HABERİNİZ OLSUN
ETİBBA DİYOR Kİ
DERDİME BİR ÇARE
TABİBAN-I CİHAN İÇÜN
BENİM ŞARKILARIM
AŞILAR İNSANLIĞIN MALIDIR, TİCARETE ÂLET EDİLEMEZ
Dikkat: Yazının sonunda ek var!
***
İlaç endüstrisi KOVİD’ e karşı aşı geliştirmek için gece gündüz çalışırken USA’ da yapılan bir ankette Amerika’ lıların yarıdan fazlasının aşıyı kullanma konusunda çekinceli olduğu ortaya çıktı (1).
Bugünlerde hasta sayısının 2 milyona yaklaştığı, ölü sayısının 105 bini geçtiği USA’ da insanların KOVİD’ i önleyen aşıyı bir an önce olmak için kuyruklara girmesi beklenirken önemli bir kısmının buna sıcak bakmamasına şaşırmadım.
Benzer bir durum 2009’ daki domuz gribi pandemisi sırasında da yaşanmıştı ve büyük korkutma kampanyalarına rağmen aşılanma oranları çok düşük kalmış, aşıların çoğu çöpe gitmişti (2, 3).
USA’ da en nefret edilen sektör ilaç endüstrisi
Ağustos ayında yapılan bir Gallup Araştırması’ nda USA’ da en nefret edilen sektörün ilaç endüstrisi olduğu ortaya çıkmıştı (4).
Katılımcıların yüzde 58’ inin ilaç endüstrisiyle ilgili olumsuz görüşleri varken sadece yüzde 27’ si sektöre müspet bakıyordu.
Bu, 2001’ de başlayan anketlerde ilaç endüstrisinin aldığı en kötü sıralama.
Tıbbın ticarete âlet edilmesi tıbba olan güveni sarstı
Sadece USA’ da değil tüm dünyada ilaç endüstrisine olan güven giderek azalıyor.
Bunun elbette birçok sebebi olabilir ama bana göre en önemlisi tıbbın ticarileşmesi.
Şimdi büyük bir kazanç kapısı olarak gördükleri KOVİD aşısı için canla başla uğraşan endüstrinin üç sene önce Avrupa Birliği’ nin koronavirüs gibi patojenlere karşı bir salgından önce hızlı aşı geliştirme projesini reddettikleri ortaya çıktı (5).
Sebep bunun ticari bakımdan câzip olmaması idi.
Dünyanın en büyük aşı üreticilerinden Sanofi’ nin CEO’ sunun “Parayı veren düdüğü çalar” sözü aslında her şeyi özetliyor (6).
Kimse tabii ki endüstrinin ürünlerini bedava dağıtmasını beklemiyor ama daha çok kazanma hırsının şirketleri kanun dışı yollara sevk etmesi de olacak şey değil (7).
Gerçek bilim adamları
Radyoaktiviteyi keşfeden, radyum elementini ayrıştıran, toryumun radyoaktif özelliğini bulan ve iki Nobel Ödülü sahibi de olan Marie Curie bu buluşları için patent almayı reddetmişti (8):
“Radyum bir elementtir ve insanlığın malıdır. Kimseyi zenginleştirmek için araç olamaz.”
Çocuk felci aşısını geliştiren Jonas Salk da bu buluşu için patent çıkarma tekliflerini reddetmişti; oysa bu sayede milyarlarca dolar kazanabilirdi (9):
“Aşı tıpkı güneş gibi insanlığın malıdır. Güneşe patent alabilir misiniz?”
Günümüzde ise tüm insanlığın sahibi olması gereken tohumlar gibi bakteri ve virüslere de patent alınıyor.
Parayı veren düdüğü çalıyor!
Amaç aşı değil para kazanmak
Aşı haberleri hisse fiyatlarını artırırken, bir yandan da kargaşaya yol açıyor.
Moderna önce aşı bulduk diye ortaya çıkıyor, sonra da araştırmalarını tamamlamak için daha büyük bir fona ihtiyaç duyduklarını açıklıyorlar.
İlk açıklamadan sonra hisse değerleri yükseliyor, satışlar başlıyor, sonra fiyat düşüyor, demek ki birileri kasalarını dolduruyor.
Bir de önüne gelen herkesin makale yazması ve bunların sanki hakem onayından geçmiş gibi paylaşılması durumu var (10).
Gelelim neticeye
BİR: KOVİD için tüm dünyaya uygulanabilir bir aşı geliştirilme ihtimalini -bilimsel gerekçelerle- yok denecek kadar düşük görüyorum (11, 12, 13).
İKİ: Aşı geliştirme ile ilgili “iyi” haberlerin şirketlerin borsa değerlerini yükseltme amaçlı olduğunu düşünüyorum.
ÜÇ: Halk sağlığının en önemli koruyucu uygulamalarından olan stratejik aşılar bunları sadece kâr amacıyla üreten şirketlerin eline teslim edilmemelidir.
DÖRT: KOVİD için bir aşı bulunsa bile dünyanın buna nasıl bir tepki göstereceğini ise siz tahmin edin.
***
Kaynaklar:
2.https://edition.cnn.com/2009/HEALTH/11/18/poll.h1n1.vaccine/index.html
8.https://www.biography.com/news/marie-curie-biography-facts
10. https://www.nytimes.com/2020/05/23/health/coronavirus-vaccine-moderna.html?smtyp=cur&smid=tw-nythealth
***
EK 1 (13.7.2020): AMERİKA’ LILARIN ÜÇTE BİRİ KORNA AŞISI OLMAYI DÜŞÜNMÜYOR
Uzmanlara göre Corona virüsüne karşı aşı geliştirilene kadar ekonominin tam anlamıyla toparlanması mümkün değil. Ancak aşının bulunması da yetmiyor. Son anketlere göre Amerikalılar’ın neredeyse üçte biri, Corona aşısı olmayı düşünmüyor. Bu da salgının sona erip insanların yeniden işbaşı yapmasının sağlanmasının yalnızca tıbbi değil aynı zamanda toplumsal bir sorun olduğunu gösteriyor.
Amerikanın Sesi’nin haberine göre; Johns Hopkins Üniversitesi’nin yeni raporu, tıbbi sorunların çözümüne yapılan milyarlarca dolarlık yatırımdan toplumsal sorunlar için pay ayrılmadığını ortaya koydu. Johns Hopkins Üniversitesi Sağlık Güvenliği Merkezi’nden kültür antropolojisi uzmanı Monica Schoch-Spana, ‘’Klinik olarak başarılı bir aşı olması yetmez. Toplumsal olarak da kabul edilen bir aşı olması gerekir’’ diyor.
***
EK 2 20.1.2021: Geliştirdiği COVID-19 aşısının maliyeti konusunda herhangi bir açıklama yapmayan Çinli Sinovac Biotech firması, CoronaVac aşısının en pahalı aşı olduğu iddiasını yalanladı.
Sinovac Biotech Genel Müdürü Helen Yang, CNN Filipin’e yaptığı açıklamada, Filipinler ile yapılan anlaşmayla ilgili olarak “iyi bir fiyatlandırma” yapıldığını söyledi.
Türkiye gibi COVID-19 aşısının toplu alımı konusunda Çinli firmayla anlaşan Filipinler’de COVID-19 aşılarına ait fiyatların gizli tutulması bazı bakan ve milletvekilleri tarafından eleştirilmişti.
Şirketin Genel Müdürü Yang, aşının üretim maliyeti ve satış fiyatıyla ilgili mahrem bilgileri paylaşamayacağını belirterek, “Filipinler ile yapılan toplu aşı satışında anlaşılan fiyat oldukça iyi.” diye konuştu.
Yüksek fiyatlandırma gibi bir uygulamaya gitmeyeceklerini ifade eden Yang, şöyle söyledi:
“Zaten Sinovac’ın misyonu aşıları ucuza temin etmek.”
Filipinler Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü Harry Roque geçtiğimiz pazar günü bir radyo programında verdiği demeçte aşının bir dozunun 650 Filipinler Pesosu (13,5 ABD Doları) olduğunu söylemiş ve aşı kampanyasında kişi başına iki doza ihtiyaç duyulduğunu duyurmuştu.
