Prof. Dr. Ahmet Rasim Küçükusta

Eski başbakanlardan Adnan Menderes’in dün vefat eden oğlu Aydın Menderes’in eşi Ümran Menderes, “Zor günler yaşadı, aksilikler oldu. Göğsünde rahatsızlık hissedince dâhiliye uzmanı geldi. Maalesef yanlış anlaşıldı. Ateşi yoktu ama sanırım pıhtı o zaman akciğere yerleşmiş. Zatürree zannettiler yanlış bir teşhis oldu.” dedi.

Daha sonra özel bir hastaneye gittiklerini aktaran Ümran Menderes, şöyle konuştu:

“Orada da kalp zannettiler. Çünkü BMP diye bir şey varmış. O kanda görülünce kalp ile karıştırılabilirmiş. Aydın gibi hastalarda sanırım ilk olarak Doppler ile pıhtı atıp atmadığı kontrol edilmeliymiş. Epey bir zaman kaybı da oldu, çok da zor günler yaşadı.”

Eşi tarafından Aydın Menderes’ in ölümüne sebep olduğu iddia edilen akciğer ambolisi akciğer atardamarlarının pıhtı ile tıkanması sonucu ortaya çıkan ve zamanında tanınıp tedavi edilmediğinde ölümcül olabilen bir hastalıktır.

Akciğer ambolisinin belirtileri nelerdir?

Belirtiler, tıkanan akciğer damarının büyüklüğüne göre çok farklıdır. Pıhtı çok büyük ise kişi aniden fenalaşıp daha ne olduğu anlaşılamadan dakikalar içinde ölebilir.

Daha küçük pıhtılar, ani başlayan nefes darlığı, göğüs ağrısı, yan ağrısı, öksürük, öksürükle kan tükürülmesi, çarpıntı, ateş, sıkıntı hissi gibi değişik belirtilere sebep olur.

Tekrarlayan çok küçük pıhtıların tipik bir belirtisi yoktur; bunlar aylar içinde akciğer atardamar basıncını yükselterek yavaş yavaş gelişen nefes darlığı ve yorgunluk gibi şikâyetlere yol açarlar.

Akciğer ambolisi daha önce tamamen sağlıklı olan birinde görülebilirse de hastaların çoğunda pıhtı oluşumunu kolaylaştıran bir risk faktörü bulunur.

Bunlar içinde en önemlisi ameliyat, kalp krizi, bacak kırığı veya herhangi bir hastalıktan dolayı uzun süreden beri yatmak zorunda kalınmasıdır.

Bacakların derin toplardamarlarında varis olması, şişmanlık, vücudun susuz kalması, sigara tiryakiliği, gebelik, bazı kanserler (pankreas, yumurtalık ve akciğer), doğum kontrol hapı kullanılması, kalp yetersizliği, KOAH gibi hastalıklar ve kanın pıhtılaşma eğiliminin artmış olduğu durumlarda da akciğer ambolisi ihtimali fazladır. 

Akciğer ambolisinin sebebi bacaklardaki pıhtıdır

Akciğer ambolisinde pıhtının kaynağı çoğu zaman bacakların derin toplardamarlarıdır. Pıhtı oluşumuna sebep olan üç önemli faktör vardır:

• Kanın damarlarda birikmesi
• Damar duvarının zedelenmesi
• Kanın koyulaşması

Uzun süre hareket etmeden oturmak kan akımının yavaşlamasına ve kanın bacak toplardamarlarında birikmesine neden olur. Hem uzun süreli oturmak ve hem de bacakların sarkıtılması toplardamarlardaki kan akımının yavaşlatarak pıhtı oluşumuna zemin hazırlar. Bacak damarlarında oluşan pıhtılar buradan koparak akciğer damarlarını tıkarlar ve akciğer ambolisi adı verilen tabloya yol açar.

Akciğer ambolisi nasıl teşhis edilir?

Akciğer ambolisinde teşhiste en önemli olan husus bu ihtimalin düşünülmesidir. Özellikle Aydın Menderes gibi uzun zamandan beri hareketleri sınırlanmış bir kişide her türlü özellikle de ani ortaya çıkan nefes darlığı, sıkıntı hissi, çarpıntı, göğüs ağrısı akla amboliyi getirmelidir.

Tipik hastalarda klinik belirtiler birçok laboratuar bulgusundan daha değerlidir.

Bu hastalarda akciğer filmi normal olabileceği gibi amboliye ait değişik pek çok belirti de olabilir.

Teşhiste akciğerlerin spiral tomografisi ve sintigrafi de değerli yöntemlerdir. Amboli düşünülen hastalarda bacak derin damarlarında pıhtı ve varis olup olmadığı ultrasonla mutlaka incelenmelidir.

Amboliye ait özel bir kan bulgusu yoktur. Bazı hastalarda d-dimer, lökosit ve sedimantasyon artmış bulunabilir.  

Amboliyle karışan hastalıklar

Akciğer ambolisi kalp krizi, kalp yetersizliği, bazı ritim bozuklukları, astım krizi, bronşit, KOAH atağı, zatürree, akciğer zarı arasına hava girmesi, kalp ve akciğer zarı iltihabı, panik atak gibi hastalıklarla karıştırılabilir.

Tedavi nasıl yapılır?

Akciğer ambolisinin tedavisinde kanı sulandıran ilaçlar kullanılır. Burada amaç yeni pıhtıların oluşumunun önlenmesidir; çünkü vücut, damarı tıkayan pıhtıyı kendi imkânlarıyla eritme gücüne sahiptir. Ağır durumlarda pıhtı eriten ilaçlar veya pıhtının kataterle çıkarılması hayat kurtarıcı olabilir.

Siz de yorumunuzu paylaşın: