Prof. Dr. Ahmet Rasim Küçükusta

Bizim yıllar önce ve tekrar tekrar [1]söylediğimiz, kanser-statin ilişkilerinin tekrar gündeme gelmesi hiç te şaşırtıcı değil. Büyük ilaç şirketleri statinlerin kullanım alanının genişletilmesi için yine atağa geçti, statin ilaçlarının kanseri ve kanser riskini azalttığı yolunda çeşitli haberleri yeniden literatürler yoluyla (bilimsel yayın) servise koydu. Bu oyun denenmiş, riskleri görülmüş daha sonra statinlerin (kolesterol düşürücü ilaçların) kanser riskini azaltmak veya arttırmak yolunda hiçbir etkisi olmadığına dair de bir çok yayın[2] yapılmıştı. Yeniden devreye sokulan (eski çalışma) ise şöyle gündeme geldi:

Bizim yıllar önce ve tekrar tekrar [1]söylediğimiz, kanser-statin ilişkilerinin tekrar gündeme gelmesi hiç te şaşırtıcı değil. Büyük ilaç şirketleri statinlerin kullanım alanının genişletilmesi için yine atağa geçti, statin ilaçlarının kanseri ve kanser riskini azalttığı yolunda çeşitli haberleri yeniden literatürler yoluyla (bilimsel yayın) servise koydu. Bu oyun denenmiş, riskleri görülmüş daha sonra statinlerin (kolesterol düşürücü ilaçların) kanser riskini azaltmak veya arttırmak yolunda hiçbir etkisi olmadığına dair de bir çok yayın[2] yapılmıştı. Yeniden devreye sokulan (eski çalışma) ise şöyle gündeme geldi:

ABD’de yapılan geniş çaplı bir araştırma, kolesterol düşürmek amacıyla kullanılan statin grubu ilaçların, kolon kanseri riskini azaltabileceğini gösterdi.

Dr. Jewel Samadder başkanlığında Michigan Üniversitesinden bir grup bilim adamının, 2,5 milyon gönüllünün katıldığı 22 araştırmanın sonuçlarının birleştirilmesiyle yaptığı analiz, statin grubu ilaçların kullanımının kolon kanserine yakalanma riskini yüzde 12 oranında düşürdüğünü ortaya koydu.

 Yaptıkları analizin sonuçlarını American College of Gastroenteroloji adlı tıp kurumunca düzenlenen bilimsel toplantıda sunan araştırmacılar, statin gubu ilaçların kolesterol düşürmek ve kalp hastalıkları riskini azaltmanın çok ötesinde faydalarının bulunduğuna dikkati çekerek, bu ilaçların uzun süreli kullanılması halinde kolon kanserine yakalanma riskinin daha da düştüğünü belirlediklerini belirtti.

Araştırmayı yürüten ekibin başkanı Samadder, toplantıda yaptığı açıklamada, “Gözleme dayalı çalışmalarımız, statin grubu ilaçların uzun dönemli kullanımının, aralarında meme, prostat, akciğer, pankreas ve karaciğer kanserlerinin de bulunduğu birçok kanser türüne yakalanma riskinin azalmasıyla da ilişkisi bulunduğunu gösterdi” diye konuştu.

Ancak statin grubu ilaçların kullanımının da bazı riskler taşıdığı uyarısında bulunan uzmanlar, bir grup İngiliz araştırmacının mayıs ayında yayımladığı bilimsel raporun, bu grup ilaçları kullanan kişilerde karaciğer bozukluğu, kas zayıflığı ve katarakta yakalanma riskinin arttığını ortaya koyduğuna dikkati çekiyor.”[3]

İnsanların kafası ilaçları konusunda iyice allak bullak edildi, düşünemez hale getirildi. Statin ilaçları ve kanser haberleri öylesine servis[4] edildi ki, birçok faydasının yanında çeşitli kanser (kolon kanseri vs) türlerine de iyi geldiği, kanser riskini düşürdüğü söylendi.

Haberde kötü olan, statinlerin kanser hastalarında kullanılması değil! Bu ilaç kanserli insanlarda kullanılabilir, hücreleri öldürüyor, elbette kanserli doku ve organdaki hücrelerini de öldürecek…

Kötü olan ‘diğer faydalarının yanında’ ibaresinin statinlerle birlikte yazılması ve ilacın zararlarının çok ustaca gizlenmesi…

Yani röntgen ışınları kanser hücrelerini öldürüyor, kanser hastaları kurtuluyor dile, hiç kimse biraz atom bombası istemez!…

Statin, ilaç şirketleri ve kanser araştırmaları üçgeni oldukça ilginç.

Bu ‘statin ilaçları hakkında’ yıllardır reddedilen bir gerçeği, itiraf etmenin başka bir yolu kanser-statin araştırmaları aslında… 

Haydi, gelin birlikte biraz akıl oyunu oynayalım: 

1. Bu ilaçlar hücre (statinler) öldürücü bir potansiyele sahiptir, kanser araştırmaları bu durumu onaylıyor. Yani daha önce bu ilaçlar karaciğerdeki, dalaktaki, böbrekteki ve beyindeki (!) hücreleri öldürebiliyormuş!

2. Bu ilaçlar, özellikle memeli canlılarda, hücrelerin kolesterol de dahil bütün steroid üretim sistemini yok ederek etki eder, hücreleri öldürürler. Kısacası statin (kolesterol) ilaçları hücre öldürücü yani ‘sitotoksik’miş. 

4. Söylenmeyen ve anlatılmayan, bu ilacın kanserli hücreler de dahil, bütün hücreleri öldürdüğü gerçeğidir. Kanserli hücreler diğer hücrelere oranla (metabolik açıdan) daha obur olduğu için, statinlerin hücre öldürme işinden daha yoğun etkileniyor olabilir.

5. Yıllar önce söylediğimiz gibi, bu ilaçlar kanser ilacı olarak kullanılabilir fakat bunun için, bu ilaçların diğer hücreleri öldürmeden, doğrudan kanserli hücrelere yönlendirecek mekanizmalar üzerinde çalışılmalıdır.

6. Gerçekten de şayet, statin molekülleri doğrudan, diğer sağlıklı hücreleri etkilemeden, kanserli doku veya organa yönlendirilirse, kanserli hücreleri de öldürecektir.

7. Unutmayın: Statin moleküllerini doğrudan kanserli dokulara yönlendirecek mekanizmaların bulunması koşuluyla, kanserli hücrelerin öldürülmesi elbette insanların faydasına olabilir.

Bu ilacı kanserli insanlar, söylediğimiz şartlar bulunursa (ilacı hedef kanserli organa ulaştıran mekanizmalar) bulunursa kullanabilir. Yani, gelecekteki yeni kanser ilacınızın, statinler (kolesterol düşürücü ilaçlar) olması bizce kaçınılmaz[5] görünüyor. 

Statin ilaçları, kanserli insanlarda kanserli hücreleri öldürürken, sağlıklı hücrelerde yeni kanser odakları[6] oluşturabilir…

Bu ilacı kolesterolü yüksek olanlar kullandığında ise bu ilacı kullanan insanlarda kanser riski artacaktır[7].

Kaç kişinin anlayacağını bilmesem de tekrar söylemek zorundayım: 

Unutmayın!

Statin ilaçlarını siz, kanser tedavisinde kullanılan ‘röntgen ışınları, radyoaktif ışınlar’ gibi düşünün…

Bu ilaçlar, kanser olmayanları kanser yapabilir, fakat kanserli hücreleri de öldürür: Çünkü statin ilaçlarının işi memeli canlılardaki hücreleri öldürmek, bu işi hücrenin steroid metabolizmasını yok ederek gerçekleştirmektir.

Kanserli hücre ya da sağlıklı hücre…

Statin için bu farketmez!…

O, katildir, hücre öldürür…

Elbette kanserde de kullanılabilir.

Kısaca:

[6] http://kolesterolmasallar.blogspot.com/2008/03/dk-kolesterol-ve-kanser-ilikisi.html

[7] http://www.milliyet.com.tr/Yasam/HaberDetay.aspx?aType=HaberDetay&Kategori=yasam&KategoriID=&ArticleID=986472&Date=04.09.2008&b=Bu%20kolesterol%20ilaci%20kanser%20riski%20tasiyor