Kaynak: https://tr.euronews.com/2021/01/19/cinli-sinovac-coronavac-as-s-n-n-fiyat-makul
***
EK 3 (20.1.2021): Aşı adaletinde para konuşuyor.
Brezilya sadece Sinovac’la anlaşmadı, sepete başka aşıları da koydu ama program yürümediği için şimdi özel klinikler Hindistan’dan 5 milyon aşı getirip 2.5 milyon zengini aşılamak için uğraşıyor. Parasıyla! Ve bir başka tartışma: Çok vergi verenler aşı önceliğini daha mı çok hak ediyor! Bu da NBA efsanesi Charles Barkley’nin fikri. Kaynak: https://www.haberturk.com/yazarlar/ayse-ozek-karasu/2943056-asi-adaletinde-para-konusuyor
**
EK 4 (20.7.2021): Pfizer ödeme yapmayan İsrail’e aşı sevkiyatını durdurdu.
İsrail ile Pfizer arasında aşı krizi çıktı. 700 bin dozluk sevkiyatın pazar günü ülkeye ulaşması bekleniyordu ancak şirket son 2,5 milyon dozun parasını almadığı için sevkiyata yanaşmıyor. İsrail’i ‘muz cumhuriyeti’ olarak gördükleri iddiası da var. Zorlu geçen seçim sürecinin ardından hükümet kurma belirsizliğiyle uğraşan İsrail’de koronavirüs aşılamasıyla ilgili de pürüz çıktı. Jerusalem Post gazetesinin haberine göre, ABD’li ilaç şirketi Pfizer ülkeye aşı sevkiyatını durdurdu. Koronavirüs aşılama oranının en yüksek olduğu ülkelerden İsrail’in son 2,5 milyon doz aşının parasını halen ödemediği belirtildi. Ülkeye pazar günü iletilmesi beklenen 700 bin doz aşının sevkiyatı ertelendi.
Üst düzey Pfizer yetkililerinin, geçiş sürecindeki hükümetin ödeme yapmayacağından endişeli olduğu ve şirketin bundan yararlanmak istemediğini söyledikleri yazıldı. Habere göre şirket yetkilileri, organize bir ülkede böyle bir durumun nasıl yaşanabileceğine anlam veremiyor. Jarusalem Post haberinde şirketin, geçen kasım ayında yapılan anlaşma gereği ilk teslimatı yaptıklarını açıkladığı vurgulandı. Anlaşmanın güncellenmesi ve ek aşı sevkiyatı için görüşmelerin sürdüğünü ifade ettiler.
“Muz cumhuriyeti” yakıştırması
Ordu Radyosu ise Pfizer yetkililerinin İsrail’i “muz cumhuriyeti” olarak gördüğünü aktardı. İsrail resmi makamlarından konuyla ilgili açıklama gelmedi. Aşı ve ödeme krizinin hükümet kurma gerilimiyle bağlantılı olduğu dillendiriliyor. Ülke, 9 milyonun üstündeki nüfusunun 5 milyon civarını koronavirüse karşı aşılamış durumda. Tel Aviv yönetimi, Pfizer ile Alman BioNTech firmasının ürettiği aşının yanı sıra ABD’de geliştirilen Moderna ve İngiliz Oxford Üniversitesi-İsveç ilaç şirketi AstraZeneca aşısını da kullanıyor. 2020’den bu yana tüm dünyanın mücadele ettiği COVID-19 salgını nedeniyle İsrail’de 6 binden fazla kişi hayatını kaybetti.
