Prof. Dr. Ahmet Rasim Küçükusta

Önce kendinize serin bir yer bulun

Bu sıcak havalarda yapılacak en iyi şey, şart değilse hiç sokağa, güneşe çıkmamak. Evde ve iş yerinde serin bir köşe, bağlık bahçelik yerde bir ağaç gölgesi bulun kendinize.

Büyük şehirlerde yaşayanlar alışveriş merkezlerinin bedava serin ortamlarından da yararlanabilirler. İstanbul’ lular size sesleniyorum: Akmerkez, Kalyon, Metrocity sizi bekliyor.

Kapalı alanları sevmeyenler için, Emirgân, Yıldız, Gülhane Parklarının ağaç altları da alternatif olabilir.

Moraliniz bozulmayacaksa mezarlıklar da serin yerlerdir.

Kendi rüzgârınızı kendiniz yaratın

Meselâ, evde hem ön tarafın hem arka tarafın camlarını açıp cereyan yaptırabilirsiniz. Ama dikkat, çerçevenin önüne saksı veya pervazına havlu koyun da çarpıp camlarınız kırılmasın, masraf çıkmasın.

Yelpazeden, pervaneden yararlanın. Üstelik ‘koskoca’ Bülent Ersoy bile öyle yapmıyor mu?

Yelpazem de pervanem de yok diyorsanız, bu yazıyı okuduktan sonra gazeteyi katlayın ve yüzünüze doğru yellemeye başlayın.

Arabada giderken kolunuzu dışarı çıkarıp avucunuzun içini  gidiş yönüne doğru açın. Serin havanın ta göğsünüze kadar dolduğunu, iliklerinize işlediğini hissedeceksiniz.

Bir de, kliması olanların zatürreeden bronşite, alerjilerden kas tutulmalarına kadar birçok hastalığa yakalanma ihtimalleri olduğunu hatırlayın ve de ‘İyi ki de klimam yok’ diyerek ruhunuzu da serinletin.

Şemsiyesiz dolaşmayın

Güneş altında uzun süre kalmanız hele de çalışmanız gerekiyorsa, başınızı sık sık ıslatın veya mendilinizi ıslatıp başınıza bağlayın, kurudukça tekrar ıslatın.

Bulabilirseniz, Meksikalı çobanların, kovboyların giydiği türden geniş çeperli hasır şapkalardan takın.

Mümkün olduğunca ince, pamuklu, açık renk ve bol kıyafetleri tercih edin. Güneşe çıkması gerekenler için güneş gözlüğü ve şemsiye de çok gereklidir.

Biliyorsunuz, şemsiye şems, yani güneş kelimesinden türetilmiştir ve güneşten koruyan anlamı taşır. Fakat bizde şemsiyenin yağmurda kullanılması adeti vardır, yazın sıcaklarda sokakta şemsiye ile gezen bir Allah’ın kulunu göremezsiniz.

Güzel bir manken kızımız, şemsiye ile üstsüz olarak gezerken paparazzilere yakalansa da, milletimiz de şu şemsiyenin kıymetini anlasa, ah ne iyi olur.

Siesta yapın

Havanın sıcak ve nemin fazla olduğu günlerde fazla efordan kaçınmak gerekir. Yaşlılar ve kalp hastaları buna daha çok dikkat etmelidir. Kendinize serin bir ortam bulun. Fırsat bulabilirseniz ‘siesta’ yapın, yani öğle uykusuna yatın.

Az yiyin, suyu bol için

Bu sıcak havalarda etli, hamurdan ağır yemeklerden kaçının. Ne çay, ne kahve, ne gazoz, ne de kola; bol bol su, soda veya ayran için. Sebil su dağıtan yerleri öğrenin ve buralardan yararlanın; adreslerini birbirinize bildirin.

Yeterli sıvı aldığınızın en iyi göstergesi idrarınızın rengidir, açık sarı ise mesele yok demektir, koyu ise ve miktarı da az ise daha fazla sıvı almanız gerekir demektir.

İdrarınızın rengi çok açık sarı ve hatta beyaz ise çok fazla sıvı alıyorsunuz demektir ve bu da zararlıdır, aldığınız sıvıyı kısıtlamanız icap eder.

Denize girin

Hilton’ un havuzuna abone yazılın demeyeceğim elbette. Yüzme bilenler için, bedava denize girme fırsatı var artık. Belediye’ nin halka açık plajları, Boğaz kıyıları, Sarayburnu sahili gibi yerler sizi bekliyor; ama beyaz donla değil tabii.

Bir de, Şile’den… Kilyos’ tan denize girmeyin lütfen, girseniz de sakın açılmayın. Sık sık duş almak da faydalıdır.

Terlemekten korkmayın’

Organizmamızın dış ortam ısısının yükselmesine karşı en önemli savunma araçları, derideki damarların genişlemesi ve terleme ile sıvı kaybedilmesidir. Terleme ile vücuttan atılan su sayesinde vücut ısınsın yükselmesi önlenmiş olur ve terleme devam ettiği sürece, yeterince su ve tuz almak şartıyla çok yüksek ısılara tahammül etmek mümkündür.

Nem oranı yükseldiğinde, terleme ile olan sıvı kaybı azalmaya başlar ve böylece sıcak çarpması ihtimali artar.

Ne zaman doktora başvurmalı?

Tüm bu dediklerimizi tutmanıza rağmen, bitkinlik, baş ağrısı, baş dönmesi, baygınlık, karın ağrısı, bilinçle ilgili değişiklikler hissederseniz, hele de vücut ısınız da yükseliyor ise güneş çarpması ile karşı karşıya olabilirsiniz.

Böyle bir durumda, kişi hemen gölge bir yere alınmalı ve elbiseleri tamamen çıkarılmalıdır. Vücut yüzeyi hortumla, soğuk suya batırılmış süngerle, duş yaptırılarak ıslatılmalı, bir taraftan da vantilatörle hava verilerek suyun buharlaşması sağlanmalıdır.

Güneş çarpması olanlar, air-conditionlu ambulanslarla en kısa zamanda bir hastaneye ulaştırılmalıdır.

Yazı için 1 yorum yapılmış:

1. faik dedi ki:

   22 Haziran 2016, 01:13

   Şehirde yazın gece, kışın ise gündüz yaşamak iyi. Doğada/köyde ise her türlü yaşa. Şehirde ölümler çoğunlukla gündüz oluyor değil mi?

   Şehirde hava sıcaklığı/nemi/.. diye bişey yok. Sıcaklık/nem… yerden alınıyor. Çıplak ayakla taşa/asfalta basınca yanıyor değil mi?

Siz de yorumunuzu paylaşın: