Prof. Dr. Ahmet Rasim Küçükusta

Yazın sıcak olduğu için insanlar daha fazla denize girer ve daha fazla dondurma tüketir. Yani bu iki şeyi aynı anda görmemiz birinin öbürüne neden olduğunu göstermez. Bir şeyin diğerine sebep olduğunu iddia etmek için elinizde çok daha sağlam kanıtlar olması gerekir.

Şimdi zamanda geriye gidelim; Aralık ayına, İngiltere’de varyant virüs ile ilgili haberlerin ilk çıktığı zamana. (Ben mutasyonlu yerine varyant demeyi tercih ediyorum)

Sonbaharda İngiltere’de çocuk yaş grubunda vaka sayılarında artış gözlenmiş, düz mantık bunu varyant virüse yoranlar olmuştu. Ancak bu iddialar kısa zamanda sağlam verilerle çürütüldü, varyantın tüm yaş gruplarında benzer aynı oranda yayıldığı gösterildi.

Kasım-Aralık aylarında İngiltere’de her yer ama her yer kapalıydı; restoranlar, mağazalar, ofisler, vb. Bir tek okullar açıktı. Sağlık, ulaşım gibi elzem sektörlerde çalışanlar dışında tüm yetişkinler evdeydi. Virüsün yayılımı için tek yol okullar ve çocuklar kalmıştı.

Doğal olarak çocuk yaş grubunda vaka sayıları hafif artarken yetişkinlerde o kadar hızlı artmıyordu. Ancak daha sonra bu nispi artışın varyant virüsün çocukları özel olarak tutması ile alakası olmadığı bilimsel olarak net bir şekilde gösterildi.

Aynı dönemde İngiltere’de bir hastanenin “çocuk servisimiz doldu” iddiası da haberlere düştü. Daha sonra İngiltere Pediatri Birliği bu haberi yalanladı, çocuk vakalarda özel olarak artış olmadığını bildirdi.

Şu anda varyant İngiltere’de baskın durumda, yani vakaların çok büyük kısmı artık varyant ile enfekte. Veriler gayet net: varyantın özel olarak çocukları tutması söz konusu değil. İlkokullar Mart ayında kademeli açıldı, ortaokul liseler yavaş yavaş açılıyor.

Varyantın İngiltere’den sonra en hızlı yayıldığı ülkelerden olan Danimarka’da da durum benzer. İngiliz varyant eski versiyonun yerine geçti, ancak çocuklarda özel bir vaka artışı yok. Hem de ilkokul çocukları maskesiz bir şekilde okullarına devam ediyor.

Peki, Avrupa’dan gelen haberlere ne demeli? Örneğin, geçen gün bir profesör televizyonda ‘Varyant yüzünden İsveç’te çocuk vakalar %123 arttı’ dedi. Doğru mu? Bunu geçen gün anlattım. Bu bilgiyi İsveç makamları açıklamadı. Bir twitter fenomeninin iddiası.

Eric Ding adında bir twitter fenomeni bulduğu grafiklerle twitter’da korkutucu iddialarda bulunuyor. Amacı Like almak, takipçi sayısını artırmak. Bizim profesörlerimiz de hiçbir bilimsel temeli olmayan bu iddialara dayanarak demeç veriyor. Aklım almıyor.

İngiltere’de Aralık ayında yaşanan şey, şu anda başka Avrupa ülkelerinde de yaşanıyor. Belçika, Almanya, Fransa,vb. Bu ülkelerin hiçbiri varyant virüsün çocukları özel olarak vurduğu iddiasında bulunmuyor. Çünkü bunu sebep sonuç ilişkisi ile destekleyen epidemiyolojik veri yok.

Bir parantez: varyant virüsün çocuklarda neden daha fazla hastalık yapacağına dair bir biyolojik mekanizma da göstermiyor iddiaları ortaya atanlar. COVID hala ACE2 reseptörleri ile hücreye giriyor; çocukların solunum yolunda hala ACE2 reseptörleri yetişkinlere göre daha az.

Virüste ne değişti de çocukları daha fazla etkilesin? Çocukların geçmişte geçirdikleri corona virüs enfeksiyonlarından kalan kısmi bir bağışıklık onları hala biraz koruyor. Çocuklarda da bir değişiklik yok. Kapa parantez.

Varyant virüsün bulaşıcılığı öncekine göre %35 kadar daha fazla. Bu tüm yaş grupları için geçerli. Dolayısıyla, yetişkin vakalardaki artışla paralel olarak çocuk vakalarda da bir miktar artış var. Tüm Avrupa’da bu böyle.

Almanya’da Merkel’in söylediği de bu: varyant virüs eskisine göre çok daha bulaşıcı. Bu iş şakaya gelmez; HER YERDE önlemleri sıkılaştırmamız gerekiyor diyor: iş yerleri, fabrikalar, okullar, vb. her yer. Okullara özel bir vurgu yok.

Türkiye’de okul öncesi dönemde ve okullarda alınan önlemler zaten Avrupa’ya göre çok daha sıkı. Avrupa önlemleri sıkılaştırdığında ancak Türkiye seviyesine gelecek/ geliyor.

Ocak’ta yayınladığımız raporumuzda ilkokulların açılması için verdiğimiz öneriler zaten varyant virüsün ülkemize de geleceğini öngörmüştü ve Avrupa’dan daha sıkıydı. Bakanlık bundan da sıkı önerilerle okulları açtı. (havalandırma hariç, bu ciddi bir eksik) https://okullariacalim.org/dokuman/pandem

Örneğin, şu anda varyant var diye Belçika’da okullar için tartışılan şey: İlkokul 5-6. sınıflara maske takmayı mecbur hale getirelim mi? (Hala okul öncesi ve 1-4. sınıflar için maske tartışılmıyor) Liseleri açalım mı, uzaktan mı kalsın? Hollanda’da ilkokullarda hala maske yok.

Bu arada, dün çıkan Fransa okulları 3 hafta kapatıyor haberi gerçeği yansıtmıyor. Fransa sadece bir hafta uzaktan eğitim yapacak, sonra zaten iki haftalık bahar tatili var. Sonrasında okul öncesi ve ilkokullar açılacak, ortaokul liseler uzaktan devam edecek.

Özetle: varyant virüsün çocukları özellikle daha fazla tuttuğu iddiası çürütüldü. İngiltere ve Danimarka’da görülen vakaların %90’ı İngiliz varyant, böyle bir şey olsa orada görülürdü. Avrupa’da bu yönde bir epidemiyolojik rapor ya da yayın yok.

Türkiye’de varyantın çocukları daha fazla hasta ettiğini iddia eden profesörler bunu insanları korkutarak takipçi kazanan twitter fenomenlerinin grafiklerine dayanarak söylüyor. Epidemiyoloji bilen ve literatürü takip eden biri bunu iddia edemez.

Avrupa’da ve Türkiye’de çocuklarda vaka sayılarının artmasının sebebi genel olarak vaka sayılarının artması. Çocukları özel olarak tutan bir virüs yok.Yaşlı ve risk altındaki yetişkinler aşılandıkça daha az hasta olacakları için vakaların yaş ortalamasının düşmesi de gayet doğal.

Kaynak: https://twitter.com/DrTomrisCesur/status/1377652580390731792?s=20