Prof. Dr. Ahmet Rasim Küçükusta

Grip aşısı yaptırmalı mısınız?

Birçok filim adamı, grip aşılarının çok zayıf etkililiğini gösteren delillere rağmen aşıyı dayatırlar.

Cleveland Clinic’ in yeni çalışmasında, 2024-2025 grip sezonu boyunca 53.000’den fazla çalışanı takip edildi.

%82 aşılama oranına rağmen, aşılanan grubun %27 oranında artan bir enfeksiyon riskiyle karşı karşıya olduğu ve genel aşı etkinliğinin -%26,9’du (negatif etkinlik) olduğu bulundu.

Dr. Doshi’ nin 2013’teki uyarısı bugün de geçerliliğini koruyor: Daha iyi deneylere, şeffaf verilere ve gribin gerçek yüküne dair gerçekçi bir değerlendirmeye ihtiyacımız var.

2013 yılında Dr. Peter Doshi, JAMA dergisinde “Grip Aşıları” başlıklı bir yazı yazdı.

Yeniden Düşünmenin Zamanı Geldi.” Grip aşılarının hastalar için önemli olan sonuçları (örneğin hastaneye yatış veya ölüm) güvenilir bir şekilde azaltmadığını savundu.

Bu durum Cochrane incelemeleriyle de destekleniyor.

Avustralya’ da Victoria ve Yeni Güney Galler, savunmasız hastaları korumak için sağlık çalışanları için grip aşısını zorunlu kılıyor. Ancak bir Cochrane incelemesi, sağlık çalışanlarını aşılamanın “grip olan veya göğüs enfeksiyonuyla hastaneye giden sakinlerin sayısında çok az veya hiç fark yaratmadığını” buldu.

Daha da endişe verici olanı ise, yapılan araştırmalarda yıllık grip aşısının çocuklarda uzun vadeli korumanın temel bileşeni olan CD8 T hücre bağışıklığının gelişimini engellediği bildiriliyor.

Grip aşısı sizi gribe karşı daha duyarlı hale getirebilir mi?

Kanada’da 2008-2009 grip sezonunda mevsimsel grip aşısının, muhtemelen bağışıklık sistemi etkileşimleri veya suşlara özgü etkiler nedeniyle, H1N1 pandemi gribine yakalanma riskini 1,4 ila 2,5 kat artırdığı tespit edildi.

Çalışmamızın güçlü yönleri arasında aşılanmış ve aşılanmamış eyaletler arasında influenza Ensidansında anlamlı bir fark bulmaya yetecek kadar büyük bir örneklem büyüklüğü ve son zamanlarda aşı etkinliği çalışmalarında trend haline gelen “test negatif” tasarım çalışmalarından elde edilen odds (ihtimal) oranlarından ekstrapolasyon (bilinen veya geçmiş değerler kümesine dayalı olarak bir olay veya oluşum hakkında tahminlerde bulunmak) yapmak yerine gerçek risk hesaplamasına izin veren bir çalışma tasarımı bulunmaktadır.

“Test-negatif” tasarım çalışmaları vaka-kontrol çalışmalarıdır ve vaka kontrol çalışmalarından göreceli riskler elde edilemez.

Bir odds oranı elde edilebilir, ancak odds oranları her zaman göreceli risklere kıyasla etkinin boyutunu abartır ve yayınlanan “test-negatif” tasarım çalışmalarında genellikle olduğu gibi olay nadir olmadığında, bu fark önemli olabilir.

Bu sebeple, aşı etkinliğini tahmin etmek için odds oranlarını göreceli risklermiş gibi ele alan “test-negatif” tasarım çalışmalarından elde edilen aşı etkinliği tahminleri, gerçek aşı etkinliğini sistematik olarak abartmaktadır.

Çalışmanın önemli bir gücü test davranışının aşılanmış ve aşılanmamış kişiler arasında farklılık gösterebileceği ihtimalini göz önünde bulundurmasıdır.

Bu analiz, çalışma süresince aşılı durumdaki kişilerin aşısız durumdakilere göre grip testi yaptırma olasılığının daha yüksek olmasına rağmen aşılılar arasında pozitif çıkan test oranının aşısızlar arasında pozitif çıkan test oranından farklı olmadığını ortaya koymuştur.

Aşılamayı zamana bağlı bir ortak değişken olarak ele alan çalışma metodolojisi, aşı etkinliğinin gerçek zamanlı olarak belirlenmesine de imkân sağlamıştır; bu da bize ilk influenza vakalarının teşhis edilmesinden sonraki birkaç hafta içinde aşı etkinliğinin büyüklüğü hakkında çok erken sinyaller vermiştir.

Çalışmanın çeşitli sınırlamaları vardır

Aşı, çalışma kohortunun yaklaşık %99’unun adresinde yer alan 3 değerli inaktive influenza aşısıydı.

Diğer influenza aşılarının daha etkili olabileceği ihtimali göz ardı edilemez.

Yalnızca ev test kitlerine dayanılarak teşhis edilen enfeksiyonlar gözden kaçmış olabilir.

Çalışma, influenza ile ilişkili hastaneye yatış veya ölüm riskini karşılaştırmak veya aşının hastalık şiddetini azaltıp azaltmadığını incelemek için tasarlanmamıştır, çünkü bu sonuçların anlamlı bir analize izin verecek kadar büyük sayılarda ortaya çıkması beklenmemektedir.

Sağlık personeline ilişkin çalışmamızda çocuk ve az sayıda yaşlı denek yer almamıştır ve öncelikle istihdam edilebilecek kadar sağlıklı olan bireylerden oluşmuştur.

Azınlık bir grubun ciddi derecede bağışıklık sistemi baskılanmış olması beklenirdi.

Sonuçlar, yetişkin influenza aşılama çabalarının ana hedefi olan ABD’deki nispeten sağlıklı yetişkinlere genellenebilir.

Çalışma kuzey Ohio’da yapılmış olsa da aşının etkinliğinin kıta ABD’si içinde farklı bir coğrafi bölgede farklı olacağını varsaymak için çok az sebep vardır.

Herhangi bir yılda grip aşısının etkinliğini etkileyebilecek tüm değişkenler ve aşı geliştirmeye yönelik mevcut süreçlerimiz göz önüne alındığında, aşısının her yıl yüksek oranda etkili olmasını beklemek çok fazla şey istemek olabilir.

Bundan dolayı aşının etkinliğinin her yıl değerlendirilmesi önem kazanmaktadır.

Bu çalışma, 2024-2025 kış sezonunda ABD’nin kuzey Ohio eyaletindeki sağlık işgücünde yer alan yetişkinler arasında influenza aşısının daha yüksek influenza riski ile ilişkili olduğunu ortaya koymuş ve aşının bu sezon enfluenzayı önlemede etkili olmadığını düşündürüyor.

Gelelim neticeye

Sürekli mutasyon gösteren ve solunum yoluyla bulaşan virüslere karşı hazırlanan aşılardan enfeksiyonu ve bulaşmayı önlemesi zaten beklenemez.

Bu aşılar nazari olarak olsa olsa ağır hastalık, hastaneye yatış ve ölümleri önleyebilir.

Kaynak: https://www.medrxiv.org/content/medrxiv/early/2025/04/04/2025.01.30.25321421.full.pdf

Makale: Effectiveness of the Influenza Vaccine During the 2024-2025 Respiratory Viral Season

https://x.com/MaryanneDemasi/status/1909385563477856513

https://x.com/MaryanneDemasi/status/1909385558348251618

https://x.com/MaryanneDemasi/status/1909385545614344607

***

Siz de yorumunuzu paylaşın: