Sitotoksik T hücrelerini uyaran aşıların hiç antikor olmasa bile zika enfeksiyonunu ve fetüsteki zararları önleyebileceği gösterildi. Bunun, koronavirüsler dâhil diğer virüsler için de geçerli olması muhtemeldir. Bağışıklığın sadece antikorlarla tam ve doğru olarak değerlendirilemeyeceğini bir kere daha görmüş oluyoruz.

Bugünlerde en çok konuşulan mevzuların biri KOVİD geçirenlerin aşı olup olmayacakları ve üçüncü aşının gerekliliği.  KOVİD geçirenlerin aşı olmalarına gerek olmadığını defalarca belirttim. Üçüncü dozun faydalı olabileceğini gösteren hiçbir delil de yok. Buna göre KOVİD geçirenler aşılanmasına ve üçüncü doz aşıya gerek yoktur.

Johnson & Johnson’ ın, KOVİD aşılarının kan pıhtılaşması riskleriyle ilgili bir çalışmaya katılmaları teklifini sadece aynı dertten mustarip AstraZeneca kabul etmiş. Pfizer ve Moderna ise aşılarının güvenli olduğu ve bu tür bir incelemenin itibarlarını zedeleyebileceği endişesiyle teklifi reddetmişler. Ticari şirketler ancak menfaatleri varsa bir araya gelirler.

Danimarka, pıhtılaşmaya sebep olduğu gerekçesiyle kullanımını durdurduğu aşıları ekonomik açıdan gelişmemiş ülkelerle paylaşmayı “düşündüğünü” açıklamış. Çok fazla düşüneceklerine ihtimal vermiyorum; aşılar yola çıkmış bile olabilir. Tarihe geçecek bu âlicenaplık için Danimarka’ yı şimdiden tebrik ediyorum.

KOVİD hastalarıyla yakın temasları olanlarda aşikar bir enfeksiyon olmadığı hâlde koronavirüslere karşı T hücresi bağışıklığı gelişebileceği gösterildi. Asemptomatik ve semptomatik hastaların benzer düzeyde spesifik T hücresi hafızasına sahip oldukları da görüldü. Bağışıklığın sırrı antikorlarda değil T hücrelerinde saklıdır.