Prof. Dr. Ahmet Rasim Küçükusta

Dikkat: Yazının sonunda ek var!

**

Dünya son senelerde daha sağlıklı bir beslenme modeli diye veganlığa yönlendiriliyor.

Et düşmanlığı aldı başını gidiyor ve binlerce senedir afiyetle yediğimiz etler karalanıyor.

Bitki bazlı et alternatifleri endüstrisinin önümüzdeki birkaç yıl içinde büyük bir büyüme göstermesi bekleniyor.

Oysa sağlıklı gıda olarak gösterilen bitkisel bazlı etler de aslında aşırı işlenmiş gıdalardan başka bir şey değil.

Bunlarda da protein izolatları, emülgatörler, bağlayıcılar ve diğer katkı maddeleri dâhil olmak üzere birçok benzer kimyasallar ihtiva ederler, endüstriyel işleme yöntemleri kullanılarak yapılırlar.

Soya proteini

Bitkisel temelli etlerdeki protein kaynağı çoğu zaman soyadır. Ancak soya proteini konsantresinde, domuz pastırması ürünlerindeki seviyelerde nitrit bulunur.

Jambon ve diğer işlenmiş etlerdeki nitritler, bu ürünleri yemenin kolorektal kanser riskinin artmasına sebep olacak seviyededir.

Diyette fazla miktarda nitrit bulunması böbrek hastalıkları, tip 2 diyabet, KOAH risklerini de artırır.

İşlenmiş ete renk ve tat veren “heme” de nitritlerle reaksiyona girerek “nitrozil-heme” adı verilen çok daha zararlı reaktif moleküllerin oluşumuna yol açar.

Bitkisel bazlı etlerde de aynı etkinin ortaya çıkıp çıkmadığı belli olmamakla beraber heme ve nitritlerin bir arada olması endie etmek için yeterlidir.

Diğer katkı maddeleri

Birçok bitki bazlı hamburgere, et benzeri bir kıvam vermek için stabilizatör ve emülgatör metil-selüloza da ilave edilir.

Fare deneylerinde, metil-selülozun bağırsak bakterilerini etkilediği ve enflamasyonu arttırdığı gösterilmiştir; bu değişiklikler kolon kanseri riskini artırabilir.

Bugün için, bitki bazlı burger ile kolon kanseri ve diğer kronik hastalıklar arasında bir bağlantı olduğunu gösteren insanlar üzerinde yapılmış bir çalışma yoktur.

Ancak şimdiye kadar sadece yeni heme formuyla yapılan güvenlik testi vardır ve bu heme ürünü sadece deneysel sistemlerde saf bir bileşik olarak test edilmiştir.

Heme, nitritler ve diğer katkı maddeleri kokteylinin gerçek hayat şartlarında birbiriyle etkileşip etkileşmeyeceği, insanlarda kanser riskini artırıp artırmayacağı belli değildir.

Bitki bazlı burgerlerden kaynaklanan herhangi bir potansiyel riskin, çevre ve hayvan refahı ile ilgili endişeleri gidermeye değer olduğunu düşünenler olabilir ama bu aşırı işlenmiş bitki bazlı et alternatiflerini yemek konusunda endişeleri olanlar için yapılabilecek birçok şey de vardır.

Et yiyorsanız, ancak yine de yediğiniz gıdaların çevresel etkisini azaltmak istiyorsanız, daha sürdürülebilir şekilde üretilmiş etleri seçmek bu konuda yardımcı olabilir.

Kesinlikle vejetaryen veya vegan bir diyet uygulayanlar, mercimek, fasulye ve nohut kullanarak yemek pişirerek aynı zamanda daha düşük çevresel etkiye sahip yüksek proteinli bir yemek yiyebilirler.

Tabii ki piyasadaki bitki bazlı et alternatiflerin tümü için kötüdür de denemez.

Bitki bazlı gıda pazarı henüz yenidir, ürünlerin çoğu geliştirilmeye ve araştırmalara devam ediliyor.

Kaynak: https://theconversation.com/plant-based-burgers-should-some-be-considered-junk-food-163514

***

EK 1 (11.7.2021): ABD Başkanı Joe Biden, ülkenin en büyük fast food zincirlerinden McDonald’s ve Burger King’i eleştirdi. Biden kararnameye imza atmadan hemen önce yaptığı açıklamada, kendisini rekabeti savunan “gururlu bir kapitalist” olarak tanımladı.

Rekabeti engelleyen uygulamalar sebebiyle orta gelirli ailelerin her yıl ortalama 5 bin dolar (yaklaşık 45 bin TL) kaybettiğini söyleyen Biden, daha yüksek bir maaş teklifi alsa da çalıştığı yerden ayrılamayan 26 yaşındaki bir işçiyi örnek gösterdi. Biden, “Onun yerinde olduğunuzu hayal edin. Kendinizi güçsüz, kapana kısılmış, saygısızlığa ve zorbalığa uğramış gibi hissederdiniz. Bu doğru değil” dedi ve şöyle bir ek yaptı:

Ya da McDonald’s’ın sözleşmelerinde maddeler vardı: McDonald’s’a gitmek için Burger King’den ayrılamazsınız. Hadi ama. O köftenin içinde ne olduğu konusunda ticari bir sır mı var?

ABD Başkanı’nın bu sözleri, salonda gülüşmelere yol açtı.

“Rekabetsiz kapitalizm, kapitalizm değildir, sömürüdür”

Biden’ın imzaladığı kararnamede işgücü piyasası, sağlık, ulaşım, internet, teknoloji, bankacılık gibi alanlarda rekabeti teşvik etmeye yönelik düzenlemeler var. “Rekabetsiz kapitalizm, kapitalizm değildir, sömürüdür” diyen Biden kararnameyle ekonomik hareketliliği engelleyen “gereksiz” mesleki lisans gerekliliklerinin sınırlandırılmasını, iş değiştirilmesinin kolaylaştırılmasını ve ücretlerin artırılmasının sağlanmasını hedefliyor. Kaynak: https://www.indyturk.com/node/386061/d%C3%BCnya/biden-mcdonalds-ve-burger-kingi-ele%C5%9Ftirdi-o-k%C3%B6ftenin-i%C3%A7inde-ne-oldu%C4%9Fu-konusunda

***

Yazı için 1 yorum yapılmış:

1. Ayşe Orman dedi ki:

   10 Temmuz 2021, 16:15

   Hocam son söylediklerinize inanıyor musunuz?Olabilitesi var mı sizce.Birkaç yıl önce kendi ürettiğim üzümlerden yaptığım pekmezi Çocuk esirğeme kurumuna götürdüm.Tarım Bakanlığının üretim izni olmadığı için kabul etmediler.Tüm paketli gıdalarda bu izin var.Bisküviler başta olmak üzere

Siz de yorumunuzu paylaşın: