HABERİNİZ OLSUN
ETİBBA DİYOR Kİ
DERDİME BİR ÇARE
TABİBAN-I CİHAN İÇÜN
BENİM ŞARKILARIM
PANDEMİ BİZ BİTTİ DEDİĞİMİZ ZAMAN BİTECEK
Dikkat: Yazının sonunda ek var!
***
Washington Post’ da Peter Doshi ve David Robertson’ ın “The end of the pandemic won’t come from biology or medicine — it will come from us” (Salgının sonu biyoloji veya tıptan gelmeyecek – bizden gelecek) başlıklı makalesinden:
Günün sonunda, zaman çizelgesini yapan virüs değil – biziz. Pandemi bitti dediğimizde bitecek.
Tarih, solunumsal pandemileri sona erdiren şeyin epidemiyolojik bir veri noktası değil, sosyal davranış olduğunu gösteriyor.
Geçen yüzyıl boyunca, solunumsal pandemilerin sonu hiçbir zaman net olmadı.
Bunun yerine, – 1918, 1957, 1968 ve 2009 grip salgınları – pandemik patojene atfedilen hastaneye yatışlar ve ölümler, acil durum duygusu geçtikten sonra yıllarca devam etti.
Bu hakikat, bir pandeminin “sonunun” bir tür epidemiyolojik dönüm noktasıyla veya virüsün tüm riskini ortadan kaldıran sihirli bir değnekle belirlenemeyeceğini ortaya koyuyor.
Aksine, tarihsel olarak, düzenli hayatın yeniden başlaması – eğer ilk etapta kesintiye uğradıysa bile – bir pandeminin sona ermesine rehberlik eder.
Medya, 2009’daki “domuz gribi” nde de salgına muazzam bir yayın süresi ayırırken, hayatın akışındaki aksaklıklar geçiciydi ve salgın aylar içinde büyük ölçüde halka açık konuşmalardan çekildi.
Dünya Sağlık Örgütü Ağustos 2010’da “pandemi sonrası döneme” geçişi resmen ilan ettiğinde, sosyal hayatın uzun süredir normale döndüğünü çok az kişi fark etti.
Yine de, önceki pandemilerde olduğu gibi, virüs dolaşmaya devam etti. CDC’ nin tahminlerine göre, pandemi sonrası mevsimlerin çoğunda grip kaynaklı ölümlerin pandeminin kendisinden daha fazla olduğu görüldü.
Pandemiyi sona erdirmenin anahtarı biyolojik değildir, sosyaldir.
Bugün halk, bazıları uzun zaman önce pandemi sonrası bir duruma girerken, diğerleri yakın zamanda sanal eğitimi yeniden başlattı ve omikron varyantına cevap olarak artan maske zorunlulukları ile nasıl ilerleneceği konusunda derinden bölünmüş durumda.
Ancak olağanüstü hâl, özellikle müdahaleler aileleri böldüğü ve koronavirüsten en düşük risk altındaki çocuklara ve gençlere zarar verdiği için sonsuza kadar süremez.
SARS-CoV-2’nin yayılmasını denetlemek için eşi görülmemiş kapasitemize rağmen, tarih bize, verilerin pandeminin sonunu işaret ettiği bir an gelmeyeceğini söylüyor.
Kovid kaynaklı vakalar, hastaneye yatışlar ve ölümler on yıllar boyunca devam edecek.
Pandemi, Kovid riski hayatlara entegre edildiğinde ve normal sosyal etkileşimlere devam edildiğinde sona erecek. Her ne kadar temiz ve düzenli bir son nokta umulsa da tarih böyle bir şeyin olmadığını gösteriyor.
Neticede zaman çizelgesini yapan virüs değil, biziz. Pandemi bitti dediğimizde bitecek.
***
EK 1 (16.2.2022): NEVA ÇİFTÇİOĞLU BANES “Eric Topol çok önemli konumlarda rol alan bir bilim adamı. Elinde bir borazan grafikler yayınlar durur. Danimarka yasakları kaldırdı ölümler arttı diyor (görevini yapıyor)… OYSA++++”
“Bir de böyle bir durum var”
“Bilimsel veriler istatistki veriler nasıldır biliyormusunuz? İstendiğinde eğilir büğülür. Bunu engellemek için yapılacak en güzel şey aynı verileri değişik gözle bakan çeşitli bilim insanlarını dinlemek.
ŞAHSEN BEN YORULDUM BU SAÇMALIKLARDAN! En önemli konumdakilere bakın!”
“Doğru düzgün analiz yapan bilim insanları da var bu dünyada çok şükür:”
Kaynak: https://twitter.com/NevaCiftcioglu/status/1492928483873497091?s=20&t=qinjRkdObOGBSMd_vXX8OQ
MİCHAEL BANG PETERSEN”Omicron generates very high case counts but lower severity, disrupting the indicators & patterns we have all been tracking for 2 years.”
***
EK 2 (16.2.2022): KULVINDER KAUL “Tehlikeli bir tıbbi/bilimsel sansür çağında yaşıyoruz: saygın farmasötik sağlık hizmetleri araştırma profesörü ve British Medical Journal’ın kıdemli editörü Dr. Peter Doshi’nin eleştirel düşünme çağrısında bulunan doğru/cesur ifadesi YouTube tarafından kaldırıldı.“
Kaynak: https://twitter.com/dockaurG/status/1459385691608080385?s=20
***
EK 3 (16.2.2022): HALUK VAHABOĞLU “Kümülatif ölüm eğrilerine bakıp transfeksiyon kampanyalarının etkilerini görmeye çalışıyorum: Gördüğüm:
1. İlk kampanya ile başlayan ve inanılmaz artan bir ölüm dalgası var (kırmızı ok)
2. Transfeksiyon arttıkça ölüm sayıları (milyonda) artmış
Ölüm eğrilerinde sıçrama noktaları var. En büyük sıçrama transfeksiyon kampanyası ile başlıyor. başka açıklamalar da olabilir ve eğer düşündüğüm gibi ise bu bir soykırım. Araştıracağım, sezgilerim başka açıklamalar olabileceği yönünde“
Kaynak: https://twitter.com/HalukVAHABOLU/status/1493900430102999043?s=20&t=qinjRkdObOGBSMd_vXX8OQ
***
EK 4 (23.2.2022): Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Uzmanı Doç. Dr. Ümit Savaşçı, “Artık pandemi gerçekten bitti, diyebiliriz. Tabii ki başka virüsler, pandemiler dünyada görülebilir ama Koronavirüs anlamında artık pandeminin sonuna geldik” dedi.
Artık pandemi gerçekten bitti, diyebiliriz
Toplumsal huzuru kaçıracak kısıtlamalara gitmenin şu an için anlamı yokHayatımız boyunca maske takıp aşı yaptıramayız
Sosyal, ekonomik, eğitim anlamında bu kadar kısıtlamayı dünya hayatı kaldırmaz.
Kaynak: https://t24.com.tr/haber/doc-dr-savasci-artik-pandemi-gercekten-bitti-diyebiliriz,1016882
***
EK 5 (23.2.2022): Tekirdağ’ın Çorlu Devlet Hastanesi Başhekimi Doç. Dr. Mustafa Doğan, hastaneye yatışlarda azalma olduğunu söyledi. Hastanede hastalara ayrılan 100 yatak sayısını son 10 günde 30’a düşürdüklerini belirten Doğan, “Ülkemizde 100 binleri zorlayan vaka sayısı oldu. Tekirdağ olarak biz de nasibimizi aldık. Çok yüksek sayılarla seyrettik. Son 10 günde vaka sayılarında yüzde 50’ye varan azalma var” dedi.
***
EK 6 (24.2.2022): HALUK VAHABOĞLU “Sayın Bakan “mücadelede risk gruplarına odaklanmalıyız” demiş. Kitlesel aşılanma fiyaskosunun bittiğine işaret. Kutluyorum; son bir kaç haftadır değişen rota her şeyi rayına oturtacak. Beklemeden “pandemi bitti” demeliyiz. Risk gruplarının evde erken tedavisine odaklanmalıyız.”
