KOVİD’ de oluşan bağışıklıkta interferonların oynadığı rol her geçen gün daha iyi anlaşılıyor. Koronavirüsler de dahil patojenlere karşı ilk savunma bağışıklık sisteminin doğuştan itibaren bulunan yani hazır olan kısmı (innate immunity) ile başlıyor. Enfeksiyonunun akıbetini, koronavirüslerin kopyalanmasına göre interferon cevabının zamanlaması belirliyor.

KOVİD aşı çalışmalarından gelecek “iyi” haberler aşıların ancak hastalığın hafif formundan koruduğunu gösteren sonuçları bildirecek. Asıl mühim olan aşıların kimleri, ne oranda ve ne kadar süre koruduğu ve aşıların emniyetidir. İşe yarar bir aşı esas risk grubundakileri korumalı; ağır hastalık, hastaneye yatış ve ölümleri önlemelidir.

Aşı çalışmalarının aceleye getirilmemesi, hem etkinlikleri hem emniyetlerinin tam olarak ispatlanması şarttır. Bir an önce aşı çıkarmak için bazı aşamaların atlanması doğru değildir; bu, çok daha büyük sorunlara kapı açar. Hele de aşının siyasete ve ticarete alet edilmesi halkın aşılara olan itimadını sıfırlayacaktır. Unutmayın, acele işe şeytan karışır. Ama gene unutmayın ki bu dünya şeytandan geçilmiyor!

Aşı meselesine siyaset o kadar çok müdahil oldu ki en sonunda 9 aşı şirketi “bilimin yanında olacaklarına”, etkinlik ve emniyet bakımından kapsamlı bir şekilde incelenene kadar aşı tavsiye etmeyeceklerine dair ortak bir açıklama yaptılar. KOVİD’ in birçok organda kalıcı hasarlara sebep olması gibi bu salgın halkın tıbba olan itimadında da onarılması imkânsız tahribatlar yarattı.

AstraZeneca ve Oxford Üniversitesi tarafından geliştirilen KOVİD aşısı ile ilgili faz III çalışması duraklatıldı. Faz III çalışmalarda bu tür olaylarla karşılaşılabilir ve bu, tam aksine çalışmanın ciddiyetle yürütüldüğünün bir göstergesi olarak bile değerlendirilebilir. Hele de aşının politika ve ticarete alet edildiğinin iyice anlaşıldığı şu dönemde.