HABERİNİZ OLSUN
ETİBBA DİYOR Kİ
DERDİME BİR ÇARE
TABİBAN-I CİHAN İÇÜN
BENİM ŞARKILARIM
VEGAN VE VEJETARYEN DİYETLER ÇOCUK SAĞLIĞINA ZARAR VERİYOR
Dikkat: Yazının sonunda ek var!
***
American Journal of Clinical Nutrition’ da yayınlanan araştırmada, çocuklara uygulanan vegan diyetin yaşıtlarına göre daha sağlıklı bir kardiyovasküler profili ve daha az vücut yağı sağladığı ama büyüme, kemik mineral muhtevası ve mikro besin durumunu etkileyeceği gösterildi.
Araştırma, vejetaryen diyet uygulanan çocukların omnivorlara kıyasla daha düşük beslenme yetersizliği riskine sahip olmakla beraber kardiyovasküler profillerinin iyi olmadığını da ortaya koyuyor.
Buna göre, vegan diyet uygulanan çocukların boyu ortalama 3 cm, kemik mineral muhtevası yüzde 4-6 düşük ve B-12 eksikliği omnivorlara göre üç misli daha fazla idi.
Bununla beraber LDL-kolesterol yüzde 25, vücut yağ seviyesi de daha az bulundu.
Araştırma, 5-10 yaş arasındaki Polonyalı çocuklar üzerinde yapıldı. Bunların 63’ ü vejetaryen, 52’ si vegan ve 72’ si de omnivor yani hem et hem ot yiyen gruptandı.
Araştırmaya ait teknik bilgileri yazının sonunda ve kaynakta bulabilirsiniz.
Araştırmacıların yorumları doğru değil
Siz araştırmacıların, vegan beslenmenin daha iyi kardiyovasküler profili ve daha az vücut yağı sağladığı iddialarına kanmayın.
Bu araştırma, bana göre vegan beslenmenin çocuklarda büyüme ve gelişmeyi bozduğunu, vitamin D ve B12 başta olmak üzere ciddi besin ögeleri eksikliğine yol açtığını yani çocuk sağlığı için de çok zararlı olduğunu gösteriyor.
LDL-kolesterolü kalp-damar hastalıkları için risk faktörü olarak göstermek büyük kolesterol yalanlarından biridir.
Riski artıran, kan yağlarıyla ilgili faktörler kolesterol-lipoprotein taneciğinin okside olup olmaması, büyüklüğü, lipoprotein a, trigliserit seviyeleridir.
Vücut yağının da miktarı değil, vücudun neresinde toplandığı önem taşır.
Bunları araştırmacılar da bal gibi bilir ama söylemek işlerine gelmez.
Gelelim neticeye
İnsanlığın binlerce senelik beslenme modelinden şüphe etmenin akıl ve mantıkla bir alâkasını göremedim.
Adem ve Havva’ dan bugüne kadar sağlıklı olmamızı, hastalıklardan uzak kalmamamızı sağlayan diyet, adam gibi yiyecek ve içeceklerle, anam-babam, dedem-ninem usulü beslenmedir.
Hem hayvani hem bitkisel ürünlerden oluşan bu modelde, işlenmiş gıdaların zerresinin yeri yoktur.
Bunların maksadı, insanları sağlıklı beslenmeden uzaklaştırmak, hazır gıdalara mahkûm etmektir.
NOT: Elbette kimsenin yediğine içtiğine karışmak gibi bir niyetim yok, isteyen istediği gibi yer içer, beni ilgilendirmez.
Araştırmanın teknik bilgileri
Sonuçlar omnivorlara göre bildirilmektedir.
Vejetaryenler daha düşük gluteofemoral (kalça-uyluk) yağlanma, ancak benzer toplam yağ ve yağsız kütleye sahipti.
Veganlar yağsız kütle dışında tüm bölgelerde daha düşük yağ indekslerine sahipti. Her iki grubun kemik mineral muhtevaları daha düşüktü.
Vejetaryenler için fark, vücut büyüklüğünü hesaba kattıktan sonra zayıfladı, ancak veganlarda kaldı.
Vejetaryenler besin takviyesi desteği olmadan daha düşük total kolesterol, HDL ve serum B12 ve vitamin D daha yüksek glikoz, VLDL ve trigliseritlere sahipti.
Veganlar daha kısaydı ve besin takviyesi olmadan daha düşük total LDL ve HDL, h-CRP, demir ve serum B-12 ve vitamin D, daha yüksek homosistein ve ortalama korpusküler hacme sahipti.
B12 vitamini eksikliği, demir eksikliği anemisi, düşük ferritin ve düşük HDL veganlarda daha yaygınken, LDL prevalansı düşüklüğü veganlarda yaygındı.
Besin destekleri vitamin B-12 ve vitamin D seviyelerini düzeltti.
Netice: Vegan diyet daha sağlıklı bir kardiyovasküler risk profili ve artan beslenme yetersizliği riski ve daha düşük kemik mineral muhtevası ve boy ile ilişkilendirildi.
Vejetaryenlerde beslenme eksiklikleri o kadar belirgin olmamakla beraber beklenmedik bir şekilde daha az elverişli bir kardiyometabolik risk profiline sahiptiler.
Çocuklarda bitkisel bazlı beslenmenin faydalarını en üst düzeye çıkarmak için daha fazla araştırmaya ihtiyaç vardır.
Kaynaklar:
https://academic.oup.com/ajcn/article/113/6/1565/6178918
Makale: Growth, body composition, and cardiovascular and nutritional risk of 5- to 10-y-old children consuming vegetarian, vegan, or omnivore diets
/https://www.thestar.com/content/dam/thestar/life/parent/2009/09/10/ontario_kids_graded_f_at_eating_fruit_veggies/boy_withvegetables.jpeg)
***
Araştırma medyada “Bilim insanları veganlığın çocuklar üzerindeki etkisine ışık tuttu” başlığı ile haber oldu.
Araştırmayı araştırmacılardan çok daha doğru yorumlayan editörleri tebrik ediyorum.
İndependent Türkçe‘ nin haberi (1):
Yeni bir araştırma, vegan beslenmenin çocukların boyunun kısa, kemiklerinin zayıf olmasına yol açtığını ortaya koydu.
University College London’a bağlı Great Ormond Street Çocuk Sağlığı Enstitüsü’nden bilim insanları, Polonya’da yaşları 5-10 arasında değişen 187 sağlıklı çocuğu inceledi. Katılımcılardan 52’si vegan, 63’ü vejetaryen ve 72’si omnivordu (hem et hem ot tüketen hepçiller).
American Journal of Clinical Nutrition adlı hakemli bilim dergisinde yayımlanan bulgular, vegan çocukların ortalama üç santimetre daha kısa olduğunu gösterdi. Bu kişilerin kemik mineral içeriğinin yüzde 4-yüzde 6 daha az olduğu tespit edildi.
Veganların B12 vitamini eksikliği hepçillerinkine göre üç kattan fazlaydı.
Araştırmanın başyazarı, Antropoloji ve Pediatrik Beslenme Profesörü Jonathan Wells, her geçen gün daha fazla kişinin hayvan refahı ve iklim krizi gibi sebeplerden dolayı bitki bazlı beslenme düzenine yöneldiğini söyledi.
Bu tür bir diyetin iklim krizini önlemede çok önemli olduğunu ve bu çabayı desteklediklerini belirten Wells, “Bitki bazlı beslenmenin çocukların sağlığı üzerindeki etkisine ilişkin araştırmalar bugüne kadar genellikle boy ve kilo değerlendirmeleriyle sınırlı kaldı. Ve yalnızca vejetaryen çocuklar incelendi” dedi. Profesör sözlerine şöyle devam etti:
Çalışmamız, vejetaryen ve vegan çocukların sağlığı hakkında önemli fikirler veriyor.
Zira araştırma ekibi, küçük ve güçsüz kemiklerin yaşamın ilerleyen dönemlerinde kırık ve kemik erimesi riskini artırdığını kaydetti. Vegan çocuklara B12 vitamini ve D vitamini takviyesi yapılması tavsiye edildi.
Öte yandan vegan çocukların kalp damar sağlığı konusunda diğerlerinden daha iyi durumda olduğu ortaya çıktı. Bu grupta kötü kolesterol diye bilinen düşük yoğunluklu lipoprotein kolestrol seviyelerinin yüzde 25 daha az olduğu görüldü. Veganların vücut yağ oranının da daha düşük olduğu keşfedildi.
Uzmanlar bunun, vejetaryen çocukların veganlara kıyasla daha fazla işlenmiş gıda ve şekerli yiyecek tüketmesiyle ilişkili olabileceğini düşünüyor.
Araştırmanın yazarlarından Malgorzata Desmond bu konuda şu ifadeyi kurdu:
Yani sadece bitki bazlı beslenme düzeninin sağlıklı yaşamanın garantisi olmadığını öğrendik. Yine de sağlıklı yiyecekleri seçmemiz gerekiyor.
***
EK 1 (5.8.2023): Vejetaryen diyet, kalp damar hastalığı riski yüksek olanlarda kötü kolesterol, HbA1c ve kilo vermede etkili bulundu.
Kaynaklar:
https://jamanetwork.com/journals/jamanetworkopen/fullarticle/2807597
https://medicalxpress.com/news/2023-07-meta-analysis-vegetarian-diets-effective-lowering.html
***
Yorumlarına bakacak olursak, böyle bir araştırma yaptıklarına pişman olmuş gibi bir halleri var. Araştırma, açık ve net olarak vegan beslenmenin çocuk sağlığı için zararlı olduğunu gösteriyor. Hadi büyük adamları anladık ama çocuklara bu eziyeti yapmanın mantığı nedir?
çocuklarımız çok kıymetli onlara asla hazır şeyler yedirmememiz gerekir.