“Son bir kaç haftadır değişen rota her şeyi rayına oturtacak. Risk gruplarının erken tedavisine odaklanmalıyız. Maalesef çok zaman kaybettik.. Neyse buna da şükür Molnupravir iyi bir alternatif değil, daha etkili ve ucuz tedaviler var. En azından kıyaslanarak karar verilmeli” Kaynak: https://twitter.com/HalukVAHABOLU/status/1496602606562689026?s=20&t=ZItDhtOkwIL6wCOIHE1wiQ
***
EK 7 (24.2.2022): Koronavirüs kısıtlamaları dünyanın birçok ülkesinde yavaş yavaş kaldırılmaya başlandı. Bunu uygulayan ülkelerden biri de İzlanda. Tüm kısıtlamaların kaldırıldığı ülkede amaç, “mümkün olduğunca çok kişinin” Kovid-19’a yakalanmasını sağlamak. İzlanda bu politikayla “yaygın toplumsal direnci” yakalamaya çalışıyor. İzlanda, tüm kısıtlamaları kaldırdıktan sonra “mümkün olduğunca çok kişinin” Kovid-19’a yakalanmasının hedeflendiğini bildirdi.
“ANA ÇIKIŞ YOLU…”
Independent gazetesinin haberine göre, Sağlık Bakanlığından yapılan açıklamada, Kovid-19’a karşı “yaygın toplumsal direnç” elde etmenin amaçlandığı belirtildi. Mümkün olduğunca çok insanın koronavirüse yakalanmasının hedeflendiğine işaret edilen açıklamada, “Kovid-19’a karşı yaygın toplumsal direnç salgının ana çıkış yoludur.” ifadesine yer verildi.
Açıklamada, “sürü bağışıklığı” olarak da adlandırılan yaygın toplumsal direnci elde etmek için aşıların ciddi hastalıklara karşı iyi koruma sağlamalarına rağmen, virüsün olabildiğince çok kişiye bulaşmasının gerektiği belirtildi. Yaklaşık 368 bin nüfuslu İzlanda’da şimdiye kadar 115 binden fazla kişi virüse yakalanırken, 60 kişi yaşamını yitirdi.
***
EK 8 (24.2.2022): 17 ülke oldu! Covid-19 kısıtlamaları kalkıyor… ‘Bu dalgadan en çok etkilenecek grup…’ Covid-19 pandemisinde aşıdan sonra en önemli korunma şekli maske-mesafe ve hijyen. Ancak pek çok gelişmiş ülke bu kuralları gevşetmeye başladı. Pek çok ülkede ise vaka ve ölüm sayıları hala ciddiyetini korumaya devam ediyor.
Dünyadaki pek çok ülke vaka sayıları yüksek seyretse de Covid tedbirlerini rafa kaldırıyor veya esnetiyor. Bu da salgında sona mı yaklaşıyoruz sorusunu akıllara getiriyor. Avrupa’da Danimarka öncülüğünde başlayan kısıtlamaların kaldırılması kararını Norveç, İsveç, Finlandiya gibi ülkeler izledi. Her geçen gün de kısıtlamaları kaldıran ülkelere bir yenisi ekleniyor. İsveç 9 Şubat itibariyle salgının önüne geçilmesi amacıyla uygulanan tüm kısıtlamaları kaldırdı. Alınan karar kapsamında yalnızca sağlık ve yaşlı bakım evi çalışanları ile savunmasız durumda olan kişiler belirti gösteriyorsa ücretsiz PCR testi yaptırabilecek.
Finlandiya 14 Şubat itibariyle kısıtlamaları gevşetme, 1 Mart sonrasında ise tamamen kaldırma kararı aldı. Norveç 1 Şubat’ta çoğunu kaldırdığı kısıtlamaların tamamına 17 Şubat itibariyle son verdi. Norveç Başbakanı Jonas Gahr Store yaptığı açıklamada, “Salgın artık çoğumuz için büyük bir sağlık tehdidi değil. Omicron mutasyonu çok daha az ciddi hastalığa neden oluyor. Birçok insan Covid-19 ile enfekte olsa da az sayıda insan hastaneye kaldırılıyor. Aşılar iyi koruma sağlıyor. Bu, enfeksiyon oranı hızla artmasına rağmen artık çok sayıda önlemi kaldırabileceğimiz anlamına geliyor” şeklinde konuşmuştu.
***
EK 9 (9.3.2022): HALUK VAHABOĞLU “bende bir fact-checker’lık yapayım röytırsa inat “Zorunlu maske uygulaması epidemik eğriyi değiştirmiyor. Yani işe yaramıyor” Yanlış! Zorunlu maske uygulaması vakaların artışını hızlandırıyor olabilir”
“Bu arada evde kal uygulamasının özellikle yaşlılara (benim gibi >65) ne büyük kötülük olduğunu biliyoruz ve bu çalışmada da görüyoruz“
Kaynak: https://twitter.com/HalukVAHABOLU/status/1501459100051415040?s=20&t=iuU2GtMCavPly9dBPqDw5A
***
EK 10 (9.3.2022): ARK “Washington Post: Body bags, overflowing morgues and chaotic hospitals: Hong Kong’s pandemic goes critical. Türkçesi: %70 i tam aşılı Hong Kong’ da yolda gidenler birden pat diye yere düşmeye başlamışlar.”
HALUK VAHABOĞLU “Hadi bakalım bizim vaksincilere ya da minik minik pıhtıcılara soralım Hong Kong’da neler oluyor ne iş?“
“aşı oranları aynı iki toplumda farklı ölüm oranları var Hong Kong pik yapmış”
Kaynak: https://twitter.com/HalukVAHABOLU/status/1501634982942494728?s=20&t=jRIsxXWA0L_K6h7O5Nw-CQ
“Beklenenin üstünde ölüm var… Galiba yaşlı evlerinde kitlesel ölümler oluyor (tam emin değilim)”
Kaynak: https://twitter.com/HalukVAHABOLU/status/1501633902745690113?s=20&t=jRIsxXWA0L_K6h7O5Nw-CQ
***
EK 11 (9.3.2022): HALUK VAHABOĞLU “Temel strateji yanlış, Paranteral immünizasyon ile viral solunum yolu enfeksiyonu pandemisi engellenemez, hatta ciddi hastalarda, ölümlerde. Erken tedaviye odaklanılsa bigfragmantın oyununa gelinmese idi yüz binlerce insan yaşıyor olacak idi Sorumlu bilim adamları utanır mı?”
Kaynak: https://twitter.com/HalukVAHABOLU/status/1501631282312359944?s=20&t=jRIsxXWA0L_K6h7O5Nw-CQ
“Dünyayı bigfarmagedon yönetti. Röytırs ne verdi ise bizdeki çakma medya onu verdi (zaten başka bir şey yapacak özgüven, birikim kalite yok), yoz cedece ne dedi ise özgüveni olmayan kifayetsiz “filim adamları” yerli işbirlikçiler ne dedi ise onu yaptı. Kısaca dünyayı yönettiler”
Kaynak: https://twitter.com/HalukVAHABOLU/status/1501638189697622022?s=20&t=jRIsxXWA0L_K6h7O5Nw-CQ
“Unutmayalım bu işleri ülkelerde misyonerlik faaliyeti ile kotarıyorlar. Mesela bizde bigfarmagedonun misyonerlik faaliyeti kapsamında çalışan hangi kurum var? Görevi ülkenin sağlık politikalarını tek gözlü usea sermayesine tabi kılmaya çalışan bir kurum var mı?”
Kaynak: https://twitter.com/HalukVAHABOLU/status/1501640979824136194?s=20&t=jRIsxXWA0L_K6h7O5Nw-CQ
***
EK 12 (10.3. 2022): Avusturya hükümeti zorunlu korona aşısını askıya aldı. https://twitter.com/sternde/status/1501476209020096517?s=20&t=jRIsxXWA0L_K6h7O5Nw-CQ
CDC, son derece bulaşıcı Omicron ve artan bağışıklığın ışığında temas izleme tavsiyesini kaldırdı. https://www.nytimes.com/live/2022/03/02/world/covid-19-tests-cases-vaccine#cdc-contact-tracing
***
EK 13 (12.3.2022): HİKMET GEÇKİL “Güney Kore! Aşılama oranı %87 Booster doz bile %60’larda En yüksek PCR testi Sonuç! ŞU anda belli nüfus başına dünyadaki en yüksek VAKA, AĞIR HASTA ve ÖLÜM oranına sahip!!!”
***
EK 14 (13.3.2022): Nüfusun yaklaşık %90’ının aşılı olduğu ve insanların %98’inin maske taktığı göz önüne alındığında, Singapur’daki vakaların neden hala bu kadar yüksek olmasının sebebi ne olabilir?
Kaynak: https://twitter.com/drahmetrasim/status/1502943247106195460?s=20&t=s9peM8KA1kn2JRKzzfqqzg
***
EK 15 (23.4.2022): The end of the COVID-19 pandemic
There are no widely accepted, quantitative definitions for the end of a pandemic such as COVID-19. The end of the pandemic due to a new virus and the transition to endemicity may be defined based on a high proportion of the global population having some immunity from natural infection or vaccination. Other considerations include diminished death toll, diminished pressure on health systems, reduced actual and perceived personal risk, removal of restrictive measures and diminished public attention. A threshold of 70% of the global population having being vaccinated or infected was probably already reached in the second half of 2021. Endemicity may still show major spikes of infections and seasonality, but typically less clinical burden, although some locations are still hit more than others. Death toll and ICU occupancy figures are also consistent with a transition to endemicity by end 2021/early 2022. Personal risk of the vast majority of the global population was already very small by end 2021, but perceived risk may still be grossly overestimated. Restrictive measures of high stringency have persisted in many countries by early 2022. The gargantuan attention in news media, social media and even scientific circles should be tempered. Public health officials need to declare the end of the pandemic. Mid- and long-term consequences of epidemic waves and of adopted measures on health, society, economy, civilization and democracy may perpetuate a pandemic legacy long after the pandemic itself has ended.
Kaynak: https://onlinelibrary.wiley.com/doi/full/10.1111/eci.13782
***
EK 16 (2.6.2022): 1918 Influenza: the Mother of All Pandemics. 1918 H1N1 influenza pandemisine sebep olan virüs 1918-57’den ~40 yıl boyunca insan popülasyonlarında sürekli olarak dolaştı 1957-77 arasında kayboldu. 1977’de muhtemelen bir grip laboratuvarından sızıntıyla yeniden ortaya çıktı.
K: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3291398/
Kaynak: https://twitter.com/ID_ethics/status/1532134918452826112?s=20&t=KzIhhM4UVxZHRfW69ej7pQ
***
EK 17 (26.8.2022): BÜLENT POLAT Pandeminin sonlandığı artık tüm bilim dünyası tarafından kabul edilirken “pandeminin yeni zirvesini yaşıyoruz” iddiasıyla kapatmalar, yasaklar gibi ağır tahrip edici pandemi önlemlerine geri dönülmesinde ısrarcı olmak doğru değildir.
K: https://www.ttb.org.tr/haber_goster.php?Guid=fb8e7f64-250a-11ed-a85f-b2cce722f258
Ayrıca, 5-11 yaş grubuna aşıyı zorunlu tutmak, hatta “ebeveynleri randevu ve sağlık merkezine gitme zahmetinden kurtarmak amacıyla” okullarda çocuklara toplu aşılama yapmak ısrarı da doğru değildir. Bu yaş grubunda aşıların etkinliği konusunda çok net bilimsel veriler de yoktur.
Kaynak: https://twitter.com/drbulentpolat/status/1563592029975613446?s=20&t=cxvUFXJ5jZe7yjAZlz-ArQ
***
EK 18 (3.10.2022): HALUK VAHABOĞLU “pandemi bitti (altı ay önce bitti söylemiş idik) çünkü şu kadar insanı shitledik diyenlerin hiç bir moktan haberi yok toplumların yarıdan çoğu şhitlenmemiş afrikada, orta asyada, balkanlarda pandemi neden UK den önce bitti diye sormazlar mı? aslında çenemi yormama yazık”
Kaynak: https://twitter.com/HalukVAHABOLU/status/1576990653212303360?s=20&t=PCY_cZsZ1_KSj0Q3UJpz2Q
HALUK VAHABOĞLU “Bir uyarıda bulunayım pizum uşaklara Pandeminin bitmesinin şhitlenmekle hiç bir alakası yok (hatta çok olumsuz bir ilişki var da neyse) Kafanızın basmadığı bu tür konularda konuşmaya devam ederseniz Olacaklardan sorumlu tutulma riskiniz var iyisi mi susun ve kaybolun”
Kaynak: https://twitter.com/HalukVAHABOLU/status/1577001251103207424?s=20&t=PCY_cZsZ1_KSj0Q3UJpz2Q
***
