HABERİNİZ OLSUN
ETİBBA DİYOR Kİ
DERDİME BİR ÇARE
TABİBAN-I CİHAN İÇÜN
BENİM ŞARKILARIM
GRİP AŞILARININ KORUYUCULUKLARI YOK DENECEK KADAR AZ
Dikkat: Yazının sonunda ek var!
***
Grip aşılarının ne kadar koruyucu oldukları etkinlik (efficacy) ve etkililik (effectiveness) tabirleri ile ifade edilir.
Bunların ne demek olduğunu, nasıl belirlendiğini ve ne ifade ettiklerini daha önce yazmıştım (1).
Etkinlik ve etkililiğin ne kadar olduğu, çoğu zaman nispi risk azalması (relative risk reduction=RRR) hesaplanarak gösterilir.
RRR, aşı olan ve aşı olmayanlarda gribin görülme sıklığının oranlanmasına göre elde edildiği için “aşıların olduğundan çok daha etkili oldukları algısı yaratan” abartılı rakamlardır.
RRR’ nin aşı şirketlerinin çok işine geldiği için tercih edilmesi gayet anlaşılabilir bir şey olmakla beraber bu parametre tıbbi yayınlarda da çok sık kullanılır (Neden böyle olduğunu siz düşünün!).
Gerçeği, mutlak riski azalması gösterir!
Oysa grip aşılarının ne kadar koruyucu oldukları, riskteki nispi değil gerçek azalmayı gösteren “mutlak risk azalması” (absolute risk reduction=ARR) değeri ile ortaya konabilir.
ARR, tedavi grubu ile kontrol grubu arasındaki mutlak farktır.
Bunu basit bir örnek ile açıklayalım.
Aşı olmadan önce gribe yakalanma riskiniz 100’ de 1 ise ve aşı olduğunuzda bu risk 200’ de 1 oluyorsa, nispi risk azalması yani RRR 100/200=50 olur.
Bu, “grip aşıları gribe yakalanma riskini yüzde 50 azaltıyor” şeklinde söylenir ve halk da ve ne yazık ki doktorların çoğu da bunu “grip aşısı olan her 100 kişiden 50’ sinin gripten korunacakları” şeklinde anlarlar.
Oysa mutlak risk azalmasına (ARR) bakıldığında, riskin gerçekte yüzde 1’ den (100’ de 1) yüzde 0.5’ e (200’ de 1) düştüğü yani sadece “yüzde 0.5” azaldığı görülür.
“Grip aşıları gribe yakalanma riskini yüzde 50 azaltıyor” sözünü duyanların çoğu aşıyı yaptırmanın işe yaradığını düşünür ve kolunu açar.
Buna karşılık, “grip aşısı gribe yakalanma riskini yüzde 0.5 azaltıyor” sözünü duyan istisnasız herkes güler ve grip aşısından kaçar!
Bir kişiyi korumak için kaç kişinin aşılanması gerekir?
Mutlak risk azalmasına dayanarak hesaplanan bir başka değer de NNV kısaltmasıyla gösterilen kaç kişinin aşılanmasıyla bir kişinin gripten korunacağını gösteren “number needed to vaccinate” dir.
NNV ne kadar düşük ise aşı o kadar etkili demektir.
Mesela, NNV 1 ise aşı yapılan herkesin gribe yakalanmaktan korundukları; NNV 100 ise tek bir kişinin gribe yakalanmasını önlemek için 100 kişiye grip aşısı yapılması gerektiği anlaşılır.
Bir başka ifadeyle, 100 kişiye grip aşısı yapıldığında içlerinde önceden hangisi olduğu bilinmeyecek olan bir kişi gribe yakalanmaktan korunmuş olur.
Grip aşılarının sağlıklı kişiler için NNV değeri 71’ dir
Cochrane Grubu’ nun araştırmasına göre, grip aşılarının, altta yatan hastalığı bulunmayan tamamen sağlıklı kişilerdeki NNV değeri 71’ dir (2).
Bu şu demektir:
Aşı kuyruğuna girmiş olan 71 sağlıklı insandan sadece biri gribe yakalanmaktan kurtulacak, diğerleri boşuna aşılanmış olacaklardır.
NNV, aşının bağışıklığı uyarma derecesinin azaldığı yaşlılarda ve altta yatan hastalığı olanlarda -artık Allah ne verdiyse- birkaç yüzden aşağı değildir.
Gelelim neticeye
Sağlığınız yerinde, aklınız başınızda ise ve 71 kişi içinde en şanslısının kendiniz olacağına inancınız tamsa hem gidip derhal grip aşısı yaptırın ve hem de mutlaka bir Milli Piyango Bileti alın.
Kaynaklar:
2.https://www.cochrane.org/CD001269/ARI_vaccines-prevent-influenza-healthy-adults
***
EK 1 (28.5.2021): KOVİD aşıları örneği: COVID-19 vaccine efficacy and effectiveness—the elephant (not) in the room. Kaynak: https://www.thelancet.com/journals/lanmic/article/PIIS2666-5247(21)00069-0/fulltext
***
Sen ne dersen odur
Rahat olun Ahmet bey, sayenizde kolesterol hapını da balık yağı hapını da d vitaminin de bıraktık grip aşısı da olmuyoruz. Mutlu sağlıklı yaşıyoruz.
Bırakın ülkemizdeki enfeksiyoncuları, public healthcilerin bile RRR, ARR arasındaki farkı bilmediklerini, hatta duymamış bile olduklarını söyleyebilirim;
https://ahmetrasimkucukusta.com/2019/10/20/misafir-yazar/grip-asisi-etkinlik-ve-etkililigi-dersi/