Prof. Dr. Ahmet Rasim Küçükusta

Son senelerde artan enfeksiyon hastalıklarının çoğu insanlara hayvanlardan bilhassa da yabani olanlardan geçmektedir.

Bunun sebeplerinden biri grip gibi bazı patojenleri barındırabilecek evcil hayvanların sayısının tüm dünyada artmasıdır.

Ayrıca, hapşırma yoluyla bulaşan hastalıkların verimli bir zemin bulabileceği şehirlerde insan yoğunluğuna ve bir günden az bir sürede dünyayı dolaşabilme ve mikropları geniş bir şekilde paylaşabilme kabiliyetine sahibiz.

Geçen yüzyılda doğaya olan taleplerimizi artırdık, böylece bugün dinozorların dünyadaki yaşamın yarısı ile 65 milyon yıl önce soyu tükendiğinden beri bilinmeyen bir oranda tür kaybediyoruz.

Dünyadaki hayatın özellikle habitat kaybına bağlı olarak hızla parçalanması, yeryüzündeki yaşamın hızlı bir şekilde bozulması, çoğunlukla tarım ve insanlar için hayvan yetiştirmekle ilgili habitat kaybına bağlıdır.

Yaşamak için daha az yer ve beslenecek daha az gıda kaynağı olması hayvanların insanların bulunduğu yerde yiyecek ve barınak bulmalarına ve bu da hastalıkların yayılmasına sebep olabilir.

Tür kaybının bir diğer önemli sebebi hayvanların ve bitkilerin yaşama alanlarını değiştirebilen ve hastalıkların meydana gelebileceği yerleri etkileyebilen iklim değişikliğidir,

Tarihsel olarak, birlikte yaşadığımız bitki ve hayvanlarla ortaklaşa bir tür olarak büyüdük.

Bu sebeple, dünyadaki iklimi ve yaşamı büyük ölçüde değiştirerek oyunun kurallarını da değiştirdiğimizde, sağlığımızı etkileyeceğini beklemeliyiz.

İlk etapta hastalığı önlemeye daha fazla harcama yapmayı seçersek, COVID-19 gibi bir şeyle uğraşmak için muhtemelen daha sağlıklı bir nüfus ve daha hazırlıklı, esnek sistemler göreceğiz.

Tabiatın bize ne anlatmaya çalıştığını duymalıyız, bu açık: Biyosfer ile ilişkilerimiz hakkında daha akıllı olalım ve bağımlı olduğumuz iklimi bozmayı bırakalım.

İklim değişikliği enfeksiyon hastalıklarının yayılımını nasıl etkiliyor?

Lyme Hastalığı, bulantı ve kusmaya sebep olan Vibrio parahaemolyticus, sivrisineklere bağlı sıtma ve deng humması iklim değişikliğinin yayılmasına daha uygun şartlar yarattığı başlıca hastalıklardır.

Gelecekteki riskleri şimdiden bilmek kolay olmamakla beraber iklim değişikliği sıcaklık ve yağmur da dahil olmak üzere birçok bakımdan etkili olur.

Enfeksiyon hastalıklarının sınırlandırılmasında sera gazları yayılımı ve küresel ısınmanın azaltılması önemlidir.

Gelecekteki salgınları önlemek için neler yapılmalıdır?

Gerekli araştırmalar, salgınlara erken müdahale ve test malzemeleri için daha fazla finansman sağlayabiliriz.

Kanun dışı yaban hayatı ticaretinin kontrolü için daha fazla şey yapılmalıdır.

İklim değişikliğine karşı tedbirler de alınmalıdır. Mesela, iklim değişikliğinin ana sebeplerinden biri olan ormanların yok edilmesinin engellenmesi, biyolojik çeşitlilik kaybının yanı sıra bulaşıcı hastalık yayılma riskini artırabilecek yavaş hayvan göçlerinin önlenmesine yardımcı olabilir.

Batı Afrika’ da çıkan son Ebola salgını muhtemelen hastalığı taşıyan yarasaların yaşadıkları ormanlar kesilerek yerlerine palmiye ağaçlarının dikilmesiyle yeni yaşama sahalarına zorlanmasıdır.

Yerleşim yerlerine yakın on milyonlarca hayvanın yetiştirilmesi de dahil olmak üzere tarımsal uygulamaları yeniden düşünmek hayvanlar arası bulaşmayı ve insanlara yayılımı önleyebilir.

İklim değişikliğine karşı kömür, petrol ve doğal gaz gibi fosil yakıtlardan kaynaklanan sera gazları yayılımının ciddi derecede azaltılması icap eder.

Rüzgâr ve güneş gibi düşük karbonlu enerji kaynaklarından elektrik üretimi azot dioksit, kükürt dioksit gibi hava kirleticileri ve kalp krizi ve felçlerin yanı sıra obezite, diyabet ve erken ölümlere yol açarak sağlık sistemine ağır yükler getiren karbon dioksiti azaltır

Hava kirliliğinin azaltılması korona virüs gibi enfeksiyonlara karşı akciğerlerimizin sağlıklı olmasını sağlar.

COVİD salgını hafiflediğinde ve ekonomiyi yeniden canlandırmaya hazır olduğumuzda düşük karbon teknolojilerine yaptığımız yatırımları artırarak işgücümüzü daha sağlıklı ve iklime daha dayanıklı hale getirebiliriz.

Kaynak: https://www.hsph.harvard.edu/c-change/news/coronavirus-climate-change-and-the-environment/

Yazı için 1 yorum yapılmış:

1. Cemal dedi ki:

   24 Mart 2020, 15:19

   aynen çevirmişsin hocam ama çevirin güzel olmuş

Siz de yorumunuzu paylaşın: