Prof. Dr. Ahmet Rasim Küçükusta

Dikkat: Yazının sonunda ek var!

***

JAMA tıp dergisinde Hasta Sayfasında yer alan “Vitamin ve Besin Destekleri Hakkında bilmeniz Gerekenler) başlıklı yazıdan özet (1):

USA’ da piyasada 90 binden fazla vitamin ve mineral desteği satılmaktadır.

Bunlardan bazıları (mesela balık yağı hapları) tabii kaynaklardan elde edilirken çoğu laboratuvarda sentez edilmektedir.

Birçok insanın bu besin desteklerine ihtiyacı yoktur.

Bunlar kalp dostu olduğu, bağışıklığı kuvvetlendirdiği veya zihne iyi geldiği gibi iddialarla tanıtılır.

Doktorlar da senelerce balık yağı ve multivitamin gibi bazı destekleri tavsiye ederler ama bunların gerçekten faydalı olduğunu gösteren tıbbi araştırmalar yoktur.

Temel vitamin ve minerallerin çoğu tavsiye edilen dozlarda emniyetli kabul edilir ama bunlara ait beklenmeyen kötü etkiler de ortaya çıkabilir.

USA’ da senede beslenme desteklerine bağlı 23 bin acil başvurusu olmaktadır; bunların ekserisi bazı desteklerde bulunan ağır metal, kortizon ve uyarıcılar gibi toksik maddelerle ilgilidir.

Bu kötü tepkiler, bazı desteklerin özellikle çocuklar tarafından fazla miktarda alınmasıyla da görülebilir.

FDA, ilaçların aksine besin desteklerini herhangi bir teste gerek olmadan emniyetli olarak kabul eder.

Bu çok sayıdaki besin desteğinin emniyeti ve etkinliğinin denetlenmemesi dolayısıyla etkili bir düzenleme de mümkün değildir.

Meyve, sebze, tam tahıllar, peynir, balık, kümes hayvanları ve yağsız et gibi dengeli bir diyetle gerekli tüm vitamin ve besin unsurları alınır.

Besin ögelerinin besin desteklerine göre gıdalardan emlimi daha iyidir.

Besin destekleri asla sağlıklı beslenmenin yerini tutamaz.

Vegan, vejetaryen, glütensiz diyet veya taş devri diyeti uygulayanların çoğunun besin desteğine ihtiyacı yoktur ama veganlarda B12 riski yüksektir.

Onlar da bu eksiği B12 ilave edilmiş yiyeceklerle alabilirler.

Besin desteği endüstrisi Vahşi Batı’ ya benziyor

Makaleyi kaleme alan Michael Incze Reuters’ a da şunları söylüyor (2):

BİR: Her gün sayısız besin desteği alan ve bunlara dünya kadar para harcayan kişilerle karşılaşıyoruz.

İKİ: Tüketicilere doğrudan reklâmlar ve popüler medya bunların çok faydalı olduğunu bildiriyor ama bu iddiaların çoğu ispatlanmamıştır.

ÜÇ: Besin desteği endüstrisi Vahşi Batı’ ya benziyor. Bunlar piyasaya verilmeden önce düzenlenmelerini sağlayacak bir sistem yoktur.

DÖRT: Bunlar tavsiye edilen dozlarda emniyetli olabilir ama özellikle toksik katkılardan dolayı istenmeyen reaksiyonlar da sıktır.

BEŞ: Dengeli beslenenlerin bu tür ürünlere asla ihtiyacı olmaz.

ALTI:  Amerikalıların yarıdan fazlası içinde ne olduğunu tam bilemedikleri besin desteklerini kullanıyorlar.

YEDİ: Tezgâh üstü ilaçlarda olduğu gibi besin desteklerinde de muhtevaları, kullanma talimatı ve muhtemel yan etkileri ile ilgili bilgiler yer almalıdır.

Kaynaklar:

1.https://www.reuters.com/article/us-health-vitamins/doctor-lays-out-need-to-know-basics-on-vitamins-supplements-idUSKCN1P429A

2.https://jamanetwork.com/journals/jamainternalmedicine/fullarticle/2720139

***

EK 1 (12.9.2024): İngiltere hükümetinin beslenme danışma kurulundaki uzmanların yarısından fazlasının gıda endüstrisiyle bağlantıları olduğu ortaya çıktı.

17 üyeden en az 11’inin Nestle, Tate ve Lyle ve Unilever gibi şirketlerle menfaat münasebeti var.

Makale: UK government’s nutrition advisers are paid by world’s largest food companies, BMJ analysis reveals

Kaynak: https://www.bmj.com/content/386/bmj.q1909

***

Yazı için 1 yorum yapılmış:

1. Dr. Tuba dedi ki:

   01 Şubat 2019, 00:10

   Eskiden hiç inanmazdım ve redderdim. Ama insanların bu tür saçma sapan vitamin ve besin destekleriyle kandırıldıklarına artık ben de inanıyorum.

Siz de yorumunuzu paylaşın: