Prof. Dr. Ahmet Rasim Küçükusta

Ülkemizde ve dünyanın pek çok ülkesinde, solunum yolu alerjilerinin en sık rastlanan sebebi ev tozu alerjileridir.

Birçok hasta, evde temizlik yaparken, toz alırken, yatak düzeltirken, halı, battaniye… silkelerken, ya hapşırma, burun akıntısı… gibi alerjik nezle ya da öksürük, hırıltı, nefes darlığı…gibi astım belirtilerinin ortaya çıktığını çok iyi bilir.

Ev tozu ve astım arasındaki ilişki ilk kez 1921 yılında Kern isimli araştırmacı tarafından bildirmiştir.

Ev tozu, içinde pek çok alerjen bulunan bir karışımdır. 

Her evdeki tozun niteliği, coğrafi ve meteorolojik (ısı, nem, basınç…) faktörlere göre değişiklik gösterir.

Ev tozu içinde bulunan alerjenlerin başlıcaları şunlardır:

• Ev akarlarına ait alerjenler
• Evcil hayvanlara ait alerjenler
• Hamam böceğine ait alerjenler
• Küf mantarları
• Polenler
• Bakteriler
• Koltuk, halı, yatak, mobilya… gibi eşyalardan kaynaklanan diğer allerjenler.

İnsanlar, ev tozu diye tanımlanan bu karışımın içinde bulunan alerjenlerin her hangi birine karşı duyarlılık kazanabilirler fakat içlerinde en önemlisi ev akarları ismi verilen küçük yaratıklarla ilgili olan alerjenlerdir.

Kısaca ev tozu veya toz alerjisi denildiğinde anlaşılan, ev akarı alerjisidir.

EV AKARLARI

Evlerimizin doğal konukları olan  akarlarının pek çok türleri vardır. Alerjik hastalıklar bakımından en önemli olanı ev akarlarıdır. Bunlar, halk arasında, ev tozu böcekleri, astım böcekleri… gibi isimlerle de anılırlar.

Bilimsel isimleri ‘deri yiyen’ anlamına gelen dermatofagoides’tir, çünkü bu yaratıklar insan derisi ve saçının  döküntüleri ve kepekle beslenirler.

Kene ve örümceklerle aynı aileden olan akarlar, evlerimizin doğal misafirleridir; her hangi bir hastalık mikrobu taşımaz ve de bulaştırmazlar.

Ev akarlarının bir çok türleri varsa da ülkemizde ve dünyanın başka bir çok ülkesinde de en sık rastlananları

• Dermatofagoides farinea ve
• Dermatofagoides pteronyssinus’ tur.

Daha çok şehir dışında, yiyeceklerin depolandığı yerlerde rastlanan depo akarları da alerjiye neden olabilirler.

Erişkin bir insandan, günde,  1,5 gram kepek dökülür. Bu miktar, binlerce akarın aylarca beslenebilmesi için yeterlidir.

Akarlar, hemen hemen transparandır ve uzunlukları milimetrenin 1/3’ü kadardır. Bu nedenle, çıplak gözle kolayca seçilemezler, ancak bir büyüteç veya bir mikroskopla görülebilirler.

Akarların özellikleri

• Gözleri yoktur.
• 8 bacakları vardır.
• Ortalama ömürleri 3-4 aydır.
• Bir dişi akar 300 yumurta bırakır.

Akarlar, en iyi, 20-25ºC ısılarda ve %70-80 nemli ortamlarda ürerler. Çok soğuk, nemi az (kuru hava), aydınlık ve iyi havalanan  yerler akarların çoğalabilmeleri için uygun değildir.

Akarlar, nem oranı azaldığı için 2.000 metrenin üzerindeki yüksekliklerde çok az bulunurlar; 3.000 metrenin üzerinde ise hemen hiç yaşamazlar.

Bu sebeple, 2.000 metreden daha yüksek yerlerde oturanlarda, akarlara bağlı alerjik hastalıklara çok az rastlanır. Astımlılara ‘yüksek yüksek tepelere ev kurmak ‘ gerekir.

Kaynak: Astım ve Alerjiler ile Mutlu Yaşama Rehberi

Siz de yorumunuzu paylaşın: