Prof. Dr. Ahmet Rasim Küçükusta

Sigara paketleri üzerindeki sigaranın tehlikelerine karşı uyaran grafiklerin tiryakileri caydırmadığı bildirildi.

Communication Research isimli dergide yayınlanan ve Illinois Üniversitesi uzmanları tarafından gerçekleştirilen araştırma, uyarıların işe yaramamasının esas sebebinin bunların özgürlüğe, kişisel tercihlere ve bağımsızlığa tehdit olarak algılanması olduğunu gösteriyor.

Araştırmanın başı olan LaVoie “Sigara içsin içmesin çoğu katılımcı bu uyarıları sevmiyor. Bu uyarılar insanlarda maniple edildikleri hissi yaratarak onları kızdırıyor” diyor ve ilave ediyor:

“Bu uyarıları zorunlu kılan hükümetin otoriterleştiği ve kendini ilgilendirmeyen işlere karıştığı algısı ortaya çıkıyor.”

Uyarıcı grafikler bumerang etkisi yaratıyor

Araştırma, 18-25 yaş arası 435 üniversite öğrencisi üzerinde yapıldı, bunların yüzde 17.5’ i sigara içiyordu.

Sigara içen ve içmeyenlerin yarısına üzerinde grafik imajlar bulunan, yarısına ise üzerinde sadece yazılı uyarılar olan popüler markalardan birer sigara paketi verildi.

Grafik imajların tümü de FDA tarafından onaylanmıştı.

Katılımcılar pakete baktıktan sonra bir anket uygulanarak şahsiyetleri ve paketle ilgili tepkileri değerlendirildi.

İmajlara en kuvvetli tepkiler psikolojik tepkinlikleri en yüksek ölçülen katılımcılardan geldi.

Araştırmacılara göre bu herhangi bir şeyi yapmaya zorlandıklarını algıladıklarında daha olumsuz ve dirençli düşüncelere yatkın olmaktan kaynaklanıyor.

Tepkinlikleri yüksek olanları sigara içmemeye zorlanmanın bir “bumerang etkisi” yaratarak tam aksine sigara içmeyi teşvik etmesi de mümkün görünüyor.

Araştırmaya göre, grafik imajların kullanıldığı ülkelerde sigara tüketimindeki azalma, sigarayla ilgileri vergilerin artırılması veya sigara yasakları ile de ilgili olabilir.

Zorla güzellik olmaz

Dilimizdeki “zorla güzellik olmaz” sözü bu araştırmayı çok güzel özetliyor.

Sigara içmeyenlerin bile zorlamalar karşısında sigara paketleri üzerindeki uyarıcı grafiklere olumsuz tepki göstermeleri çok anlaşılabilir bir şey.

İnsanlar, hepimizin de tecrübeleri ile şahit olduğu gibi genel anlamda “dayatmalardan hoşlanmıyor” hatta ileri gidildiğinde tam aksi tepkiler ortaya koymaya da başlayabiliyor.

Bir yiyecek için “Bu bir zehirdir, asla yemeyeceksin” dendiği zaman insanların aksine o yiyeceğe daha büyük istek duymaları da bu sebeple olabilir.

“Ne kadar korkutsak o kadar etkili oluruz” diye düşünenlerin dikkatine sunuyorum.

Kaynak:

http://crx.sagepub.com/content/early/2015/10/14/0093650215609669.abstract

Siz de yorumunuzu paylaşın: