İster hastalık geçirmiş olun ister aşılanmış olun, antikorlarınız düşük bulunursa dertlenmeyin. Bağışıklıkta T hücrelerinin de çok önemli rolleri vardır. Antikorlar cepteki para gibidir, kolayca harcanır gider. Hücresel bağışıklık bankadaki para gibidir, emniyet altındadır, harcanması zordur.

Bloomberg Vaccine Tracker veri tabanına göre bugünkü hızda giderse aşılama ancak 7 yılda bitermiş. Pandeminin aşılarla sonlanması çok ama çok zor olduğuna göre geriye iki ihtimal kalıyor: Enfeksiyon geçirerek toplum bağışıklığının gelişmesi veya virüsün bulaşma ve hastalık yapma gücünü kaybetmesi. Virüsün biz dünyalılara “kıyak çekmesini” en etkili yol olarak görüyorum. Siz?

Aşıların daha etkili olmasını sağlamak ve antikor cevabını artırmak için beslenmenin, hayat tarzının ve ruhsal durumumuzun yani moral, maneviyat ve motivasyonun büyük önemi var. Depresyon, stres, yalnızlık, hareketsizlik, uykusuzluk gibi etkenlerin bağışıklık sistemini zayıflatabileceği ve birçok aşının etkinliğini azaltabileceği biliniyor.

Moderna aşısı yapılan bazı kişilerde enjeksiyon yerinde büyük bir kızarıklık ve şişlik görüldüğü bildiriliyor. Bu tür lokal reaksiyonlar hem enfeksiyonlara karşı uygulanan aşılarda hem de alerji tedavisinde uygulanan aşılarda görülebilir. Şişme olan kısım üzerine buz konabilir, kortizonlu kremler sürülebilir. Kolun yüksekte tutulması da icap eder.

Henüz yayınlanmayan bir araştırmaya göre, Oxford-AstraZeneca aşısının hastalıktan koruma yanında koronavirüsün bulaştırılmasını “büyük ölçüde” engellediği sonucuna varıldığı açıklanmış. Kas içine zerk edilen aşıların virüs bulaşmasını yani enfeksiyonu önlemesi mümkün değildir. Bunu ancak burun yoluyla uygulanan ve lokal bağışıklık sağlayan aşılar sağlayabilir.