***
EK 5 (20.7.2021): TİVİTLERİM:
ATASÖZLERİMİZİ GÜNCELLLİYORUM Önce: Önce CAN, sonra CANAN Şimdi: Önce PARA, sonra AŞI
Kaynak: https://twitter.com/drahmetrasim/status/1417481757557936132?s=20
***
“Siyaset ve ticaretle enfekte olmamış aşılar” halk sağlığının en önemli koruyucu unsurlarından biridir. İsrail basını: Pfizer ödeme yapmayan İsrail’e aşı sevkiyatını durdurdu. https://trthaber.com/haber/koronavirus/israil-basini-pfizer-odeme-yapmayan-israile-asi-sevkiyatini-durdurdu-570626.html
Kaynak: https://twitter.com/drahmetrasim/status/1417475560851259392?s=20
***
Ticari aşılarla halk sağlığı aynı torbaya konmaz. Kaynak: https://twitter.com/drahmetrasim/status/1417482174215987202?s=20
***
Koca DÜNYA, 3-5 aşı şirketini yola getiremiyorsa, batsın bu dünya. Kaynak: https://twitter.com/drahmetrasim/status/1417482816779075586?s=20
***
Dünyayı kasıp kavuran bir salgında o şirketin aşısı bu şirketin aşısı, o ülkenin aşısı bu ülkenin aşısı olmaz. Tüm Kovid aşılarını bağımsız Dünya Sağlık Teşkilatı denetlemeli, onaylamalı, dağıtmalıdır. Meydan şirketlere bırakılamaz. Kovid aşısı, pazarlanacak bir ürün değildir. Kaynak: https://twitter.com/drahmetrasim/status/1417721649743470595?s=20
***
EK 6 (20.7.2021): Cep telefonu, internet, digitürk vs paketleri gibi aşı paketleri olsun. VIP paket : sınırsız doz. Ultra paket : senelik 5 doz + 2 varyanta özel doz. Süper paket : 3 doz + 1 varyanta özel doz. Eko paket : 2 doz. Öğrenci paketi : 1 doz. Kaynak: https://twitter.com/korcanayata/status/1417528141828997123?s=20
***
EK 7 (21.7.2021): KORCAN AYATA: “Dün bana istatistik dersi vermeye kalkanlar buna ne der acaba? “Aşısızların %99’ü ölümle karşılaşmış” Buna aşı fanatizmi adını veriyorum.”
Alıntı tivit: Prof.Dr. Alper ŞENER @dralpersener Kümülatif mortalite ve atfedilen mortalite vb tüm kavramlara bakıldığında aşısızların %99’u ölüm ile karşılaşmış…bu gerçek yaşam verisi!
Kaynak: https://twitter.com/korcanayata/status/1417728407056654337?s=20
***
EK 8 (20.10.2022): HALUK VAHABOĞLU “Zorunlu aşı olmaz (aklım almıyor) koruyor ise korunmak isteyen olur Bir “çocukluk aşıları” kültü oluşturdular tabu dokunamazsın sonrası kolay doldur torbaya Aşı konusunda bazı ilkeler konmalı ve o ilkeler çerçevesinde liste kategorize edilmeli doğrusu kamunun kontrolünde olması”
Kaynak: https://twitter.com/HalukVAHABOLU/status/1583002287458615296?s=20&t=Om3u_9YakV17h3B1xZSJXw
HALUK VAHABOĞLU “Çocukluk dönemi aşı takvimini belirleyenler çıkar çatışması belgelerini ve bilimsel gerekçelerini eleştiriye açık bir şekilde yayınlamalıdır TC Devleti neyi ne için yapacağına karşıt görüşleri dinleyerek karar vermelidir”
Kaynak: https://twitter.com/HalukVAHABOLU/status/1583087029604454401?s=20&t=Om3u_9YakV17h3B1xZSJXw
***
Muhterem Hocam,
Çok güzel bir değerlendirme fakat bir hususa katılmam mümkün değil.
Madam Curie gerçek bir bilim adamıdır (kadını değil, türkçe bilmem en cinsiyetsizlere hatırlatırım) ama Dr. Salk öyle değildir, bir sahte kahramandır.
Tarihde bunun pek çok örneği vardır, mesela ABD’yi savaşa sokmak mı lazım, Pearl Harbor ve Lusitania masalı yazarsınız ve hedefe varırsınız.
Salk da böyledir (1, 2).
(1)https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC1383764/
(2) https://lilliputian.me/?s=Janine+roberts
Yani olacak iş mi hocam adamlar o kadar çalışssın o kadar masraf yapsın sonra da aşıyı bedava versinler öyle mi? Bu yazdıklarına sen de inanıyorsan mesele yok.
Hoca masal anlatmış seni kim dinler
Geçin bunları aşılar artık ticari mal olmuştur ve bunu kimse değiştiremez.