HABERİNİZ OLSUN
ETİBBA DİYOR Kİ
DERDİME BİR ÇARE
TABİBAN-I CİHAN İÇÜN
BENİM ŞARKILARIM
AĞLA ÇEŞMİM ESKİ LEZZET KALMAMIŞ PEYMÂNEDE
Bir yaz gecesiydi, Mehmet Barlas’ la şarkılar âleminde dolaşıyorduk.
Mekânı birden Ayşe Taş’ ın çağlayan gibi sesi doldurdu.
O güne kadar hiç duymadığım veya belki de duyup da hafızama yerleşmemiş olan hüzzam şarkıyı terennüm ediyordu:
Ağla çeşmim eski lezzet kalmamış peymânede
Nerde sâkî ehl-i dil yok meclis-i meyhânede
Ey gönül, âlem değişmiş gayri feryâd eyleme
Nerde sâkî ehl-i dil yok meclis-i meyhânede
Şarkının kime ait olduğunu tahmin etmeye çalıştım ama bulamadım.
İnternette araştırdım.
Güftenin Dr. Câhit Öney’ e ait olduğunu ama üç farklı bestekâr tarafından hüzzam makamında bestelendiğini öğrendim (1).
Bizim Ayşe Taş’ tan dinlediğimiz müsemmen usulünde başlayan meyanı semai usulünde olan şarkının bestekârı Arif Sami Toker idi ama şarkının Youtube’ da yer alan kaydında bestekâr olarak Avni Anıl’ ın adı geçiyordu (2).
Videoyu hazırlayanlar dilerim bu yanlışı giderirler.
Arif Sami Toker, şarkıyı dinlediğimiz evin yabancısı değildi.
Onun meşhur nihavent şarkısının (“Aşkımın ilkbaharı ilk heyecanım benim/Sevdiğim, iki gözüm, biricik canım benim”) güftesini Mehmet Barlas’ ın kayınbiraderi Can Paker dünyaya geldiğinde Fuat Edip Baksı arkadaşı olan Hasan Pertev Paker’ e hediye olarak yazmış ve Arif Sami Toker de bestelemiş.
Arif Sami Toker, musikimizin son döneminim en önemli bestekârlarından biridir ve bazı eserleri şaheser mertebesindedir.
Bestelerindeki orijinallik gibi çok farklı yumuşacık bir ses vardı.
Öğrencisi olmuş olan Prof. Dr. Ali Rıza Kural’ ın güzel sesini dinlerken hep Arif Sami’ yi hatırlarım.
Ben bu büyük üstadı sadece hayatının son günlerinde Balıklı Rum Hastanesinde yatarken ziyaretine gittiğimde tanıma şerefine eriştim.
Sonradan Lâleli’ de aynı sokak üzerinde oturmuş olduğumuzu öğrenip neden onu tanıma fırsatını kaçırdım diye çok üzülmüştüm.
Hasan Esen’ in bestesi
Güfteyi neo-klasik üslûpta pek çok güzel esri olan kemençe ve keman sanatçısı Hasan Esen de devrihindi usulünde bestelemiş (3).
Şarkıyı Youtube’ da Çiğdem Yarkın’ ın güzel sesinden dinleyebilirsiniz (4).
Bu kayıtta da eserin bestecisi olarak yanlışlıkla Avni Anıl’ ın adı geçiyor.
Avni Anıl’ ın bestesi
Güfteyi Avni Anıl da hüzzam makamında ve düyek usulünde bestelemiş (5).
Bu Avni Hoca´nın ilk dönem bestelerinden biri olmalı, onun kulağımızın alıştığı nağmelerine hiç benzemiyor.
Şerif İçli’ nin şarkısı olsaydı şaşırmazdım hiç, hüzzam faslına pek yakışır
Bu eseri de Eyüp Uyanıkoğlu’ nun yumuşacık sesinden dinleyebilirsiniz (6).
2004’ de kaybettiğimiz sanatçının “Bir beyaz gülüm vardı, onu da eller aldı” hüzzam eseri bir zamanlar çok çalınır söylenirdi, yanılmıyorsam bir film şarkısıydı.
Her üç hüzzam şarkı da farklı lezzetlerde güzel eserler ama ille de birini seç deseler Arif Sami’ ninkini seçerdim.
Bir de hicaz makamında bestelemiş
Dr. Öney’ in bu bereketi bol güftesinin Selçuk Kurt tarafından hicaz makamında bestelenmiş olduğunu da öğrendim (7).
Bu şarkıyı da Cengizhan Sönmez’ in sesinden dinlemek mümkün (8).
Gelelim neticeye
Barlas “Bu şarkılar olmasa ne yapardık” diyen gözlerle baktı bana Ayşe Taş’ ı dinlerken.
Sahi, bu şarkılar olmasa ne yapardık?
Eserleri dinlemek ve notalarına ulaşmak için:
1. http://www.notaarsivleri.com/NotaMuzik/agla_cesmim_eski_lezzet_kalmamis_peymanede(3).pdf
2. https://www.youtube.com/watch?v=Fya8mP9fl-8
3. http://www.notaarsivleri.com/NotaMuzik/agla_cesmim_eski_lezzet_kalmamis_peymanede(iii).pdf
4. https://www.youtube.com/watch?v=eHcx7J64YrE
5. http://www.notaarsivleri.com/NotaMuzik/agla_cesmim_eski_lezzet_kalmamis_peymanede(ii).pdf
6. https://www.youtube.com/watch?v=DCfRXd94WJg
7. http://www.notaarsivleri.com/NotaMuzik/agla_cesmim_eski_lezzet_kalmamis_peymanede(2).pdf
Özellikle Lale devri şairi Nedim’ in Erişti nevbahar eyyamı açıldı gül-i gülşen mısraı ile başlayan şiirinden yaptığı nihavent beste muzzzam bir eserdir.
Hicran çekerek zevk-i mülakatı unuttuk
Mahmur olarak lezzet-i sahpadan usandık
Lezzet var mı, varsa ne, gerçek lezzet ne?
Bilmem kaç yıldır aynı sözler; Hayatın tadı tuzu yok. Eski tat yok.
Nabi bugünleri görse, acaba intihar mı ederdi?
– Sevgili hocam, yazılarınızı kısa paragraflar ve açık satır espasıyla yazabilrseniz memnûz oluruz…
Küçük puntolarla monoblok bir gövde (perpa binası 🙂 yoruyor okurken… sinekliğe bakıyor gibi oluyor insan…
gitti gözler : ))
Sevgiler…