Prof. Dr. Ahmet Rasim Küçükusta

Pestisitlere maruz kalmanın Parkinson Hastalığı (PH) riskini artırdığı bilinmekle beraber bunun hangi genlerle alâkalı olduğu belli değildi.

Kaliforniya Üniversitesi (UCLA) tarafından yapılan araştırmada, lizozomların işleviyle ilişkili genlerdeki nadir varyantlar için katılımcıların genetik yapısını inceledi ve genel nüfusun temsili bir örneğine kıyasla pestisit kullanımına yüksek oranda maruz kalan hastalarda varyantların zenginleşmesi arandı.

Analizlerde, bazı nadir gen varyantlarının, daha ağır PH olan ve aynı zamanda pestisitlere daha fazla maruz kalan hastalarda zenginleştiği bulundu.

Bu genetik varyantların protein işlevine de zararlı olduğu görüldü; bu da lizozomal aktivitenin bozulmasının, pestisit maruziyetiyle beraber PH’ nın gelişiminin altında yatan sebep olabileceğini düşündürüyor.

Analizlerde, pestisit maruziyetini PH ile ilişkilendiren 26 gende 36 varyant tespit edildi. Bu varyantların çoğu lizozomal fonksiyonla ilişkili genlerde bulundu.

Lizozomlar, alfa-sinüklein gibi PH gelişimiyle ilişkili olduğu düşünülen atık ve döküntüleri parçalayan, otofajide rolü olan hücre içi yapılardır.

Buna göre, bu tür varyantlara sahip olan kişilerin uzun süre pestisitlere maruz kalmaları, hücrelerin hasarlı proteinleri ve organelleri parçalama kabiliyetindeki (otofaji) değişiklikler sebebiyle toksik bileşikler birikmesine yol açarak Parkinson Hastalığının ortaya çıkmasını kolaylaştırabilir.

Parkinson Hastalığı hakkında…

Parkinson, Alzheimer’ den sonra en çok görülen nörodejeneratif bir beyin hastalığıdır.

Hastalığın ortaya çıkmasında genetik ve çevresel faktörlerin rolü olduğu biliniyor.

PH, dopamin kaybıyla tetiklenen nörolojik bir hareket bozukluğudur. Bu hormon, beynin hareket ve koordinasyonu kontrol eden kısmına mesaj gönderilmesinde rol oynar.

PH’ da kasların ve hareketleri üzerindeki kontrol kaybedilir. Titreme, sertlik ve yürüme, denge ve koordinasyon güçlüğü gibi motor sorunlar ortaya çıkar.

PH’ da alfa sinüklein proteinlerinin kümelenmesinin dopamin üreten beyin hücrelerinin ölümüne yol açtığı düşünülüyor.

Gelelim neticeye

Pestisitler, meyve ve sebzelerdeki böcekleri öldürmek için tüm dünyada olduğu ülkemizde de yaygın olarak kullanılıyor.

Asıl önemlisi de bu tarım zehirlerinin üreticiler tarafından bilinçsizce uygulanması.

Aslında ata tohumları kullanarak ve biyolojik metotlarla hiç pestisit kullanmadan tarım yapmak mümkün ama bu birçok kimsenin işine gelmiyor.

Acaba neden?

Makale: Lysosomal genes contribute to Parkinson’s disease near agriculture with high intensity pesticide use

Kaynak: https://www.nature.com/articles/s41531-024-00703-4

Siz de yorumunuzu paylaşın: