Prof. Dr. Ahmet Rasim Küçükusta

üç maymunu oynamaya devam ediyor….

Kaynak: https://twitter.com/IncirliNurcin/status/1564334065876172800?s=20&t=QDUwMUpqtUq_RdYUl9zCOQ

***

EK 18 (7.9.2022): Tr’de sol, pandemide insanları etiketledi,yoksul insanların sesini hiç  duymadı. Covid politikalarına karşı çıkan herkesi nazi,faşist,sağcı,bilim karşıtı diye etiketlemişti ve ana akım propagandanın kıçında geziyordu.

Kaynak: https://twitter.com/bayanmukavva/status/1567418889780297729?s=20&t=ayoVPz0t4fcImz92a4o1Zw

***

EK 19 (10.10.2022): CHP’Lİ DOKTOR DÖVERSE…
Türk Tabipler Birliği hekimlerin en etkin örgütü.
Ama bir meslek örgütünden ziyade politikayla ilgileniyor.
PKK’nın katlettiği doktorlar bu arkadaşların ilgi alanlarına girmiyor. Bu cinayetlere dair bugüne değin tek bir kınama yayınladıkları görülmedi. Ama PKK’ya yapılan operasyonları “Savaş halk sağlığı sorunudur” diye protesto etmeyi ihmal etmiyorlar.
TTB Başkanının resmini sokakta millete gösterseniz “HDP’nin eş genel başkanı değil mi bu” derler.

Dillerine doladıkların halkın haklarına dair ne düşündüklerini de pandemi sürecinde gördük işte.
Sıvı dayatmasından sokağa çıkma yasağına, açık havada maske zorunluluğundan, kapatmalara kadar tek bir faşizan uygulamaya bile ses etmediler. Dahası küresel ilaç kartellerinin hesabına yasak çığırtkanlığı yaptılar.
Bakın, Türkiye Bayındır Hastanesinde yaşlı yatalak hastalara psikolojik işkence yapıp Tiktok videosu çeken sağlık personeliyle ilgili ayakta. Ama TTB ölü taklidi yapıyor.
Sanmayın ki havaya bakarak ıslık çalmaları sağlık personelini korumak, yıpratmamak için…
Mesele hastanenin CHP’lilere ait olması.
Dertleri hekimler olsa, dün sosyal medyada Hakkari’de başhekim yardımcısını döverken izlediğimiz maganda, CHP İlçe Başkanı diye içeri doğru yutkunmazlardı değil mi?

Kaynak: https://www.sabah.com.tr/yazarlar/melihaltinok/2022/10/09/alevi-sorununa-cozum-geliyor-diye-odleri-kopuyor

***

EK 20 (21.10.2022): MELİH ALTINOK

HEKİMLER, TTB’YE PARA VERMEK ZORUNDA MI?
Olacak iş mi?
6023 sayılı yasa ile kurulmuş kamu kurumu niteliğindeki Türk Tabipleri Birliği, PKK’nın “TSK kimyasal silah kullandı” ithamına destek çıkıyor.
Devlet tarafından “anayasal kurum” olarak tanınan, başında Türk sıfatı olan ve serbest çalışan hekimlerin üye olmak zorunda bırakıldığı TTB’nin Başkanı çıkıp nasıl terör örgütünün sözcülüğünü yapar?
Peki ya, TTB’ye üye “beyaz meleklerimiz”, meslek örgütlerini yıllardır hangi gerekçeyle bu PKK sempatizanlarına emanet ediyor?
İnsan hakkı hassasiyetlerinden mi?

İyi de yönetimini belirledikleri öz örgütlerinin tek bir kez olsun PKK’nın hastanede, yol çevirmesinde, işinin başında katlettiği meslektaşları için kınama yayınlamamasından hiç mi işkillenmiyorlar?
Yoksa silahı meşru bir siyaset aracı gören yöneticilerini solcu, ilerici, çağdaş, muhalif zart zurt buldukları için mi destekleri?
Öyleyse söylesinler, biz de “Beni Türk hekimlerine emanet edin” derken bir kez daha düşünelim.
Bence değerli hekimlerimiz de mesleklerinin onurunu ayaklar altına alan TTB yönetimine, aidat ödemek de dahil, nasıl destek olduklarını oturup etraflıca düşünmeliler.
Peki ya pandemideki kapanmalarda, sıvı dayatmasında, maske zorunluluğunda, sokağa çıkma yasaklarında bunlardan aldığı alkıştan hiç şüphelenmeyen Sağlık Bakanlığı, TTB ile ilgili mevuzatı yeniden ele almayı hiç düşünmüyor mu?

Kaynak: https://www.sabah.com.tr/yazarlar/melihaltinok/2022/10/21/ondan-sonra-vay-efendim-tegmen-celebi-niye-ak-partiye-gitti

***

EK 21 (23.10.2022): BİLGEHAN BİLGE İki yıl boyunca yalvardık. “Pandemi ve aşı politikaları ABD projesidir.” Dedik.

Bizi duymadınız. Susturdunuz. Onların bizi ezmelerine göz yumdunuz.

Bunlar ne dedi ise halkın üzerine tatbik ettiniz.

Şimdi doğaları gereği “ısırdıklarında” neden şaşırmış gibi yapıyorsunuz?

Kaynak: https://twitter.com/OpDrBilgehan/status/1583508373873782784?s=20&t=ag3UmnyS0x_L__kBJWJ54w

***

EK 22 (23.10.2022): FERHAT ARSLAN “TTB organisazyon olarak problemdir. Doktorların özlük hakları ile ilgilenmek birinci vazifesi olması gereken bu devlet subvansiyonlu kurum marjinal bir siyasi söylem sahibi,politik bir örgüttür. Sadece başkanına yönelik eleştiri bu zaviyenin ıskalanmasına yol açar. Bu tuzaktır.”

Kaynak: https://twitter.com/Ferhatarslandr/status/1583480989837250560?s=20&t=ag3UmnyS0x_L__kBJWJ54w

***

EK 23 (23.10.2022): KAAN YILANCIOĞLU “Türk Tabipleri Birliği ‘nin halk gözünde geldiği/getirildiği durum. Halk ‘ın nasıl gördüğü, bu meslek çatısının geleceğini etkileyecektir, politik çevrelerden bu birliğin yönetimi tarafında yer tutanların nasıl bir oy kaybına uğrayacağını görmek için de anketçi olmaya gerek yok..”

Kaynak: https://twitter.com/drkaanyl/status/1583413112459317248?s=20&t=ag3UmnyS0x_L__kBJWJ54w

***

EK 24 (23.10.2022): KAAN YILANCIOĞLU “Şebnem Korur Fincancı ‘nın kimyasal silah dediği videonun, bariz “Psikoaktif Madde/Uyuşturucu Madde” kullanmış veya sadece sarhoş teröristlerden başka bir şey olmadığı ve TSK’ya iftira için nerede, ne zaman çekildiği dahi belli olmayan videodan iftira çıkartıldığı çok açık!!!”

Kaynak: https://twitter.com/drkaanyl/status/1583807503820738560?s=20&t=ag3UmnyS0x_L__kBJWJ54w

***

EK 25 (23.10.2022): FERHAT ARSLAN “Al gerçek adli bilimci yorumu! Hala yerlisinden millisinden ve dahi Atatürkçüsünden ses yok. Ne ayaksınız kardeşim siz? Ses derken icraat yok icraat. Soruşturma şahsi değil kurumsal olacak.”

Kaynak: https://twitter.com/Ferhatarslandr/status/1583821455812284416?s=20&t=ag3UmnyS0x_L__kBJWJ54w

HALUK VAHABOĞLU “Olay ben gözümde netleşiyor deseö ye wefe sığınacaklar müttefikleri küresel emperyalist çete yazıklar olsun hepinize, sizden solcu değil işbirlikçi olur başka da bir şey olmaz”

Kaynak: https://twitter.com/HalukVAHABOLU/status/1583798739906355201?s=20&t=ag3UmnyS0x_L__kBJWJ54w

***

EK 26 (23.10.2022): AHMET HAKAN “Türk Tabipleri Birliği Başkanı Şebnem Fincancı Korur, PKK’nın yayın organında Türk Ordusu’nun kimyasal silah kullandığı iftirasını atmıştı.”

Kelimesi kelimesine söylediği şuydu:

*

“Belli ki sinir sistemini tutan toksik-zehirli kimyasal gazlardan biri kullanılmış durumda.”

*

Bu açıklama üzerine…

Tepkiler çığ gibi büyüdü.

*

Şebnem Fincancı Korur, tepkiler üzerine anında geri vites yaptı.

Yeni açıklaması, aynen şöyle:

*

“Sanki ben kimyasal silah kullanılmıştır demişim gibi haber yapıyorlar. Öyle bir şey demedim ki ben. Ben bir kimyasal etki olabilir dedim.”

*

Bir insan, ancak attığı iftiradan utanırsa…

Bu türden bir geri vites yapar.

*

Attığı iftiradan utanıp geri vites yapmak zorunda kalmak…

Şebnem Fincancı Korur’a verilebilecek en büyük cezadan bile daha ağır bir cezadır.

Kaynak: https://www.hurriyet.com.tr/yazarlar/ahmet-hakan/turk-tabipleri-birligi-baskani-attigi-iftiradan-utandi-42157346

***

EK 27 (25.10.2022): GÜLÜMSER HEPER “Bilim” ifadesinin nasıl pespaye edildiğini görünüz sevgili kardeşlerim. TTB başkanı bilim kadını imiş. Öyle bilim ki video izleyerek kimyasal kullanıldığını algılıyor. Bu kadının arkadaşlarının tamamı küreselci hekim ve malum lobinin adamları İçim kaldırmıyor artık bunları”

Kaynak: https://twitter.com/Gulumser_Heper/status/1584799399649366017?s=20&t=eLHEHs68129f-Itjf5f1_Q

***

EK 28 (25.10.2022): GÜLÜMSER HEPER “İşin dramatik yönü!! TTB başkanının küreselci arkadaşlarının bana eleştirileri yüzünden bir zamanlar içinde olduğum parti bana pasif agresif tavır gösterdi. Bastım istifayı Sanki kumda oynuyoruz. Ne gerçek sol ne milliyetçi kalmış memlekette Seçmenler de üç maymunu oynuyor Peh

Kaynak: https://twitter.com/Gulumser_Heper/status/1584801613868191745?s=20&t=eLHEHs68129f-Itjf5f1_Q

