Prof. Dr. Ahmet Rasim Küçükusta

Dikkat: Yazının sonunda ek var!

***

E vitamini ve selenyum gibi antioksidan besin destekleri kullanmanın bunamayı önlemediği ortaya çıktı.

Kısa adı PREADVISE olan ve JAMA Neurology’ de yayınlanan araştırma ortalama yaşları 68 olan, bunaması olmayan 7540 erkek üzerinde gerçekleştirildi (1).

Araştırma 2002’ de selenyum ve vitamin E’ nin prostat kanserinin önlenmesindeki rolünü değerlendirmek için düzenlenen SELECT çalışması olarak başladı.

Katılımcıların bir grubuna E vitamini, bir grubuna selenyum, bir grubuna her ikisi, bir grubuna ise plasebo verildi ve bunların yarısı kadarı beş sene ve yarısı da ilaveten 6 sene süreyle takip edildi.

SELECT 2009’ da selenyumun toksik olduğunun anlaşılmasıyla erkenden sonlandırıldı, PREAVISE çalışmasındaki katılımcılar gıda takviyesi almayı bıraktılar ama 6 sene daha takip edildiler.

11 sene sonunda yapılan analizlerde gruplar arasında bunama bakımından hiçbir fark olmadığı tespit edildi.

SELECT’ de selenyumun tip 2 diyabet riskini, E vitamininin ise prostat kanseri ensidansını artırdığı belirlendi.

Bu iki gıda takviyesinin mortalite, diğer kanserler, kardiyo-vasküler olaylar, bulantı, yorgunluk veya tırnak değişiklikleri zerine bir etkisinin olmadığı, selenyumun saç dökülmesi ve dermatiti artırdığı tespit edildi.

Neden E vitamini ve selenyum?

Daha önceki çalışmalarda yaşlanma, kanserler ve diğer kronik hastalıklarda görülen hücre hasarının antioksidanlarla önlenmesinin mümkün olabileceğini düşündüren bazı bilgiler ortaya çıkmıştı.

Vücut oksijen kullanırken “serbest radikaller” meydana geliyor ve bunlar hücrelere ve dokulara zarar veriyorlardı (oksidatif stres).

Bunu fırsat bilen uyanık tüccarlar, E vitamini ve selenyum gibi antioksidan özellikleri olan maddeleri tüm dünyaya yaşlanma ve kanserlerin önlenmesinde mucizeler yaratan gıda takviyeleri olarak sundular.

Gelelim neticeye

Bundan 20 sene kadar önce insanları tıpkı zamanımızda balık yağı ve D vitamini haplarına dadandıkları gibi kanser ve erken ölümlerden korunmak için E vitamini ve selenyuma abone yapılmış, reklâm kampanyaları ve nemalandırılan bilim adamları sayesinde tüm dünyada bir E vitamini ve selenyum çılgınlığı başlamıştı.

“Külyutmaz Hıncal Uluç bile bu haplardan avuç avuç yuttu” diyeyim siz anlayın (2, 3)!

Gelgelelim her laboratuvar sonucunun günlük hayatta bir karşılığı olmuyor.

Yakın gelecekte balık yağı ve D vitamininin işe yaramadığı iyice ortaya çıkacak, bunlara boş yere para harcanmaması istenecek ve bu sefer de insanlara başka vitamin, mineral ve gıda takviyeleri dayatılacaktır.

Unutmayın, gıda takviyeleri insanları sağlıklı beslenmeden uzaklaştırmak ve haplarla yaşamaya mahkûm etmek için çıkarılmış ticari ürünlerdir.

Sağlıklı olmanın hastalıklardan uzak kalmanın yolu adam gibi beslenmeden geçer.

Kaynaklar:

1. http://jamanetwork.com/journals/jamaneurology/fullarticle/2612477

2. http://arsiv.sabah.com.tr/2008/02/16/haber,96D3AE746A434D60A4D646F37561F1DB.html

3. http://www.sabah.com.tr/yazarlar/uluc/2004/10/27/geriye_yaslanmanin_minik_sirri

***

EK 1 (30.10.2022): Günlük multivitamin kullanımı, yaşa bağlı bilişsel düşüşün önemli ölçüde daha yavaş olmasıyla bağlantılı bulunurken beklenin ve daha önceki çalışmaların aksine kakaonun böyle bir etkisi görülmedi. 

Kaynak: https://alz-journals.onlinelibrary.wiley.com/doi/full/10.1002/alz.12767

***

EK 2 (9.3.2024): Vitamin E intake, encompassing both dietary and supplemental forms, as well as total vitamin E intake, demonstrated a protective association with NAFLD. Augmenting dietary intake of vitamin E proves advantageous in the prevention of NAFLD, particularly among individuals devoid of hyperlipidemia.

Kaynak: https://www.nature.com/articles/s41598-024-52482-w

Makale: Vitamin E intake is inversely associated with NAFLD measured by liver ultrasound transient elastography

https://www.medscape.com/viewarticle/boosting-vitamin-e-intake-may-protect-against-masld-2024a10003lp

***

EK 3 (26.7.2024): En düşük bunama riski yüksek serum lutein + zeaksantin ve beta-kriptoksantin seviyelerine sahip olanlardır.

Sakın bunların hapını almaya kalkmayın.

Lutein ve zeaksantin lahana, ıspanak, brokoli ve bezelye gibi yeşil yapraklı sebzelerde bulunur.

Beta-kriptoksantin portakal, papaya, mandalina ve hurma gibi meyvelerde bulunur.

Bu antioksidanlar, beyni hücre hasarına sebep olabilecek oksidatif stresten korumaya yardımcı olurlar.

Kaynak: https://n.neurology.org/content/early/2022/05/04/WNL.0000000000200289

Makale adı: Association of Serum Antioxidant Vitamins and Carotenoids With Incident Alzheimer Disease and All-Cause Dementia Among US Adults

***

Siz de yorumunuzu paylaşın: