Prof. Dr. Ahmet Rasim Küçükusta

Meyve ve sebzelerin zirai (tarım) ilaçlardan temizlenmesi çok önemlidir; bunlara aslında ilaç yerine zehir demek daha doğru olur.

Su ile iyice yıkamak, bir bezle sıkıca silmek, sirke, tuz veya karbonatlı suda yıkamak, bunların hangisi en etkili yöntemdir?

Sebze ve meyvelerin akar su altında iyice yıkanması bunların üzerinde bulunan pestisitlerin temizlenmesi için iyi bir uygulamadır.

Connecticut Agricultural Experiment Station tarafından yapılan bir çalışmada, bu şekilde yıkanan ürünlerdeki 12 pestisitten 9’ u tamamen temizlenebilmiştir (1).

196 marul, çilek ve domatesten örneği üzerinde yapılan deneylerde ise meyvenin yıkanmaktan ziyade bir bezle ovulmasının pestisitleri uzaklaştırmada daha etkili olduğu görülmüştür.

Food Control’ da yayınlanan araştırmada, lahanaların farklı konsantrasyonlardaki sirkeli su, yüzde 10’ luk tuzlu su ve musluk suyu ile yıkanmasının, buzdolabında muhafaza edilmesinin ve farklı sürelerde sotelemenin (stir-frying) chlorpyrifos, DDT, cypermethrin ve chlorothalonil gibi pestisitleri ne ölçüde temizlendiği değerlendirilmiştir (2).

20 dakika süreyle yüzde 10’ luk sirkeli suda yıkama ile bu pestisitler yüzde 79.8-65.8 oranında temizlenmiştir.

20 dakika süreyle yüzde 10’ luk tuzlu suda yıkama ile yüzde 74.1-65 oranında temizlik sağlanmıştır.

20 dakika sadece suyla yıkama ise pestisitleri yüzde 19.1-15.2 arasında uzaklaştırmıştır.

48 saat süreyle dondurmak pestisitlerin yüzde 3.6’ sını, beş dakika soteleme ise bunların yüzde 86.6-67.5’ ini temizleyebilmiştir.

Buna göre lahanayı pestisit kalıntılarından temizlemede sirkeli ve tuzlu su ile sotelemenin etkili olduğu sonucuna varılmıştır.

Bir başka araştırmada ise elmalara yaygın kullanılan zirai ilaçlardan thiabendazole ve phosmet püskürtüldü ve elmalar daha sonra su, çamaşır suyu ve karbonatlı suyla (NaHCO₃) yıkandı (3).

Bunlar içinde 2 dakika karbonatlı suda bekletmenin diğerlerinden üstün olduğu, pestisitlerin tamamen temizlenmesi için karbonatlı suda 12-15 dakika kalmalarının gerektiği tespit edildi.

Karbonatlı su iki bardak suya bir çay kaşığı karbonat koyarak elde ediliyor.

Patates, kabak, havuç gibi kabukları daha sert olan sebzeler ise bir fırça ile temizlenmelidir.

Gelelim neticeye

Biri çıkıp da daha iyi bir yöntem bulana kadar meyve ve sebzeleri sodyum bikarbonatlı suda 15 dakika tutarak yıkamak en doğru yol gibi görünüyor.

Tabii ki kabukları soymak daha etkili olur ama bu sefer de kabuklardaki faydalı besin unsurları çöpe gider.

Kaynaklar:

1.https://portal.ct.gov/CAES/Fact-Sheets/Analytical-Chemistry/Removal-of-Trace-Pesticide-Residues-from-Produce

2.https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0956713506002696

3.https://pubs.acs.org/doi/abs/10.1021/acs.jafc.7b0311

Yazı için 2 yorum yapılmış:

1. Lerzan dedi ki:

   06 Aralık 2019, 09:24

   Annemden ananenmden babanemden gördüğüm sebzelerin sirkeli su ile yıkandığıdır. Bu karbonat da yeni moda mı

2. bilge dedi ki:

   06 Aralık 2019, 15:07

   çok faydalı bir yazı olmuş teşekkürler hocam

Siz de yorumunuzu paylaşın: