HABERİNİZ OLSUN
ETİBBA DİYOR Kİ
DERDİME BİR ÇARE
TABİBAN-I CİHAN İÇÜN
BENİM ŞARKILARIM
KORONA VİRÜSLER SADECE YÜZEYLERDEN DEĞİL HAVADAN DA BULAŞABİLİR
Dikkat: Yazının sonunda ek var!
***
Korona virüs plastik ve çelik gibi bazı yüzeylerde üç güne kadar yaşayabiliyor ama virüsün bu tür ortamlardan temas yoluyla bulaşması yine de düşük.
New England Journal of Medicine’ de yayınlanan araştırmaya göre virüs karton yüzeylerde bir günde parçalanıyor.
Virüs, 5 mikrondan küçük olan ve aerosol olarak tanımlanan damlacıklarda alçalarak yere düşmeden ve yüzeylere yerleşmeden önce üç saate kadar asılı olarak kalabiliyor.
Bu bulgu, virüsün hava yoluyla “taşınamayacağını” ileri süren WHO’ nun görüşüyle çelişiyor.
Virüs, plastik ve çelik yüzeylerde 72 saate kadar yaşasa da canlı virüs sayısı bu sürede hızla azalıyor.
Bakır yüzeylerde 4 saat yaşayabiliyor.
Kartonda 24 saate kadar yaşaması, getiren kişi pakete öksürüp hapşırmadığı veya virüs bulaşmış elleriyle temas etmediği takdirde postayla gelen paketlerde virüs seviyelerinin düşük olduğunu gösterir.
Bu, genel olarak doğrudur. Uzmanlara göre, bu malzemelerden herhangi birine temas edenler hasta olmadıkları müddetçe bunlardan virüs bulaşma riski düşüktür.
Bu riskten endişe edenler paketleri dezenfektan mendillerle silip ellerini yıkayabilirler.
Virüsün kartonda çelik ve plastiğe göre neden daha az canlı kaldığı belli olmamakla beraber bu hususiyet kartonunun emiciliği veya lif yapısıyla alakalı olabilir.
Virüsün aerosollerde yaşaması ve kalabilmesi sağlık çalışanları için de önemlidir. Virüs hava ile yayılabilir ve havada üç saate kadar asılı kalabilir.
Virüs, havada enfekte kişiye fiziki olarak yakın olmayan kişilerin çoğu için risk oluşturacak seviyede kalamaz fakat enfekte hastaların bakımı için yapılan uygulamaların aerosol üretmeleri mümkündür.
Mesela, zatürresi olan bir hastaya “entübasyon” yapmak gerekir ve bu işlem aerosol ve damlacıklar yaratır.
Sağlık çalışanları enfekte hastalarla ilgilenirken bu aerosol ve damlacıklar koruyucu kıyafetlerinde toplanabilir. Bunları çıkarırken bu büyük ve küçük damlacıklar havaya karışır ve böylece de virüse maruz kalınabilir.
JAMA’ da yayınlanan bir araştırma da virüsün hava ile taşınabileceğini gösteriyor. Hastane odasında enfekte bir hastanın vantilatörü (mekanik solunum aleti) üzerinde virüs bulunması bunu gösteriyor.
WHO’ nun virüsün havada asılı kalmayacağını bildirmesine rağmen sağlık çalışanlarının respiratör maskeler dâhil tam korumalı kıyafetler giymesi gerekir, basit cerrahi maskeler muhtemelen kifayetsizdir.
6 feet (182 cm) yükseklikten salınan bir aerosol yere 34 dakikada düşer ama havada kısa sürede dağılır.
Buna göre bir kişinin 2 metre kadar uzağında olmak bulaşma riskini çok azaltır.
Dikkat!
Bulaşmada eller kadar havadan ve tuvalet yoluyla bulaşmayı da mühimsemek gerekir.
Temasları erken sınırlamanın birçok enfeksiyonu nasıl önleyebileceği açık ve net olarak görülüyor.
Gelelim neticeye
Ülkemizde de korona virüs bulaşan hasta sayısının her geçen gün arttığı, ölümlerin görülmeye başladığı şu günlerde bulaşmayı önleyecek tedbirleri dikkatle uygulamamız “şart”.
Ancaaaakkk….
Korona virüsten korkmayın, o sizden korksun.
Korona virüsü yeneceğiz kimse şüphe duymasın!
***
EK 1 (6.7.2020): 32 ülkeden 239 bilimadamından DSÖ’ye mektup: Virüs havadan bulaşabilir.
Konuyla ilgili haber New York Times gazetesinde yer aldı. Dünya Sağlık Örgütü’ne yazılan açık mektupta 32 ülkeden 239 bilimadamının imzası bulunuyor.
Mektupta havadaki küçük parçacıkların insanlara bulaşabileceği vurgulanıyor.
WHO, virüsün esasen kişiden kişiye damlacıkların burun ya da ağızdan öksürük, hapşırık ya da konuşma yoluyla çıkması sonucu bulaştığını belirtiyor.
Örgüt, bu konudaki sorulara henüz yanıt vermedi.
Ancak WHO’ya bilim adamları tarafından yazılan açık mektupta delillerin havadaki daha küçük parçacıkların da insanlara bulaşabildiğini gösterdiği belirtildi.
Bilim adamları mektupta virüsün hapşırık ya da öksürük sonrası çıkan büyük damlacıklarla havada dolaşarak ya da bir oda boyunca dolaşabilen daha küçük damlacıkların solunmasıyla bulaşabildiğini; yani havadan bulaştığını kaydetti.
New York Times’ın haberine göre, Dünya Sağlık Örgütü virüsün havadan bulaştığına dair kanıtın inandırıcı olmadığını belirtiyor.
Gazeteye konuşan Dünya Sağlık Örgütü’nden Dr. Benedetta Allegranzi, son aylarda hava yoluyla bulaşmanın mümkün olabileceğini birkaç defa açıkladıklarını, ancak bunun kesin kanıtlarla desteklenmiş bir durum olmadığını kaydetti.
Mektubun gelecek hafta bilimsel bir dergide yayınlanması bekleniyor.
Kaynaklar:
1.https://www.nytimes.com/2020/03/17/health/coronavirus-surfaces-aerosols.html
2.https://www.nejm.org/doi/full/10.1056/NEJMc2004973
3.https://jamanetwork.com/journals/jama/fullarticle/2762692
***
EK 1 ( 5.10.2020): Virüsün bulaşmasında hava yolunun (aerosollerin) önemine dikkat çekeli 6 aydan fazla oldu. Aerosol damlacık ayırımında 5 mikronun değil, 100 mikronun ölçü olmasının daha doğru olacağı bildiriliyor. Kaynak: https://science.sciencemag.org/content/early/2020/10/02/science.abf0521
***
