Prof. Dr. Ahmet Rasim Küçükusta

Dikkat: Yazının sonunda ek var!

***

USA’ da hükumete özellikle taramalar ve önleyici sağlık hizmetleri için tavsiyelerde bulunan ve “bağımsız” yani ilaç şirketleri ile menfaat münasebetleri bulunmayan mütehassıslardan müteşekkil Koruyucu Hizmetler Çalışma Kolu (Preventive Services Task Force =USPSTF) özellikle kalp krizi veya felç geçirmemiş olan ileri yaştaki hastalarda aspirin kullanımının yan etkilerinin faydalarını geride bıraktığını açıklamış (1).

Kaynak: https://www.uspreventiveservicestaskforce.org/uspstf/draft-recommendation/aspirin-use-to-prevent-cardiovascular-disease-preventive-medication

Haberi hayretle okudum. Çünkü…

Kalp krizi veya felç geçirmiş olanlara günde bir kere düşük dozda aspirin verilmesinin (ikincil koruma) bu hastalıkların tekrarını önlemede etkili olduğu ama daha önce kalp krizi veya felç geçirmemiş kişilerde (birincil koruma) mide-bağırsak sistemi ve beyin kanamaları gibi çok ciddi risklerinin faydasından fazla olduğu senelerdir biliniyordu.

Bunları 7 sene evvel “Her gün bir aspirin kalp krizlerini önler mi” başlıklı makalemde yazmıştım (2).

American College of Cardiology ve American Heart Association isimli tıp derneklerinin yeni kılavuzunda, kalp krizi ve felç riskini azaltmak için sağlıklı erişkinlere düşük doz (75-100 miligram) aspirin tavsiyesinden vazgeçildiği açıklanmıştı (3).

Gelelim neticeye

BİR: Düşük doz aspirinin hem doktor tavsiyesi hem vatandaşların kendi kararlarıyla yaygın olarak kullanıldığına dair müşahedelerim var. İnşallah, kalp krizi ve felç geçirmemiş insanlara aspirin tedavisi bizde de artık son bulur.

İKİ: Faydalı, işe yarıyor diye senelerce dayatılan tedavilerin bile faydalı olmadıkları veya risklerinin faydasından çok fazla olduğu ortaya çıktığına göre “acil kullanım müsaadesi” kararları için çok daha dikkatli olunması gerektiği açıktır.

Kaynaklar:

1.https://www.medimagazin.com.tr/guncel/genel/tr-abdde-yaslilarda-kalp-krizini-onlemek-icin-aspirin-kullanimi-tavsiyesi-geri-cekildi-11-681-97617.html

2. https://ahmetrasimkucukusta.com/2014/05/07/yazilar/elestirel-yazilar/ilaclar/her-gun-bir-aspirin-kalp-krizlerini-onler-mi-2/

3. https://www.acc.org/latest-in-cardiology/ten-points-to-remember/2019/03/07/16/00/2019-acc-aha-guideline-on-primary-prevention-gl-prevention

***

Anadolu Ajansı’ nda Esin Eşkinat Sayılgan’ ın haberi:

Gönüllü çalışan bağımsız uzmanlardan oluşan ABD Önleyici Hizmetler Görev Gücü adlı grup, özellikle kalp krizi veya felç geçirmemiş olan ileri yaştaki hastalarda aspirin kullanımının yan etkilerinin faydalarını geride bıraktığını açıkladı.

Açıklamada aspirinin 60 yaş ve üzerinde düşük dozda bile yaşamı tehdit eden sindirim sistemi kanamaları ve ülsere yol açabileceği uyarısında bulunuldu.

Grup, kolon kanseri riski bulunanların düşük doz aspirin kullanması yönünde 2016 yılında yaptıkları tavsiyeyi de geri çekeceğini belirtti.

Diğer yandan açıklamada 40’lı yaşlardaki kanama riski bulunmayan kişilerde önleyici aspirin kullanımının faydası bulunabileceğini, 50’li yaşlarda ise bu faydanın daha düşük olduğu değerlendirildi.

Kalp krizi geçirmiş hastalarda ise düşük doz aspirin kullanımının sürdürülmesi tavsiye edildi.

Ağrı kesici olarak bilinen aspirin, kanı inceltici etkisi nedeniyle kalp hastalığı ve inme riski bulunanlarda kan pıhtılarını önlemesi amacıyla 81-100 mg arasında düşük dozda tavsiye ediliyordu.

***

EK 1 (27.4.2022):ABD’de kalp krizini önlemek için artık aspirin tavsiye edilmiyor

“ABD Önleyici Görev Gücü (USPSTF)” isimli sağlık kuruluşu, yeni araştırma sonrası 60 yaş üstü çoğu yetişkin için kalp krizine veya inmeye karşı her gün bir tane aspirin alma tavsiyesinde bulunmaktan vazgeçtiğini belirtti. USPSTF’nin rehber kitapçığında, 40 ila 59 yaş aralığındakilerin sadece yüksek kardiyovasküler hastalık riski varsa doktora danışarak aspirin almaları gerektiği, 75 yaşından sonra aspirine devam etmenin çok az yararı olduğu ifade edildi.

Sağlık kuruluşu, 2016’da kalp hastalığı riski taşıyan 50’li yaş grubundakilere hem kardiyovasküler hastalıkları hem de kolon kanserini önlemek için bebek aspirini almalarını tavsiye etmişti. Ek araştırmalarda, aspirinin faydalarının risklerinden daha ağır basmadığı sonucuna ulaşılırken, kolon kanserini önlemenin en iyi yönteminin 45 yaşından itibaren rutin test yaptırmak olduğu aktarıldı. ABD’de kalp krizi ve felç, ölüm nedenleri arasında ilk 4’te yer alıyor.

Kaynak: https://www.aa.com.tr/tr/saglik/abdde-kalp-krizini-onlemek-icin-artik-aspirin-tavsiye-edilmiyor/2573768

***

EK 2 (28.7.2023): HER GÜN BEBEK ASPİRİNİ FAYDASI YOK KANAMA RİSKİ VAR Düşük doz “bebe aspirini” sağlıklı yaşlılarda felçleri önlemediği gibi kafa içi kanamada önemli bir artışa sebep oluyor. Bu, özellikle kafa travması sonrası kanama gelişmeye yatkın yaşlılar için çok önemlidir. Kafanıza göre faydalı diye aspirin almayın.https://www.upi.com/Health_News/2023/07/27/Daily-baby-aspirin-may-raise-risk-of-brain-bleed-without-benefits/4291690475791/

https://jamanetwork.com/journals/jamanetworkopen/fullarticle/2807630

***

EK 3 (23.10.2023): Tüm dünyada da bizde de yaygın olarak yazılan sakinleştirici alprazolamın (Xanax XR), tıbbi dergilerde daha önce belirtilenden daha az etkili olabileceği, yayın yanlılığının muhtemelen etkinliğini %40’ın üzerinde artırdığı gösterildi. Bu ilaç son senelerde bağımlılık, yoksunluk ve bilişsel bozukluk gibi ciddi klinik risklerle ilişkilendiriliyor. 50 senedir piyasada olan bir ilacın karalanmaya başlanması akıllara şu soruyu getiriyor: Yeni bir sakinleştirici ilaç mı geliştirildi?

***

Siz de yorumunuzu paylaşın: