kalsiyum metabolizmasındaki rolü ile şöhret olmuşsa da kuvvetli immun-modülatör ve anti-enflamatuar etkilere de sahip ve epidemiyolojik araştırmalar D vitamininin birçok hastalık için risk faktörü olabileceğini ortaya koyuyor.

D vitamini eksikliği ile MS de ilişkilendiriliyor ama D vitaminin sebep mi yoksa bir kişinin güneşe maruziyetinin bir işareti mi olduğu bilinmiyor.

Bu araştırmanın sonuçları da şunları düşündürüyor:

BİR: Ekvatordan binlerce kilometre uzakta yer alan bir ülkenin güneş gören insanlarının D vitamini seviyeleri yeteri kadar yüksek olabiliyor.

Demek ki esas mesele “D vitamini desteği almak” değil “yeteri kadar güneşlenmektir”.

Orkney’ lilerde D vitamini eksikliği olmuyorsa Türkiye gibi bir güneş ülkesinde yaşayanlarda nasıl olsun?

İKİ: D vitamini düşüklüğü ile MS arasında doğrudan bir bağlantı yoktur.

Dünyanın MS prevalansı en yüksek bölgesinde D vitamini seviyelerinin düşük olmaması MS’ in gelişiminde doğrudan D vitamininin rolünün olmadığını düşündürüyor.

İlliyet ve birliktelik farklı şeylerdir

D vitamininin oto-immun hastalıklardan alerjilere enfeksiyonlardan kalp damar hastalıklarına kronik akciğer hastalıklarından transplantasyon ve kanserlere çok farklı birçok hastalıkla ilişkili olduğu ileri sürülüyor.

İlliyet (causality) ile birlikteliği (association) karıştırmamak gerekir.

D vitamininin bu hastalıklarla illiyet ilişkisi ispatlanmamış olduğu gibi D vitamininin besin desteği olarak verilmesinin bu hastalıkları önlediğini gösteren güvenilir araştırmalar da bulunmuyor.

Uzmanlar ne diyor?

Araştırmacılar da şu görüşleri dile getiriyorlar (2):

“D vitamini seviyelerinin Orkney’ de daha düşük olmaması hatta İskoçya’ dakilerden daha yüksek olması bizim için sürpriz oldu.

Sonuçlarımıza göre, Orkney’ de MS’ in fazla görülmesini D vitamini düşüklüğü izah etmiyor.

Çiftçilik yapanlarda D vitamini seviyelerini yüksek olması bunların zamanlarının çoğunu dışarıda geçirmeleri ve daha fazla güneş ışını almalarına bağlı olabilir”.

Dünyanın en çok MS görülen ülkesinin bilim adamları D vitamini desteklerini ağızlarına bile almıyor, güneşlenmekten bahsediyorlar!

Bu araştırma, İskoç uzmanların D vitaminine bile para vermeyi hesaplayacak kadar cimri olduklarını da bir kere tüm dünyaya ispatlıyor.

Tatilde güneşlenin!

Araştırma medyada da “D vitaminini artırmanın yolu güneşte tatil yapmaktır” başlığıyla haber oldu:

Holidays in the sun hold key to boosting vitamin D, study finds (3)

Sunny vacations could be key to boosting vitamin D levels: study (4).

D vitamini İngilizce konuşulan ülkelerde halk arasında “güneş vitamini” (sunshine vitamin) adıyla bilinir.

Gelelim neticeye

D vitamini, ultraviyole B ışınlarının tesiriyle deride kolesterolden sentez edilen, karaciğer ve böbrekte aktif hâle geçen bir hormondur.

Yani kolesterol metabolizması statin hapı içmek gibi bir saçmalıkla bozulmuyorsa vücut kendi D vitaminini “kendi” üretir.

Başta yumurta, süt, yoğurt, peynir, balık, mantar olmak üzere yediğimiz içtiğimiz gıdalarda da yeteri kadar D vitamini vardır.

Bütün mesele derimizin yeteri kadar güneş ışını almasındadır.

Kalp krizi ve felçleri sadece kolesterole bağlamak, kolesterol yüksek diye statin içmek ne kadar doğruysa, sağlıklı olmayı da sadece D vitaminiyle ilişkilendirmek, D vitamini seviyesi düşük diye haplara sarılmak da o kadar doğrudur.

Güneş ülkesinde yaşadığınızı unutmayın yeter!

Kaynak:

1. http://journals.plos.org/plosone/article?id=10.1371/journal.pone.0155633

2. https://www.sciencedaily.com/releases/2016/05/160517151455.htm

3. http://medicalxpress.com/news/2016-05-holidays-sun-key-boosting-vitamin.html

4. http://www.ctvnews.ca/health/sunny-vacations-could-be-key-to-boosting-vitamin-d-levels-study-1.2907616

***

EK 1 (11.9.2024): Güneş, hastalıklara meydan okuyor.

https://x.com/drozcanyucel/status/1823647093946286203

https://x.com/realpungao/status/1822666964659036289

https://x.com/realpungao/status/1822666981629182198

https://x.com/realpungao/status/1822666990747599190

https://x.com/realpungao/status/1822666997198721045

https://x.com/realpungao/status/1822667008321986916

https://x.com/realpungao/status/1822667012079845590

https://x.com/realpungao/status/1822667015007424682

https://x.com/realpungao/status/1822667028668256384

***

Yazı için 3 yorum yapılmış:

1. Asistan doktor dedi ki:

   03 Haziran 2016, 09:08

   Bir araştırma ancak bu kadar güzel yorumlanabilirdi.

2. üst akıl dedi ki:

   03 Haziran 2016, 17:16

   Ben de sizin gibi düşünüyorum. Yüce Allah’ ın D vitamini metabolizmasını ekvatorda yaşayanlarla kutuplarda yaşayanların ihtiyaçlarına göre belirleyeceğinden kim şüphe edebilir. Afrikalılar neden karaderilidir de kuzey ırkı bembeyaz tenlidir sebebini hiç düşündünüz mü? D vitamini seviyesi de hiç şüphesiz ki her bölgeye her kişiye göre farklıdır. Kalkıp boyu 2 metre olanları kısaltmaya 150 olanları uzatmaya çalışmadığımız gibi herkesin D vitamini düzeyi de illa şu kadar olacak diye diretmek tamamen mantıksız.

3. Onur Avcı dedi ki:

   07 Haziran 2019, 06:25

   Hocam benim bilgilerim şöyle:

   Ultraviyole B camdan geçmez. Dolayısıyla doğru saatte, doğru sürede güneşlenilse bile cam arkasında güneşlenilmişse işe yaramaz.

   Benzer şekilde Ultraviyole B buluttan ve puslu-pis havadan da geçmez.

   Tatile çıkamıyorsak ve Ankara gibi bir şehirde yaşıyorsak, destek almak mantıklı olmaz mı?

Siz de yorumunuzu paylaşın: