HABERİNİZ OLSUN
ETİBBA DİYOR Kİ
DERDİME BİR ÇARE
TABİBAN-I CİHAN İÇÜN
BENİM ŞARKILARIM
SAĞLIKLI HAYATIN SIRRI TABİATDA
Dikkat: Yazının sonunda ek var!
***
Çıplak ayakla toprağa basmak yani “topraklama”, sadece ruhsal hastalıklara iyi gelmiyor. Kalp ve tansiyondan astıma, diyabetten obeziteye, romatizmadan alerjiye kadar bir çok kronik hastalığı önlüyor.
Sağlıklı olmak ve hastalıklardan korunmanın tıpla bir alakası yok, bu tamamen bizim elimizdedir. Bütün mesele, sağlıklı yaşamanın kurallarını yerine getirmektedir. Modern tıp da bu hakikati görmezden gelemiyor artık. Hastalıkların ilaçlarla önlenemeyeceğini, uzun ve sağlıklı yaşama yolunun, sağlıklı hayat tarzından geçtiğini kabul ediyor. Prof. Dr. Ahmet Rasim Küçükusta, ‘Benim “Tıptan uzak sağlıklı hayat” sloganıyla anlatmak istediğim tam da budur’ diyerek şunları dile getiriyor:
ASPİRİN İŞE YARAMIYOR
Geçen hafta, modern ticari tıbbın bir efsanesi daha yerle yeksan oldu ama bu arada hapı yutan da yuttu! Amerikan Kalp Derneği’nin yeni kılavuzunda, kalp krizi ve felç riskini azaltmak için, sağlıklı erişkinlere düşük doz aspirin tavsiyesinden vazgeçildiği açıklandı. Oysa bugüne kadar düşük doz aspirinin kalp krizi, felç ve hatta kanserleri önlediği iddia ediliyordu. Kılavuza göre; bizde bebek aspirini adıyla bilinen düşük doz aspirin tedavisinin, sağlıklı yaşlılara bir faydası olmadığı gibi, mide-bağırsak ve beyin kanamalarına yol açabiliyor, tüm sebeplere bağlı ölüm oranını artırıyor ve bu nedenle de aspirin, sadece yüksek riskli hastalara tavsiye ediliyor. Geçen sene İskoçya’da, doktorlara hastalarına “tabiat” yazabilmeleri için onay verildi. Birleşik Krallık’ta ilk kez uygulanacak olan programa göre amaç, hastalıkların önlenmesi ve hasta olanların da kendilerini daha iyi hissetmesini sağlamak. Doktor reçetelerinde yer alacak tavsiyelerden bazıları şunlar: Bağda, bahçede, ormanda gezin. Deniz kıyısında yürüyün. Köpeğinizi gezdirin. Çayırlara uzanın. Piknik yapın. Çiçek yetiştirin. Denize girin. Kuşların uçuşunu takip edin. Hayvanları seyredin. Ağaç dikin. Tabiatın sesini dinleyin. Kamp yapın. Hayvanlara yem verin.
SAĞLIKLI BESLENMEK DE ÖNEMLİ
ABD’de yapılan yeni bir araştırmada, sağlık sigorta kuruluşlarının sigortalılarına, sağlıklı yiyecek alabilmeleri için yardım etmesi, kalp-damar hastalıklarından milyonlarca, diyabetten de yüz binlerce insanın ölümünü engelleyebilir. Sadece sebze ve meyvelerin sübvanse edilmesi, 1 milyon 930 bin kalp krizi gibi kalp-damar hastalığı olaylarını ve 350 bin ölümü engelleyebilir. Bu, sağlık harcamalarında 40 milyar dolar tasarruf anlamına geliyor. Sebze, meyve yanında diğer sağlıklı gıdaların sübvanse edilmesi ise 3 milyon 280 bin kalp krizini, 620 bin ölümü ve 120 bin diyabeti önleyebilir. Bu, sağlık harcamalarında 100 milyar dolar tasarruf sağlıyor.
EN GÜÇLÜ ANTİOKSİDAN TOPRAKTIR
Tabiatta zaman geçirmek, sadece depresyon, dikkat eksikliği, kaygı bozukluğu, stres, panik atak gibi ruhsal hastalıklara iyi gelmiyor. Kalp ve tansiyondan astıma, diyabetten obeziteye, romatizmadan alerjilere kadar tüm kronik hastalıkların tedavisinde de önemli faydası var. Çünkü tabiat, bağışıklık sistemini güçlendiriyor, kronik enflamasyonu azaltıyor. Çıplak ayakla toprağa basmak yani “topraklama”, bilinen en kuvvetli antioksidandır. Âşık Veysel’in “Benim sadık yarim kara topraktır” sözünü unutmayalım. Yeni bir araştırmaya göre, sebze meyve ve diğer sağlıklı gıdaların sübvanse edilmesi, kalp-damar hastalıklarından ölümleri azaltarak sağlık harcamalarında milyarlarca dolarlık tasarruf sağlayabilir.
SARILMAK İLAÇLARDAN DAHA ETKİLİ
Dünya tıbbının merkezlerinden Cleveland Kliniği’ne göre, “sarılmanın” yerini tutabilecek bir ilaç yok. İşte sarılmanın 3 müthiş faydası: Bir: Stres hormonu olan kortizolun salgılanması azalır. İki: Kan basıncı düşer ve kalp hızı yavaşlar. Üç: Bağışıklık sistemi kuvvetlenir. Müthiş değil mi? Bildiğim kadarıyla hem stresi ve tansiyonu azaltan, hem kalp hızını yavaşlatan ve hem de bağışıklığı güçlendiren bir ilaç henüz keşfedilmedi.
Hayvan sevgisi strese karşı birebir
Amerikan Kalp Derneği, evcil hayvan sahibi olmanın zindelik seviyesini artıracağı, kan basıncını ve kolesterol seviyesini düşüreceği, genel olarak da sağlık ve mutluluğa destek olacağını bildiriyor. Evcil hayvan beslemenin, sosyal ilişkiler bakımından da faydalı olabileceği ve yeni sağlıklı alışkanlıklar kazanmaya katkı yapacağı da vurgulanıyor. İlaçlara methiyeler düzmesiyle tanınan AHA’nın bu açıklaması, dolaylı olarak da olsa sağlıklı yaşamanın sadece ilaçlarla mümkün olmayacağını kabul ettiği anlamına geliyor. Evcil hayvan beslemenin faydasını 4-5 ilaç ancak sağlayabilir ve üstelik de bunun hiçbir yan tesiri yoktur.
Kaynak: http://www.gunes.com/saglik/saglikli-hayatin-sirri-dogada-967419
***
EK 2 (18.3.2023): Bahçeyle uğraşmak, stres ve kaygıyı hafifletiyor ve çeşitli hastalıklara yakalanma riskini azaltıyor.
Kaynak: https://www.thelancet.com/journals/lanplh/article/PIIS2542-5196(22)00303-5/fulltext
Makale: Effects of a community gardening intervention on diet, physical activity, and anthropometry outcomes in the USA (CAPS): an observer-blind, randomised controlled trial
***
EK 3 (30.8.2023): Circulation’da yayımlandı: Reçeteye sebze-meyve yazarsak ne olur?
Amerikan Kalp Derneği’nin hakemli dergisi Circulation’da bugün yayınlanan yeni bir çalışma Kardiyovasküler Kalite ve Sonuçlar, reçete programlarının Amerika Birleşik Devletleri’nde kardiyovasküler hastalıklar ve gıda güvensizliği ile mücadelede güçlü bir araç olabileceğine dair ikna edici kanıtlar sunuyor. Çalışma, ülke genelinde dokuz ayrı programdan elde edilen verileri bir araya getirerek türünün en büyüğü olmasıyla dikkat çekiyor.
Programlar daha sağlıklı beslenme tercihlerini teşvik ediyor
Sağlık camiasında giderek daha fazla ilgi gören bir kavram olan reçete üretme programları, doktorların kalp hastalığı veya Tip 2 diyabet riski taşıyan hastalara ilaçlara ek olarak meyve ve sebze reçetesi yazmasına olanak tanıyor. Hastalar, perakende marketlerden veya çiftçi pazarlarından ücretsiz veya indirimli ürünlere erişmek için elektronik kartlar veya kuponlar alırlar.
Çalışmanın başyazarı ve UMass Chan Tıp Fakültesi’nde öğretim görevlisi olan Dr. Kurt Hager, “Bu sonuçlar, reçete üretmenin sağlık ve refahın iyileştirilmesi için önemli bir temel oluşturabileceğini gösteriyor” dedi.
