Dikkat: Yazının sonunda ek var!
***
DHA’ dan Özlem Yurtçu Karabulut ve Osman Bakır’ ın haberi:
Sağlık Bakanlığı Koronavirüs Bilim Kurulu Üyesi Prof. Dr. Nurettin Yiyit, “İki doz Sinovac aşılı yoğun bakım hastalarımız artıyor. Delta varyantına karşı mRNA veya inaktif farketmez, mutlaka üçüncü doz aşılarını olmaları gerekiyor. Sonbahar mevsimi onların kötü haberlerini duyacağımız mevsime dönmesin” dedi.
Türkiye’nin en büyük pandemi merkezi olarak salgının başından bu yana on binlerce hasta tedavi eden Prof. Dr. Feriha Öz Acil Durum Hastanesi, Sancaktepe Prof. Dr. İlhan Varank Eğitim ve Araştırma Hastanesi ile Çekmeköy Devlet Hastanesi’nin Başhekimi ve aynı zamanda Sağlık Bakanlığı Koronavirüs Bilim Kurulu Üyesi Prof. Dr. Nurettin Yiyit, aşı takvimi ile ilgili 4’üncü doz aşıların açılması ve çocukluk çağındakilere Covid-19 aşılamaları ile ilgili Demirören Haber Ajansı’na önemli açıklamalarda bulundu.
Delta varyantının baskın hale geldiğine ve asıl büyük dalganın sonbaharda beklendiğine işaret eden Prof. Dr. Yiyit, “Delta varyantına hazır olabilmek için mRNA aşısının, yani BioNTech’in en az iki doz yapılmış olması gerekiyor. Biz bu dalgayı sonbaharda bekliyoruz eğer olacaksa. Sonbahara kadar herkesin iki doz BioNTech aşısının tamamlamasını istiyoruz. İnaktif virüs aşısı yani Sinovac olmak isteyenlerin ise Delta varyantından korunabilmek için iki doz aşı olması şu an için yeterli görünmüyor. Bu kişiler de üç doz Sinovac aşısı ya da iki doz Sinovac üzerine bir doz BioNTech aşısı yaptırmalı” dedi.
“4”üncü doz sadece seyahat engeli içindi, aşı yarıştırmak anlamsız”
Önceki gün açılan 4’üncü doz aşı hakkıyla ilgili oluşan kafa karışıklığına ise açıklama getiren Prof. Dr. Yiyit bunun, ‘daha önce yapılan aşıların işe yaramadığı’ şeklinde bir polemiğe dönüştürülmesinin çok yanlış olduğuna vurgu yaptı.
Yiyit, “Dünyada bazı ülkeler inaktif virüs aşılarını kendi aşı takvimlerinde kabul etmiyorlar. Bu ülkelere gidecek vatandaşların da kendi aşı takvimlerine uyacak şekilde bir mRNA aşısı ya da benzeri bir aşıyla aşılanmış olmasını istiyorlar. Ülkemizde de bazı vatandaşlar, eğitim ve iş benzeri nedenlerle farklı ülkelere seyahat etmeleri gerektiğini belirterek mağdur olduklarını ifade etmeye başlamışlardı. Bu vatandaşlarımızın mağduriyetlerini gidermek adına, gerekçesi olanlara daha önce iki doz Sinovac aşısı olup bir doz BioNTech aşısı yaptırmış olanlara seyahat mağduriyetini gidermek adına bir doz daha BioNTech aşı imkanı tanındı. 4’üncü dozlar bu yüzden açıldı. Gerekçesini beyan ederek insanlara aşılarını olma imkanı verildi. Burada bilimsel anlamda bir ihtiyaç söz konusu değil. Kati surette inaktif virüs aşılarının verileri ile alakası yok bu uygulamanın. Buradan yola çıkarak aşıları yarıştırmak ya da bu aşılara herhangi bir ithamda bulunmanın hiçbir manası yok” diye konuştu.
“Önceki piklerde inaktif aşılarla korunduk”
Geçtiğimiz iki pikte de inaktif aşıların işe yaradığının en başta salık çalışanlarındaki kayıpların görülmemesinden anlaşıldığını söyleyen Prof. Dr. Yiyit, “İki doz Sinovac, biz sağlık çalışanlarını çok iyi korudu. Özellikle Alfa varyantında çok iyi korunduk. Hatta son dalgada yaşlılarımızın yoğun bakıma giriş ve yatışları oldukça düştü. Biz sağlık çalışanlarının da kötü haberlerini duyamaz oldunuz çünkü bizler iki doz Sinovac ile girdik son dalgaya. Bunun etkilerini yatış yaş ortalamasında da gördük. O yüzden inaktif virüs aşısı konusunda herhangi bir tereddütümüz yok. Çoklu doz yapılması da zaten beklenen ve doğal bir şeydi. İnaktif virüs aşıları zaten böyledir, çoklu dozlar ister, çocukluk çağı aşılarından da biliyoruz bunu. Yola çıkarken de zaten Sinovac için, 6 ay sonra üçüncü dozun yapılması gerekeceğini hep konuşmuştuk. İşte o vakit geldi şu an. Yani Sinovac’ı yok saymadık dedi. Üçüncü doz aşı olacakların mRNA aşısı da olabileceğini, Sinovac’la da devam edebileceğini belirten Prof. Dr. Yiyit, dünyada da benzer uygulamaların olduğunu ve bu nedenle hatırlatma dozunda alternatif sunulduğunu açıkladı. Prof. Dr. Yiyit, sözlerini şöyle sürdürdü: “Dünyada da biliyorsunuz mRNA aşısı ile vektör aşılarını çaprazlayan ülkeler oldu. Yani hatırlatma dozlarını farklı aşılarla yapan ülkeler oldu. Bağışıklığı da güçlü uyardığını onlar da gösterdi”
“Aşı takvimini tamamlamayanlar risk altında”
Delta varyantıyla beraber hastaneye yatış ve yoğun bakım hasta profillerindeki değişimlere de dikkat çeken Prof. Dr. Yiyit, Sinovac aşısı olup üçüncü doz zamanı gelmiş olanların bir an önce aşılarını tamamlamaları gerektiğini söyleyerek “Genelde yatan hastalarımız, aşı olmayan ya da aşı takvimini tamamlamamış hastalardan oluşuyor. Aşı takvimini tamamlamamış olandan kastımız da şu, iki doz BioNTech aşısını tamamlamamış ya da iki doz Sinovac olup üçüncü dozunu Sinovac veya BioNTech ile tamamlamamış kişiler. Delta varyantı bu şekilde hakim virüs olacaksa ki öyle görünüyor, bundan korunmanın tek yolu aşı takvimini tamamlamaktan geçiyor. Bundan da kastımız, ya üç doz Sinovac yaptırmak, ya iki doz Sinovac üzerine bir doz BioNTech olmak ya da iki doz BioNTech olmak” dedi.
“İki doz aşının koruduğunu düşünüyorlar”
Delta varyantıyla beraber yoğun bakımlarda iki doz Sinovac’lı hasta sayısında da artış olduğuna dikkat çeken Prof. Dr. Yiyit, sözlerini şöyle sürdürdü: “Şu an yoğun bakımlarda iki doz Sinovac olmuş hastalarımızın sayısı her geçen gün artıyor. Bunun en önemli sebebi de, bu hastaların üçüncü doz zamanı geldiği halde yaptırmamış olması. İlk iki dozlarını oldular, üzerinden uzun bir süre geçti ve antikorları düşmeye başladı. Bu grup, ilk başı olan grupta biliyorsunuz ve yüksek riskli grup. 65 yaş üzeri, ek hastalığı olanlar. Kendilerini iki doz aşının hala kurduğunu düşünüyorlar. O yüzden de rahat hareket ediyorlar. Aşıların etkisinin geçtiğinin farkında değiller. Üzerine yaş ve ek hastalıklar da eklendiği için, yoğun bakım vakalarında bu grup artmaya başladı. Bu grubun bir an önce aşılanması lazım. Sonbahar mevsimi onların kötü haberlerini duyacağımız bir mevsime dönmesin lütfen. Şu an en riskli grubumuz öncelikle aşısızlar (ağırlıkla genç grup). Diğeri de iki doz Sinovac olup üçüncü dozunun vaktinin geldiğinden hala bihaber olan 65 yaş üzeri riskli grup. Bu iki grubu şiddetle uyarıyorum, lütfen aşılarımızı olalım, yoğun bakımlarımız ve servislerimiz bu sayede boş kalmaya devam etsin”
Kronik hastalığı olan çocuklarda 12 yaş üzeri aşı olabilecek
Çocuklara 12 yaş üzerine aşı hakkı tanınmasıyla ilgili durumu da değerlendiren Prof. Dr. Yiyit, “Kronik ve altta yatan hastalığı olan 12 yaş üzeri çocuklara” aşı hakkı açıldığına işaret ederek, bunun dışındakilerde 15 yaş üzeri çocuklara aşı hakkının tanındığını söyledi. Prof. Dr. Yiyit, “Çocuklarımız gözbebeğimiz, onları korumak istiyoruz. Ülkedeki bağışıklık oranının da artırılması istiyoruz. Bu anlamda da Bilim Kurulu olarak dünyadaki verileri göz önünde bulundurup bazı düzenlemeler önerdik. Kronik hastalığı olan 12 yaş üzerindeki bütün çocuklara aşılamanın yolu açıldı. Dünya’da birçok ülke şu anda 12 yaş üzerini zaten aşılıyor. Ama biz yine de biraz temkinli bir ülke olarak 15 yaş üzerine aşıyı açtık. 12 yaş içinse altta yatan kronik hastalık şartı getirildi, iki doz aşı şeklinde açıldı takvim. Amaç Eylül ayı gelmeden çok büyük bir bağışıklık oluşturmak ve çocuklarına eğitim ve hayatının sekteye uğratmadan yürütülmesi” diyerek sözlerini noktaladı.
Kaynak: https://www.dha.com.tr/saglikyasam/bilim-kurulu-uyesi-yiyit-yogun-bakimlarda-ucuncu-dozunu-yaptirmamis-hastalar-artiyor/haber-1843442
***
EK 1 (19.8.2021): Johns Hopkins Üniversitesi’nde aşı araştırmacısı olan Anna Durbin, aşıların hastaneye yatışları, ciddi enfeksiyonları ve çoğu aşılı arasında ölümleri önlemede oldukça etkili olmaya devam ettiğini; aşıların zamanla hafif hastalıkları önlemede iyi çalışmamalarının mutlaka aşıların başarısız olduğunun bir işareti olmadığını söyledi. İnsanların bu gerçeği kabul etmeleri gerektiği konusunda ısrar eden Durbin, “Dozları artırmaya devam ederek ‘herkesin soğuk algınlığını önleyemeyiz” dedi. Durbin’in görüşüne göre, ülkenin aşı kullanımını bu kadar erken artırma kararı bilime dayalı değil: “Bence kaygıya dayalı bir gel-git dalgası var. Güçlendirici doz ihtiyacının bilimsel delillere dayandığını düşünmüyorum.”
Kısa adı ACİIP olan ve aşılarla ilgili verileri gözden geçirerek Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezine aşıların kullanımına ilişkin tavsiyelerde bulunan Advisory Committee on Immunization Practices üçüncü doz için verilere bakmak üzere gelecek hafta toplanacak.
Kaynak: https://www.statnews.com/2021/08/18/u-s-decision-on-covid-19-booster-shots-baffles-and-upsets-some-scientists/
***
EK 2 (19.8.2021): Dünya Sağlık Örgütü, mevcut verilerin ışığında Kovid-19 ile mücadelede şu an için ‘güçlendirici’ aşı dozuna ihtiyaç olmadığını belirtti. Korona virüs salgını ile mücadelede tüm dünyada aşılama kampanyaları hızla devam ederken, yoksul ülkeler aşıya ulaşmakta zorluk çekiyor. Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) tarafından yapılan açıklamada, mevcut verilerin ışığında Kovid-19 ile mücadelede şu an için “güçlendirici” aşı dozuna ihtiyaç olmadığını belirtilerek, yüksek gelirli ülkelerin yeni bir güvenlik önlemi almadan önce dünyanın en savunmasız insanlarının da tam olarak aşılanması gerektiği vurgulandı.