***

EK 29 (25.10.2022): YÜKSEL AYTUĞ “türk Tabipleri Birliği Başkanı Şebnem Korur Fincancı’nın PKK televizyonuna çıkıp şanlı Türk Silahlı Kuvvetleri’nin Güneydoğu’da kimyasal silah kullandığı gibi mesnetsiz bir yalanı ortaya atması her vatansever gibi benim de kanıma dokundu.
Koca bir mesleki kuruluşu tek başına temsil ettiğini düşünmüyorum bu kadının. Zaten TTB’nin diğer şehirlerdeki başkanlıklarından da kınama mesajları yağdı. Ama Fincancı’nın taşıdığı sıfat, “Söyledikleri kendisini bağlar, saçmalamış” deyip geçmemi engelliyor. Özellikle de isminin başında “Türk” adı yer alan bir kuruluşun başında bulunurken insanın her kelimesini ölçüp biçmesi gerektiğine inanırım.
Her şeyden önce; önüne gelen her derneğin, kuruluşun, sivil toplum örgütünün isminin önüne “Türk” kelimesi getirilmesine karşıyım. Bu işin bir esasa bağlanması gerekir. Her dileyen, bu kutlu ve şanlı ismi kullanamamalı.

Türk Tabipleri Birliği’nin ise her siyasi tartışmanın ortasında yer almasını, adeta bir muhalefet partisi gibi hareket etmesini, pek çok karalayıcı propagandaya alet edilmesini tasvip etmek bir yana, bu tavrı şiddetle kınıyorum. İnsanların sağlığı, sıhhati için çalışmayı bırakıp, adeta hükümeti yıkma çabaları içine girenler ve en sonunda kendilerini kaybedip, “Türk Silahlı Kuvvetleri kimyasal silah kullanıyor” diye ihanete soyunanlar bunun bedelini mutlaka ve mutlaka kanun önünde ödemeli.
O Mehmetçik ki, Balkanlar’dan Afrika’ya, Afganistan’dan Azerbaycan’a kadar görev aldığı her yerde “şefkati” nedeniyle büyük takdir görmüş, sevgi ve saygı kazanmıştır. Dağda kendisine saatlerce mermi sıkan terörist teslim olduğunda üşümesin diye kendi parkasını onun üzerine saran da, PKK’nın sözde komuta merkezinin önünden bir çocuk koşarak geçiyor diye aylardır planlanan imha programından vazgeçen de o asil Mehmetçik’tir. Adı, titri, sıfatı ne olursa olsun kimse benim kahraman askerime dil uzatamaz.
Artık “Fincancı katırlarını” ürkütme zamanıdır!

Kaynak: https://www.sabah.com.tr/yazarlar/gunaydin/aytug/2022/10/25/turk-ismini-almak-bu-kadar-kolay-mi

***

EK 30 (25.10.2022): MEDİMAGAZİN

MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli, partisinin grup toplantısında gündeme ilişkin açıklamalarda bulundu.

Türk Silahlı Kuvvetleri ile ilgili iddialara değinen Bahçeli, Türk Silahlı Kuvvetlerinin kimyasal silah kullandığını dillendirenlere aldanacak ve kanacak hiç kimsenin olmadığını vurgulayarak sözlerini şöyle sürdürdü:

“Irak ve Suriye’de benzeri karanlık algı oyunlarının görüldüğü, işgal için bahaneler oluşturulduğu bilinen bir gerçektir. Türkiye’den bir Irak, bir Suriye çıkarmak için ortam yoklayanlar sömürge piyonlarıdır, mahcup ve mağlup olmaları da kaçınılmaz bir akıbettir. CHP’li bir milletvekilinden HDP’lilere, terörist Demirtaş’tan Türk Tabipleri Birliği Başkanı’na kadar düşman safında toplananlar, terörün değirmenine su taşıyanlar açıktadır, hepsi de alçaktır. İP Başkanı’nın Türk Tabipleri Birliği’ne övgüleri, bizi de suçlayan sözleri hala hafızalarımızda olup, en son dehşet verici iftiraya ne diyeceği, nasıl bir yorum getireceği pek tabii merak konusudur. Herkesi uyarıyorum; Türk askerine düşmanlık, düşmana askerliktir. Teröristlere basamak olanlar, sözcülük yapanlar su katılmamış teröristtir. Türk askerine aslı astarı olmayan suçlamalarda bulunanlar terörizme beşinci kol faaliyeti yapan kansızlardır.

“TTB’nin kapısına kilit vurulması tarihi önemde addediyorum”

Şerefli Türk hekimlerini hariç tutuyorum, Türk Tabipleri Birliğinin başkan ve yöneticileri hakkında en ağır cezai işlemlerin tatbik ve temin edilerek, bu birliğin kapısına kilit vurulmasını, doktorlarımızın bu kuruma mecburi üyelik şartlarının kaldırılarak özgürleşmelerini tarihi önemde addediyorum. Türk düşmanı bir birliğin isminin başında Türk olamaz, Türk yazılamaz. Türk askerine hainlerin ve zalimlerin ağzıyla kimyasal silah çamuru atanları, mesela Türk Tabipleri Birliği Başkanı’yla diğerlerinin Türk vatandaşlığından çıkarılması, vatansız ve ülkesiz olmaya mahkum edilmesi akla en yatkın yollardan birisidir. Zira tahammülümüz bitmiş, sabır taşımız çatlamıştır.”

Kaynak: https://medimagazin.com.tr/guncel/devlet-bahceli-ttb-baskani-vatandasliktan-cikarilsin-102571

***

EK 31 (1.5.2023): GÜLÜMSER HEPER “Tıp Bilimi ağır yıkımda. Özellikle Psikiyatri! İlaç lobisi yıllarca her insanı bir hastalıkla yaftaladı. Şimdilerde ise ağır hastalıklı durumları normalleştirmeye çalışıyorlar. (Yine para!) Misal Pedofili özgürlüğü! Korkarım ki iş cani bir psikopatın özgürlüğüne kadar gider”

Kaynak: https://twitter.com/Gulumser_Heper/status/1652596973353029637?s=20

***

EK 32 (16.6.2023): Şarlatanlık ve tıp-Nergis Erdoğan*

Şarlatanlar “doğa bizi iyileştirecek güçlere sahiptir, doğadan gelen bitki ve diğer her şey faydalıdır ve zararsızdır, ilaçlar kimyasaldır, zehirdir, bin bir tür yan etkileri vardır” gibi halkın yaygın inançlarını kullanırlar.

Şarlatanlık “karşısındakini çeşitli yollarla kandıran, dolandıran, çok konuşan, sahtekâr, bilir geçinen kimse” anlamına gelen bir sözcük. Tanımlarda “doktorluk ehliyeti olmadığı halde doktorluk yapan kimse, sahte doktor” anlamları da yer alıyor. Buradan sağlık alanının ve hekimliğin şarlatanlığa uygun bir zemin oluşturduğu anlaşılıyor. Bu açıdan işini güncel bilgi birikimini kullanarak, meslek etiği kurallarına uyarak yapmaya çalışan hekimler açısından, sayıları az da olsa hekimlik yetkisi olanların şarlatanlığı önemli bir sorun.

Hekimlikteki şarlatanlıkta günün bilgi birikimine uygun olmayan, yararsız ve hatta zararlı olabilen, yalancı bilimle süslenmiş iddialar barındıran uygulamalar söz konusudur. Uygulayan bunlara inanabilir veya inanmayabilir. Ancak bir iddia karşısında inanmak bilgiye göre daha zayıf bir kanıttır. Çünkü bilginin özelliklerinden birisi gerekçelendirilebilir olmasıdır.

Mesleki pratiğimizde gerekçelerimiz neye dayanır? Bu noktada geçmişle günümüz arasında çok önemli farklar var. Hastalıkların tanrıların gazabına, kötü ruhlara bağlı olduğuna inanılan İnsanlığın ilk dönemlerinde kabilenin büyücüsüne, şifacılara şarlatan diyebilir miyiz? Birkaç yüzyıl öncesine kadar ellerinde kan almak, kusturmak ve lavman yapmak dışında tedavi olanağı olmayan hekimleri şarlatanlıkla suçlayabilir miyiz? Onlar hastalığa neden olduğuna inandıkları kötü ruhları, safraları hasta insandan uzaklaştırmaya çalışıyorlardı ve dönemlerinin en gelişkin bilgi düzeyiyle davranıyorlardı.

Ancak günümüze geldiğimizde şarlatanlık tanımı daha kolay ve anlaşılır oldu. Çünkü tanı ve tedavilerimizde elimizdeki en önemli yöntem “bilim” birçok alanda açıklamalar getirebiliyor. Onun desteğiyle yeryüzünden bazı hastalıklar siliniyor, insan yaşamı uzuyor, kalitesi artıyor. İyi kaliteli bilimsel yöntemlerle hangi tedavinin işe yaradığını, hangisinin yaramadığını kestirebiliyoruz.

Ancak ilginç, “her gelişme karşıtını da birlikte geliştirir” ve hem şarlatanlık hem de bunlara inanan insanların sayısı giderek artıyor.   Şarlatanlık çok çeşitli biçimlerde olmakla birlikte çoğu kez Geleneksel Alternatif ve Tamamlayıcı Tıp (GATT) başlığı altında konuşlanıyor.

Şarlatanların özellikleri ve kullandıkları yalancı bilim dilinin özellikleri çok iyi biliniyor. İstanbul Tabip Odası (İTO) 15.01.2019 tarihli basın açıklamasında bunlar on başlık altında özetlenmiş.

Türk Tabipleri Birliği (TTB) 2016’da düzenlediği GATT Sempozyumunda GATT başlığı altında yapılan şarlatanlık yöntemleri ayrıntılı biçimde tartışılmış ve kitaplaştırmıştır. Bilimsel kanıt düzeylerine göre hangi GATT uygulamalarının, hangi koşullarda veya tümüyle şarlatanlık olduğu ortaya konmuştur. Örneğin homeopati ile ilgili hiçbir bilimsel kanıt yoktur ve en iyi bilinen şarlatanlık örneklerindendir. 

Bu noktadan sonra sorun, bilimsel kanıt olmayan yöntemlerin nasıl, hangi yollarla ve kimlere pazarlandığını, kimlerin bu yöntemleri benimsemeye yatkın olduklarını anlamak olmalıdır. Ardından hekimlerin, hastaların güvenliğini sağlamak için neler yapabileceğini tartışmaktır. 

İNSANLAR NEDEN ŞARLATANLARA YÖNELİRLER?

Şarlatanlık muhtemelen insanlık tarihi kadar eskidir. Çünkü insanlık, hastalıklar insanın zayıf, yanı ve bu nedenle hekimlik sürünün zayıf halkasını hedefleyen şarlatanlar için verimli bir alan.

İnsanların şarlatanlara yönelmesinin ekonomik, sosyal, kültürel, psikolojik birçok nedeni vardır. Hekimlerle hastalar arasında bilgi açısından bir asimetri vardır. İnsanlarda bu bilginin hekime verdiği güç nedeniyle hem korkuya kadar varan saygı ve hem de bu gerilimden kaynaklanan bir yerme ilişkisi vardır. Edebiyata yansıyan bu durum Moliére’in “Hastalık Hastası” adlı oyunundaki diyaloglarda dile getirilmiştir:

Argan: Sana göre hekimler hiçbir şey bilmiyorlar demek!

Beralde: Hiçbir şey bilmiyorlar diyemem. Çoğu çok iyi edebiyat bilir, Latincenin kibarcasını konuşurlar, tüm hastalıkların Yunanca isimlerini bilirler, ama tedaviye gelince işte onu zerre kadar bilmezler… Hekimlerin tüm dirayet ve hazakatleri (ustalıkları), tumturaklı saçmalıklar savurmakta, göz boyayan herzeler yumurtlamaktadır. …Hiç kimse, hastalıktan ölmez; birçok kişi, kendi elleriyle içtikleri ilâçlara kurban giderler.

Şarlatanlar “doğa bizi iyileştirecek güçlere sahiptir, doğadan gelen bitki ve diğer her şey faydalıdır ve zararsızdır, ilaçlar kimyasaldır, zehirdir, bin bir tür yan etkileri vardır” gibi halkın yaygın inançlarını kullanırlar.

İnsan vücudunun iyileşme gücünün hayranlık verici olduğunu, birçok ilacın kaynağının bitkiler olduğunu hekimler iyi bilir. Ancak, bu bakış abartılarak ilaç düşmanlığına vardırıldığında çok vahim sonuçlar doğurabilmektedir. İlaçla tedavisi olan durumların bitkisel tedavilere yönlendirilmesi sonucu ortaya çıkan trajik olaylar sık sık basına da yansımaktadır. 

Şarlatanlığın bir başka nedeni insanın kesinlik arayışı olabilir. Hekimlik bilimsel veriler doğrultusunda yapılır. Oysa bilimde matematikte olduğu gibi mutlak kesinlik, ispat yoktur. Bilimde mucize, her derde deva yoktur, belli güçteki kanıtlar vardır ve bu kanıtlar yanlışlanabilirdir. Karl Popper’ın ifadesiyle “bilim bataklıkta yürümeye” benzer, sürekli daha derine inersiniz ama hiçbir zaman bastığınız zeminin kesinlikle değişmeyeceğinden emin olamazsınız. Bilim belirsizliğe tahammül etmeyi ve sürekli derinleşmeyi gerektirir. Bu durum hastalık karşısında kesinlik arayan çoğu insan için tedirginlik yaratır. Buna rağmen bilim elimizdeki en önemli ve güvenilir araçtır.

Oysa şarlatanların söyleminde kesin çözümler, mucizeler vardır ve bu insanlar için çok rahatlatıcıdır. Şarlatanların en yaygın savunması, bilimin onları test etmek için uygun bir araç olmadığıdır. Oysa bu doğru değildir, yukarıda sıralananlar bilimsel yöntemlerle bu iddialar yanlışlanabilir. Ancak, bir iddia ne kadar mantıksızsa, herhangi birinin onu test etme olasılığı o kadar azalır ve bu durum şarlatanların lehine çalışır.

Şarlatanlığın sığındığı bir başka durum hastalıkların doğasıyla ilgilidir. Hepimizin bildiği gibi çoğu hastalık kendini sınırlar ve düzelir. Hasta düzeldiğinde şarlatan bunu kendi uygulamasına atfeder, düzelmezse hasta söylediklerine inanmamıştır, söyleneni yapmamıştır, daha kötü bir sonuç ortaya çıktığında ise geç kalınmıştır.

Bunların dışında birçok alanda olduğu gibi sağlık alanında da sosyal devlet kavramının yerini neoliberal politikaların alması, hastalık ve sağlığın toplumsal belirleyicilerinden koparılıp bireysel boyuta indirgenmesi, bireyin sağlığından doğrudan kendisinin sorumlu tutulması ve bireysel çözümler aramaya yönlendirilmesi en önemli nedenler arasındadır. Ayrıca bu politikaların yarattığı sağlık hizmetlerinin dağılımında ve ulaşımında eşitsizlik, bireyselleşen tıbbın medyada bulduğu devasa yerin etkileri sayılabilir.

Hastaların şarlatanca yaklaşımları aramasına neden olan hastalıkların çoğu, kronik veya halk arasında tedavisi yok diye bilinir. Teknoloji ve bilimsel gelişmelere rağmen halen birçok hastalık kısmen veya tümüyle çözümsüzdür.  İnsan yaşamının uzamasıyla bu grup hastalıkların sayısı giderek artmaktadır. Bu durumu abartan şarlatanlar modern tıbbın hiçbir derde deva olmadığı safsatasını yayarak insanlara sahte umutlar verirler. Romatizmal hastalıklar ve kanser türleri bu konuda ön plandaki örneklerdir. Oysa her iki alanda da ciddi gelişmeler vardır.

İnternet ve sosyal medya aracılığıyla iletişim ve bilgiye erişimin olağanüstü hızlanması da şarlatanlık uygulamalarının yaygınlaşmasında rol oynamaktadır.  Doğruluğunu test edemeyecekleri malumatla “bilim buğdayını şarlatanlık samanından” ayıramayan insanlar kolayca istismar edilebilmektedir. 

ŞARLATANLIKTAKİ UYGULAMALARIN ALICISI KİM?

Widder ve arkadaşları yazılarında genel olarak, tipik bir Geleneksel, Alternatif ve Tamamlayıcı Tıp (GATT) kullanıcısını “kadın, orta yaşlı ve üniversite mezunu, sağlık algısı daha düşük ve maneviyat seviyesi daha yüksek, yaşama ve onun anlamı ve kutsalla ilişkisine ilişkin nihai sorulara cevaplar ve anlayış arayan” olarak tarif etmekte.

Bu konuda ne ülkemizde ne de dünyada ciddi araştırma yoktur. GATT yöntemleri yaşa, cinse, ekonomik duruma, eğitim düzeyine ve içinde yaşanan kültüre göre farklılıklar gösterebilir. Örneğin Einterz “The poor need no more charlatans” başlıklı yazısında Afrika’da ürkütücü ve çok yaygın şarlatanlık örneklerinden söz etmekte. Oysa bunlara maruz kalan insanların hiçbir bilimsel çalışma ile profillerinin ve yapılan uygulamaların etkinliğinin araştırıldığına dair bir kayıt yok.

ŞARLATANLIĞIN SÖYLEMİ VE ÇEKİCİLİĞİ

Ancak Widder ikna edebilmenin üç yönü olan ethos, pathos ve logostan yola çıkarak şarlatanların ikna yöntemlerine ilişkin saptamalar yapıyor, ardından çözüm için önerilerde bulunuyor.

Bu yöntemlerden ethos, konuşmacının güvenilirliği ve otoritesine atıfta bulunur. Çünkü bir argüman, onu yapan kişi güvenilir, yetkili ve erdemli görünüyorsa daha inandırıcıdır. Pathos, bir argümanın duygusal çekiciliğini ifade eder. Logos argümanın “mantıksal kanıtını” ifade eder.

İyi bir argüman için üç yön de gerekirken, duygusal çekicilik akıl yürütme yeteneklerini ve yargıyı etkileme yeteneği ile en güçlü ikna şeklidir. Şarlatanlığın pazarlanmasında akıl yürütmeden çok duyguya hitap edilir ve yalancı bilimle süslenen sözde kanıtlar, bilimsel yöntemden ziyade ethos ve pathos’a dayandırılır. Talk showlarda, sağlık ve magazin dergilerinde, internet veya günlük gazetelerde televizyon kişilikleri veya ünlülerin onaylarıyla insanların kafalarına tekrar tekrar yerleştirilir.

Dünyada mükemmel bir sağlık sistemi olmadığı gibi “modern” hekimliğin de birçok eleştirilecek yönü vardır. Ancak şarlatanların kullandığı metaforlar, tıp dünyasına yönelik eleştirileri abartarak, modern tıbbın ve uygulayıcılarının ahlakına saldırırken tıbbi tedaviyi ikiye böler. Bu ikilemde modern tıp, daha doğal, bütünsel, saf, iyi ve denge odaklı bir gücün aksine teknolojinin soğuk, kopuk, zehirli, kötü ve doğal olmayan, sadece belirli patolojileri tedavi eden gücüdür.

Şarlatanların söyleminde aşılardan antibiyotiğe kadar doğal görülmeyen her şey, büyük ilaç pazarının masum halk pahasına servet biriktirme girişimidir. Sağlık hizmetleri ise tüm hekimlerin teklif verdiği bir tıbbi pazardır. Oysa tüm dünyada GATT milyarlarca dolarlık bir pazar oluşturur.

Hastalar genellikle doktorlarını en iyi tıbbi bilgi kaynağı olarak görürler ve onların tavsiyelerinin iyileşmelerinde en büyük rolü oynadığını düşünürler. Şarlatanlar bir hastanın kendi vücudunu herhangi bir doktordan çok daha iyi tanıdığını öne sürerek daha eşitlikçi bir ilişki sundukları algısı yaratırlar.

Şarlatanlar hekimlerin ellerindeki silahlar gibi gösterdikleri ilaçların tehlikeli olabileceğine ve kullanıcıya geri tepebileceğine, zarar verebileceğine veya düşmandan daha agresif sonuçlara yol açabileceğine dikkat çekerler. Ardından, acının savaşılacak bir şey değil, hastanın hayatında nelerin yanlış olduğuna dair ipucu veren bir haberci ve hediye olduğunu öne sürerler.

Şarlatanlar, modern tıbbın hastayı tamir edilecek bir makine olarak gördüğünü, aşırı tıbbileştirme ve tedavi ile zarar verdiği söylemini yayarlar.  Beden ve ruhun bir bütün olarak, daha geniş bir denge sürecinin parçası olarak görülmesi gerektiğini savunurlar. Bu görüşe göre şifa, yeniden yapılanmadır ve kişinin stres, ilişkiler ve günlük yaşamla başa çıkışını değiştirme şansıdır. Modern tavrı ise nesnel, uzak, istatistiksel ve soğuk olarak resmedilir. Modern tıp da bir hastanın tedavisinin çoğu zaman farklı uzmanlıklar arasında ayrık ve parçalı olmasıyla bu tartışmayı besler.

ÇÖZÜM ÖNERİLERİ

İnsanların şarlatanlar tarafından istismar edilmelerinin önüne geçebilmek için öncelikle kimleri, hangi yollarla ikna ettikleri konusunda ciddi araştırmalar yapılmalıdır. Bu yönelimde etkin olan ekonomik, sosyal, kültürel faktörler belirlenmelidir.

 İnsanların kullandıkları GATT uygulamalarını hekimlerinden gizledikleri, hekimlerin de bu konuda bir sorgulama yapmadıkları anlaşılmaktadır. Oysa öykü alırken hastaların GATT uygulamaları yönünden sorgulanmasında yarar vardır. Hatta belli bir yöntemle yapılan bu sorgulama önemli sonuçları olan araştırmalara dönüşebilir. Ayrıca, şarlatanlarca suiistimal edilen insanlara daha yakın ve hoşgörülü olmak sorunu daha yakından tanımamıza olanak sağlayacaktır.

Önümüzdeki yılların getireceği teknolojik gelişmelerin, iş yükümüzün önemli bir kısmını alarak hastalarımıza daha çok zaman ve ilgi gösterebilmemize olanak sağlaması, dostumuz olması da mümkündür ve hekimlerden göremedikleri ilgi nedeniyle şarlatanlara yönelen insanlar açısından da yararlı olacaktır.

Hastaların hepsine şarlatanlığın yaygın olduğu GATT uygulamaları hakkında kanıta dayalı rehber sunulmalıdır. Rehberde bu uygulamalarla ilgili bilimsel kanıtların ne sonuçlara vardığı, hastaların anlayacağı popüler bilim diliyle anlatılmalıdır. 

Hastaya farklı tedavi seçenekleri hakkında bilgi vermek ve kendisi için en uygun tedaviyi seçmeye teşvik etmek, hasta özerkliğine saygı duymayı ve daha eşitlikçi bir ilişki kurmayı sağlar.

Sağlık hizmeti bir ekip işidir ve bu konuda eczacılardan destek alınabilir. Çünkü ülkemizde çoğu kez eczacılar hastaların sağlık danışmanı rolünü üstlenmişlerdir. Eczacılar, reçeteye bağlı olmayan, özellikle bitkisel ürünler konusunda hastaları yan etkilerin görülme sıklığı ve bunların nasıl yönetileceği, hangi tedavilerin daha etkili olduğu ve maliyet hakkında eğitebilir.

Savaş olarak hastalık metaforuna karşı koymanın en kolay yollarından biri, tıp hakkında konuşurken askeri metaforları kullanmaktan kaçınmaktır. Enfeksiyonla mücadele gibi terminolojiyi enfeksiyon tedavisi ile değiştirmek basit bir adım olabilir.

Bilimsel dogmatizme düşmeden “alternatifi olmayan” tıbbı şarlatanlıktan korumanın en etkin yolu, bu uygulamaları bilimsel yöntemlerle test ederek yarar ve zararlarını ortaya koymak ve hastalarımıza elimizden geldiğince yakın olmaktır. 

KAYNAKLAR

Ceylan, Y. (2015). Doktorluktan Hekimliğe. İstanbul: Tabip Odası

 Einterz E. M. (1992). The poor need no more charlatans. Lancet (London, England), 339(8796), 795–796. https://doi.org/10.1016/0140-6736(92)91908-q

Ernst E. (2010). Winnowing the chaff of charlatanism from the wheat of science. Evidence-based complementary and alternative medicine: eCAM, 7(4), 425–426. https://doi.org/10.1093/ecam/nen089

Gawande, A. (2016). Komplikasyonlar: Bir cerrahın kusurlu bir bilim üzerine notları. İstanbul: Koton kitap.

Jordan G. A. (1917). THE ILLEGAL PRACTITIONER, FAKERS AND CHARLATANS. American journal of public health (New York, N.Y.: 1912), 7(9), 725–732. https://doi.org/10.2105/ajph.7.9.725-a

Modern Tıbba Saldırmanın Dayanılmaz Hafifliği ve Tıbbın Şarlatanlarının 10 Ortak Özelliği SAKIN KANMAYIN, SAĞLIĞINIZDAN OLMAYIN! – Google’da Ara

Morris L. (2009). Şarlatanlığın tarihi. Ayşe Kumrular, Fahri Özdemir (Çev). İstanbul: Kırmızı

Singh M. (2017). The cultural evolution of shamanism. The Behavioral and brain sciences, 41, e66. https://doi.org/10.1017/S0140525X17001893

TIBBİ ŞARLATANLAR 2 – Tekin AkpolatTütüncü S., Etiler N. Tıbbın alternatifi olmaz! Geleneksel alternatif ve Tamamlayıcı tıp

Uygulamaları. Ankara: Türk Tabipleri Birliği

Tıp etiği açısından tıpta şarlatanlık, yasal ve etik yönleriyle Türkiye’de tıbbi malpraktis (aysegulyildirimkaptanoglu.com)

Vineis P. (2004). Evidence-based medicine and ethics: a practical approach. Journal of medical ethics, 30(2), 126–130. https://doi.org/10.1136/jme.2003.007211

Widder, R. M., & Anderson, D. C. (2015). The appeal of medical quackery: a rhetorical analysis. Research in social & administrative pharmacy: RSAP, 11(2), 288–296. https://doi.org/10.1016/j.sapharm.2014.08.001

*Prof. Dr., İ.Ü. İstanbul Tıp Fakültesi Tıbbi Ekoloji ve Hidroklimatoloji Ana Bilim Dalı

Kaynak: https://www.istabip.org.tr/6824-sarlatanlik-ve-tip-nergis-erdogan.html#!

***

EK 33 (24.11.2023): ÖZCAN YÜCEL “İlaç dışı tedavileri aşağılamak için batı tıbbı “alternatif tıp” diye bir laf uydurdu. Asıl hastalığın nedenini çözeceğine sonucu ilaçla çözmeye odaklı tıbba alternatif tıp denir! Örneğin diyabeti, hipertansiyonun yaşam sitili değişiklikleri ile paşalar gibi tedavi edebilirsiniz. Bunun yerine ilacı dayamak bildiğin “alternatif tıptır”. Kolesterol gibi son derece yararlı bir bileşiğin kan değerini düşürmenin hiç bir yararı olmadığı halde ısrarla düşürmeye kalkışmak “alternatif tıp bile değildir”. En ufak bir üst solunum rahatsızlığında şak diye bağırsak mikrobiyotalarınızı acımasızca katleden antibiyotiği yazmak da saçma bir “alternatif tıpdır”. O kadar sayısız örnek var ki. Özetle; Asıl nedenleri tedavi etmeye odaklı tıbba “modern tıp”. Sonuçları tedaviye odaklı tıbba “alternatif” denilmeli.”

Kaynak: https://x.com/drozcanyucel/status/1728009348729766030?s=20

***

EK 34 (22.1.2024): Ebru hanım çok haklı! Yazdıklarımı bir hekim ve hasta yakını olarak yazıyorum. Babacığım çok hasta evde yatalak. Bazen fenalaşıyor. Arada bir enfeksiyon ateş nedeniyle Mersin Şehir Hastanesine yatırılıyor. Allaha şükür kimse telefona çıkmıyor. Ben bir hekim olarak babam hakkında bilgi almak için Eskişehir’den taa Mersine 800 km yol yapıyorum. Yalnızca babam hakkında bilgi almak için! Bir hekim olarak bile kimse benimle ilgilenmiyor.

Annem babamın başında sabah vizitinde doktorun bir kaç saniye hastanın başına geldiğinde “evladım oğlum doktor Eskişehir’den telefonla arıyor bilgi verir misin diyor”. Yanıt BOŞ!!. Tamam annem ne yapalım. Ben yarın geliyorum diyorum çaresiz. Mersine gidiyorum doktoruyla görüşmeye çalışıyorum. Adam benimle göz teması kurmadan yürüyerek klinik durumu hakkında yine “bir kaç saniye” bilgi veriyor. İçimden kaç kez “başlarım sizin yaptığınız işe” diyorum.

Hekime ya da sağlık çalışanına şiddeti elbette desteklemem mümkün değil ama tabi sizin ki de iş değil ki yahu. Kışkırtıyorsunuz milleti! Yapısı iyi olan var bozuk olan var! Ben de yoğun bakım hastası takip ediyorum bir hekim olarak. Böyle olmaz! Yazık size ve hastalarınıza.

Ben elimden geldiğince kendi hastanemde yoğun bakım hastasına sabah akşam 5-10 dk ziyaret izni mutlak veriyorum. Hasta yakınlarına bilgi veriyorum (gözünün içine bakarak!). Bu hastanın iyileşmesi için son derece faydalı bir şey. Kıyafetini, sterilizasyonunu ayarlayın yapın bir şeyler! Sokun yakınlarını içeri. Tutsun elini kulağına seslenmesine izin verin! bunu yapamıyorsanız yazık size! Sanki sen yoğun bakıma girerken cam fanusta içeri giriyorsun. Galoş bile takmadan giriyorsun yoğun bakım vizitine. Sanki görmüyor ve anlamıyoruz. Ya bir kendinize gelin!

Yeni nesil doktorlar ve sağlıkçılar bu dünyadan değil sanki. Kendiniz hazırlıyorsunuz bazı şeyleri. Şiddet görmenizi asla onaylamam ama biraz da suçu kendinizde arasanız? Provakasyon diye bir kelime var yahu? 30 yıllık doktorum Tunceli’nin Pertek ilçesinede sağlık ocağında da çalıştım, acayip yoğun hastanelerde de. Terör ortamında 2 yıl çalıştım, mahkum hastanesinde de çalıştım. Genelevde bile hekimlik yaptım. Yani her sahada çalıştım. Küfür dahi hiç ama hiç şiddet görmedim!! Bir daha söylüyorum hiç ama hiç şiddet görmedim. 30 yıldır yahu. Sevgili genç sağlıkçı kardeşim empati yapınız! Empati mesleğe dair bir şey!!

Kaynak: https://x.com/drozcanyucel/status/1749176401016561894?s=20

***