Prof. Dr. Ahmet Rasim Küçükusta

Dikkat: Yazının sonunda ek var!

***

Yeni bir araştırma, 1990’ ların sonlarında uygulamadan kaldırılan eski boğmaca aşısının bugünkü aşıdan daha etkili olduğunu ortaya koydu (1).

Kaliforniya’ daki son salgında, “tam-hücre aşısı” olarak bilinen eski aşıdan 2 yaşına kadar 4 defa olan gençlerin, “aselüler aşı” olanlara göre boğmacaya daha az yakalandıkları tespit edildi.

Başka bir ifade ile aselüler aşı yapılan gençlerde boğmaca riski tam-hücre aşısı olanlara göre 6 misli fazla bulundu.

Hem tam-hücre aşısı ve hem de aselüler aşı olanlarda ise risk tüm aşıları tam-hücre aşısı olanlara nazaran 4 misli fazla idi.

Bu büyük vaka-kontrol çalışması Nicola Klein başkanlığında, Kaiser Permanente Aşı Araştırma Merkezi uzmanları tarafından gerçekleştirildi.

Yeni boğmaca aşısı zamanla etkisini kaybediyor

Geçen sene de aynı ekip, DTaP aşılarının zamanla etkinliklerini kaybettiklerini ve 11 yaşında uygulanan kuvvetlendirici dozun daha erkene alınmasının uygun olacağını bildirmişlerdi (2).

Bir ay kadar önce de CDC uzmanları farklı metotlarla aynı sonuca varmışlar ve yeni bir aşı programının ve hatta yeni aşı geliştirmenin gerekliliğini vurgulamışlardı (3).

Her üç analiz de Kaliforniya’ da 50 seneden beri görülen bu en büyük boğmaca salgının değişik taraflarına odaklanıyor.

Boğmaca hortluyor mu?

Kaliforniya’ da 2010 ve 2011’ de çıkan boğmaca salgınları iki farklı tür boğmaca aşısının koruyuculuklarının karşılaştırılması için iyi bir fırsat yaratmış oldu.

Bu araştırmada 1994-1999 arasında doğmuş olan ve 2 yaşına kadar dört doz aşılarını olan çocuklar değerlendirmeye alındı.

Bu çocukların 138’ inde boğmaca tespit edildi. Bunlar, boğmaca olmadıkları laboratuar testleriyle gösterilen 899 çocuk ve 54.339 çocuktan oluşan “eşlendirilmiş kontrol” grubuyla kıyaslandı ve tam-hücre aşısı olma sayısı azaldıkça boğmaca riskinin arttığı belirlendi:

Aselüler aşı yapılan çocuklarda boğmaca riski tam-hücre aşısı olan çocuklara göre 5.63 misli fazlaydı.

Hem tam-hücre aşısı hem aselüler aşı olanların riski ise 4 dozu da t-hücre aşısı ile olanlara nazaran 3.77 misli yüksek bulundu.

Araştırmanın ulaştığı sonuç şu: Tam-hücre aşılarının sağladığı bağışıklık daha kuvvetli ama o zaman da bunların daha fazla olan yan etkilerini göze almak gerekiyor.

Boğmaca aşısı nedir?

Boğmaca aşısı difteri ve tetanos aşılarıyla beraber yapılıyor; buna DTaP adı veriliyor.

USA’ da çocuklara 7 yaşına gelmeden önce 5 doz DTaP aşısı yapılıyor. Aşının 5. dozdan sonra ne kadar süre ile koruyucu olduğu bilinmiyor.

11-12 yaşlarında Tdap adı verilen güçlendirici bir doz daha tavsiye ediliyor.

Boğmacada asıl korunması gerekenler yeni doğanlar ve 1 yaşından küçük olan bebekler, çünkü ölümler en çok bu yaş grubunda görülüyor.

Bundan dolayı da CDC hamile annelerin gebeliklerinin son üç ayı içinde aselüler aşı yaptırmalarını tavsiye ediyor; bu sayede annede oluşan antikorların bebeği de koruması hedefleniyor.

Gelelim neticeye

1940-1990 arası kullanılan tam-hücre aşısı yüksek ateş, şok tablosu ve uzun süre ağlama gibi yan etkilerinden dolayı uygulamadan kaldırılmıştı.

1990’ lardan itibaren kullanılmaya başlanan aselüler aşının yan etkileri daha az olmakla beraber koruyuculuğunun da eski aşı kadar iyi olmadığı ortada.

Çocukluk çağı aşılarının yeniden gözden geçirilmesi gerekiyor.

KAYNAKLAR

1. http://pediatrics.aappublications.org/content/early/2013/05/15/peds.2012-3836.abstract?sid=79181399-9b11-4447-a301-adec204b445a

2. http://www.nejm.org/doi/full/10.1056/NEJMoa1200850

3. http://jama.jamanetwork.com/article.aspx?articleid=1456072

***

EK 1 (1.8.2024): ROMAN BYSTRİANYK

Büyük resme baktığımızda yapılan işlerin çoğunun aşıdan önce yapıldığı oldukça açık. Ancak aşı körlüğü, herkesin neden aşı yaptırması gerektiğine dair her türlü haberi aramalarına neden oluyor. Bu resme ciddi ciddi bakıp EVET, aşıya ihtiyacımız var diyebilen var mı?

Kaynak: https://x.com/RBystrianyk/status/1818736238951551409

*

But it was reintroduced and this happened: The reintroduction of the pertussis vaccination program brought a 6-fold reduction in cases and an 8-fold increase in the case fatality rate.

İsveç’te 1978’de yapılan incelemeler, boğmaca hastası olduğu doğrulanan çocukların %84’ünün daha önce üç doz aşı yaptırdığını gösterdi. Sonuç olarak tam hücreli DTP aşısının etkisiz olduğu görüldü. Güvenliğine ilişkin kaygılarla birlikte İsveç Sağlık Bakanlığı, 1979’da boğmaca aşısının durdurulmasını tavsiye etti. 17 yıl boyunca hiçbir ulusal aşılama programının uygulanmamasının ardından elde edilen sonuçlar.

Kaynak: https://x.com/RBystrianyk/status/1818413523778912288

***

Siz de yorumunuzu paylaşın: