Birleşik Krallık’ ta 5.683 kişiye ait veriler üzerinde gerçekleştirilen geniş kapsamlı çalışmada ölüm riskini belirleyen faktörler içinde erkek cinsiyet, ileri yaş, kontrolsüz diyabet, ağır astım, obezite, beyaz dışı ırklar, kanser öne çıktı. Birçok ülkede bir numaralı risk faktörü olan hipertansiyonun ölüm riskini artırmaması şaşırtıcı idi.

Koronavirüs salgın yapabilir, hasta edebilir ama hiç mühim değil. KOVİD’ den ölümlerin esas sebebi altta yatan kronik hastalıklar ve insülin direncidir. İnsülin direnci, hücrelerin glukozu insülin varlığına rağmen alamamalarıdır. İnsülin direnci büyük ölçüde hayat tarzındaki yanlışların neticesidir.

KOVİD’ de ağır tablo ve ölümlerin en azından %70’ inde damariçi pıhtılaşma olduğu belirlendi. Hafif KOVİD tablosu gösteren hastaların birdenbire ağırlaşmaları ve ölmeleri pıhtılaşmanın artmasına bağlı olabilir. Bu hastalarda pıhtı önleyici olarak kan sulandıran ilaçlar ve tedavide de doku plazminojen aktivatörleri (t-PA) faydalı olabilir.

Her gün KOVİD ile ilgili yeni bir şey öğreniyoruz. Bunların en sonuncusu ayak ve ayak parmakları üzerinde ortaya çıkan lezyonlar. Önce ayak parmağının tamamı veya bir kısmı şişiyor ve kırmızı bir renk alıyor, daha sonra morarmaya başlıyor. İyileşirken soyulma da olabiliyor. Bunların damar duvarı iltihabı ve mikro pıhtılar sonucu geliştiği düşünülüyor.

Çin’ de yapılan araştırmalara göre KOVİD geçirenlerin önemli bir kısmının akciğerlerinde çeşitli derecelerde hasarlar kalıyor. Çoğu iki taraflı olan bu hasarların bir kısmı zamanla azalırken bir kısmının ise kalıcı olması (fibrozis) bekleniyor. Yaşlılar, ağır hastalık geçirenler, sigara içenler, kanser, diyabet ve KOAH gibi hastalıkları olanlarda risk daha fazladır.