Kardiyovasküler sağlık üzerindeki etkisi
Bu programlara ortalama altı ay boyunca katıldıktan sonra, yetişkinler daha düşük kan basıncı, kan şekeri ve vücut kitle indeksi (BMI) seviyeleri bildirdi. Özellikle, başlangıçta yüksek tansiyonu olan yetişkinler arasında sistolik kan basıncı 8 mm Hg’den fazla düşmüş ve diyastolik kan basıncı yaklaşık 5 mm Hg azaldı. HbA1C ile ölçülen kan şekeri seviyeleri, diyabetli yetişkinler arasında yüzde 0,29 ila 0,58 puan arasında düştü.
Gıda güvensizliği ile mücadele
Çalışma ayrıca ürün reçetesi programlarının gıda güvenliğini artırma potansiyeline de ışık tuttu. Çalışmadaki hem yetişkinlerin hem de çocukların programı tamamladıktan sonra gıda güvensizliği bildirme olasılıkları önemli ölçüde azaldı. Yetişkin katılımcıların sağlık durumlarının daha iyi olduğunu bildirme olasılığı %62 daha fazlayken, çocukların bildirme olasılığı iki kattan daha fazlaydı.
Gelecekteki çıkarımlar
Amerikan Kalp Derneği’nin klinik bilim sorumlusu Mitchell Elkind, M.D., M.S., FAHA, daha fazla araştırma yapılması gerektiğini vurguladı. “Bu analiz, gıda güvensizliğini azaltmak ve sağlık önlemlerini iyileştirmek için sübvansiyonlu ürün reçetelerinin potansiyelini göstermektedir. Gelecekteki araştırmaların randomize kontrollü çalışmaları içermesi gerekecektir” dedi.
Büyüyen bir girişim
Bu çalışmanın bulguları, Amerikan Kalp Derneği ve Rockefeller Vakfı’nın Eylül 2022’de başlattığı “Gıda İlaçtır Girişimi “nin hemen ardından geldi. Girişim, kronik hastalıkları önlemek ve yönetmek için tıbbi reçete kavramını sağlıklı gıdalara genişletmeyi amaçlıyor.
Sınırlamalar ve ileri araştırmalar
Çalışmanın, kontrol grubu eksikliği ve COVID-19 salgınının bazı programlar üzerindeki etkisi de dahil olmak üzere çeşitli sınırlamaları vardı. Ancak veriler, ürün reçetesi programlarının sağlık sonuçlarını iyileştirmede ve gıda güvensizliğiyle mücadelede etkili olduğunu gösterdi.
Araştırma, kardiyovasküler hastalıkların ve gıda güvensizliğinin yükünü azaltmak için potansiyel olarak basit ama etkili bir araç sunan beslenme programlarının sağlık hizmetindeki kritik rolünün altını çizdi. Bu umut verici erken bulguları doğrulamak için daha titiz çalışmalar yapılması bekleniyor.
Makale: Impact of Produce Prescriptions on Diet, Food Security, and Cardiometabolic Health Outcomes: A Multisite Evaluation of 9 Produce Prescription Programs in the United States
K: https://www.ahajournals.org/doi/10.1161/CIRCOUTCOMES.122.009520
***
EK 4 (15.10.2023): Hastasını ilaca gerek kalmadan hatalı beslenme, hareketsizlik, sigara alkol kullanma… gibi hayat tarzındaki yanlışları düzelterek üstelik de sıfır maliyetle tedavi eden doktoru cezalandırıyor.
Ben yetkili olsam “ödüllendirirdim”.
Kaynak: https://www.medscape.com/viewarticle/997218
***
EK 5 (16.12.2023): Tıp da Orhan Veli gibi diyor ki: Bilmezdim tabiatın bu kadar tesirli, İlaçlarınsa kifayetsiz olduğunu Bu derde düşmeden önce. Tabiat, stresi azaltıyor, tansiyonu düşürüyor ve tüm sebeplere bağlı ölüm riskini azaltıyor. Doktorlar artık “yeşil reçete” yazıyor çünkü vademekumda bu etkileri gösteren tek bir ilaç yok! bmj.com/content/383/bm
***
EK 6 (8.4.2024): Okul öncesi çocuklar toprağa ve yeşil alanlara dokunduğunda bağışıklıkları güçlenir ve bu da pek çok hastalığı önleyebilir.
Kaynak: https://www.science.org/doi/10.1126/sciadv.aba2578
Makale: Biodiversity intervention enhances immune regulation and health-associated commensal microbiota among daycare children
***
Aksi düşünülemez bile