Birçok ülkede “güçlendirici” ya da diğer adıyla “hatırlatıcı” aşı dozları uygulanırken, DSÖ uzmanlarından Soumya Swaminathan, güçlendirici aşı dozu hakkındaki soruya, “Bugünün verilerine bakınca hatırlatma dozuna gerekli olmadığına açıkça inanıyoruz” dedi. Yüksek gelirli ülkelerde uygulanan güçlendirici aşı dozlarına atıfta bulunan DSÖ’nün Kıdemli Danışmanı Bruce Aylward, “Dünyada yeterince aşı var, ancak doğru yerlere doğru sırayla gitmiyor” ifadelerini kullandı. Tam aşılı olan kişilere güçlendirici aşı dozları uygulanmadan önce dünya çapında en savunmasız kişilere iki doz aşı uygulanması gerektiğine dikkat çeken Aylward, “Bundan çok çok uzağız” dedi.
ABD’den 3’üncü doz aşı uygulaması 20 Eylül’den itibaren başlayacak
ABD Gıda ve İlaç Dairesi (FDA), Ulusal Sağlık Enstitüleri (NIH) ve Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri (CDC) tarafından yapılan ortak açıklamada, Kovid-19’a karşı Pfizer/BioNTech ve Moderna aşısı olan vatandaşlara, ikinci dozun ardından 8 ay sonra 3’üncü dozu yaptırmaları tavsiye edildi. Söz konusu 3’üncü dozların 20 Eylül’den itibaren uygulanmaya başlayacağı ifade edildi.
Kaynak: https://tr.sputniknews.com/20210818/dso-guclendirici-asi-dozlarina-su-an-ihtiyac-yok-1048142374.html
***
EK 3 (22.8.2021): Brezilya’ da birkaç hafta içinde farklı “markalardan” beş doz Kovid aşısı olan biri 6. dozu yaptırmak üzereyken kıskıvrak yakalandı. Demek ki orada da bulduğunuz her aşıyı yaptrın diyen birileri var! Kaynak: https://www.stern.de/gesundheit/corona–mann-laesst-sich-fuenf-mal-impfen—beim-sechsten-versuch-fliegt-er-auf-30673858.html
***
EK 4 (3.9.2021): Biontech Üst Yöneticisi (CEO) ve kurucu ortağı Prof. Dr. Uğur Şahin, “Veriler aşının 3. dozda yüzde 95, enfeksiyon kontrolünde yüzde 97 tam korumanın sağlandığını gösteriyor” dedi. Kaynak: https://www.msn.com/tr-tr/haber/dunya/u%C4%9Fur-%C5%9Fahin-den-a%C5%9F%C4%B1-a%C3%A7%C4%B1klamas%C4%B1-%C3%BC%C3%A7%C3%BCnc%C3%BC-dozda-y%C3%BCzde-95-koruma-sa%C4%9Fl%C4%B1yor/ar-AAO2AzX
***
EK 5 (9.9.2021): İngiltere Sağlık Bakanı Sajid Javid, ülkede üçüncü doz yeni tip koronavirüs aşısı uygulamasına bu ay içinde başlanacağından emin olduğunu ancak uygulama öncesinde tavsiye kararının çıkmasını beklediklerini söyledi. Kurumun 12-15 yaşındakilere aşı yapılmasına ilişkin kararının da beklendiğini söyleyen Javid, aşı öncesi çocuklar için ebeveynlerinin onayının alınacağını ancak çocuğun ailesine rağmen aşı olabileceğini de ifade etti. Sağlık Bakanlığı verilerine göre, İngiltere’de 16 yaş ve üstü nüfusun yüzde 88,8’i ilk, yüzde 80,1’i de ikinci doz aşıyı olmuş durumda. Vakalarda artış görülen ülkede günlük can kayıpları 200’ü geçmeye başladı. Bu nedenle kış öncesi üçüncü doz aşılarla Kovid-19’a karşı daha güçlü koruma sağlanması amaçlanıyor. Kaynak: https://www.medimagazin.com.tr/guncel/koronavirus/tr-ingilterede-ucuncu-doz-kovid-19-asisi-uygulamasina-bu-ay-baslanacak-11-686-97180.html
***
EK 6 (12.9.2021): HİKMET GEÇKİL “Aşının 2. hatırlatma dozundan sonra, bizi virüse karşı ağır hastalıktan koruyan şey “antikorlar” değil, uzun süreli “hafıza hücreleri”dir… 3. booster (uçuran!) dozu yapmanın, bu tür bağışık üzerinde artık hiçbir etkisi olmaz…” Kaynak: https://twitter.com/HikmetGeckil/status/1437118645881212933?s=20
***
EK 7 (15.9.2021): DSÖ farklı aşılar konusunda uyardı. Kaynak: https://twitter.com/realitydeep1/status/1437854352174198793?s=20
***
EK 8 (14.10.2021): İngiltere’de bulunan Imperial College London Üniversitesi tarafından Kovid-19 başlangıcından itibaren yürütülen ve virüsün gerçek zamanlı takibi yapılan bilimsel çalışmanın son ayağında, 3’üncü dozun gerekliliği vurgulandı. Çalışmanın bulgularına göre, ikinci dozun alımını takip eden 3 ila 6 ay sonra aşının etkinliğinin azalmaya başladığı ve bulaş riskinin yükselmeye başladığı ifade edildi.
Topluluk İletiminin Gerçek Zamanlı Değerlendirmesi (REACT) bulgularına göre, 9 ve 27 Eylül tarihleri arasında, İngiltere’de yaklaşık 100 bin kişinin evde alınan sürüntü örneklerinden elde edilen verilere bakılarak aşılama etkinliği ölçüldü.
Buna göre ikinci doz aşıyı olanlarda, 3 ila 6 aylık dilimde enfeksiyon (Kovid-19) yayılma hızı yüksek bulunarak aşının etkinliğinin azalmaya başladığı tespit edildi. İkinci aşıdan üç ila altı ay sonra enfeksiyon oranları (yayılma hızı) yeniden yüzde 0.55’e yükseldi.
“Destekleyici doz, artan koruma sağlar”
Imperial’de İstatistiksel Epidemiyoloji Profesörü olarak görev yapan Prof. Christl Donnelly “İkinci aşı dozunu 3 ila 6 ay önce alanlar arasında, ikinci dozu 3 aydan daha kısa bir süre önce alanlara göre daha fazla SARS-CoV-2 enfeksiyonu bulduk. Bununla birlikte, destekleyici dozlar, nüfus enfeksiyon düzeylerini düşürerek artan koruma olasılığı sunar” dedi.
Kaynak: https://www.medimagazin.com.tr/guncel/koronavirus/tr-ingilterede-yapilan-arastirma-ucuncu-dozun-gerekliligini-ortaya-koydu-11-686-97646.html
***
EK 9 (21.10.2021): HİKMET GEÇKİL “FDA aşı onam komisyonundan Prof. Paul Offit’e soru: Risk seviyenizi de gözönüne alarak, bize 3. doz booster yapıp yapmayacağınızı söyler misiniz? Cevap:”Ekrandan da anlaşılacağı üzere 65+ yaş üstüyüm. Dalağım da yok. Ancak, 3. doz için acele etmeyeceğim” K: https://www.youtube.com/watch?v=z3wJZ9zh5a8 Kaynak: https://twitter.com/HikmetGeckil/status/1450914637206142976?s=20
***
EK 10 (20.12.2021): Uğur Şahin, “Üç doz aşı olan kişiler bile hastalığı bulaştırabilir ve özellikle risk gruplarının yanındalarsa, test yaptırmaları gerekecek. Omicron varyantı hâkim hale gelirken, önleyici tedbirler özellikle bu kış hayati önemde olacak” dedi. Kaynak: https://www.yenisafak.com/koronavirus/biontech-ceosu-ugur-sahinden-omicron-uyarisi-ucuncu-doz-asi-varyanttan-kacabilir-3726632
***
EK 10 (15.7.2022): FERHAT ARSLAN “Booster ek doz diyenin kendi içindeki çelişkisini yüzüne vurmanız için aşağıdaki makale bundan önceki variantlara karşı oluşturulan antikorların dolayısı ile aşıcukların işe yaramadığını gösterir bilimsel makale”
SARS-CoV-2 Omicron sublineages exhibit distinct antibody escape patterns
K: https://www.cell.com/cell-host-microbe/fulltext/S1931-3128(22)00318-3
Kaynak: https://twitter.com/Ferhatarslandr/status/1547543345010020352?s=20&t=xDGNxW6VoZ22H9r7EY9pPQ
***
Değerli kardeşim,
Elinde un var, yağ var, şeker var.
Yazın makalenizi, yayınlayın…
Mukayese yapmayı, korelasyon değerlendirmesi yapmayı unutmayın.
Aşıların tam ters etki yapdığını görmek zorunuza mı gidiyor yoksa?