HABERİNİZ OLSUN
ETİBBA DİYOR Kİ
DERDİME BİR ÇARE
TABİBAN-I CİHAN İÇÜN
BENİM ŞARKILARIM
LEPTİN HORMONU NEDİR?
Dikkat: Yazının sonunda ek var!
***
Prof. Dr. Canan Karatay‘ ın yazısı:
Leptin hormonu, beyaz yağ hücrelerinde üretilip salgılanan, insan vücudunda beyaz yağ hücreleri tarafından depo edilen, 1994 yılında keşfedilmiş bir hormondur.
Leptin adı, eski Yunanca ‘leptos ve thin=ince’ kelimelerinden alınmıştır. Tokluk hissini verme, açlığımızı bastırma, yediklerimizin yeterli olup olmadığını beynimize iletme gibi çok önemli görevleri vardır. Leptin hormonu, insülin hormonu ile birlikte vücudumuzun yakıt ve enerji düzeyini idare eder ve düzenler.
Leptin hormonu, bütün diğer hormonları kontrol eden bir hormondur. Yani vücutta bulunan diğer hormonlar, leptin hormonu olmadan çalışamazlar! Fakat leptin hormonu diğer hormonlar olmadan da çalışabilir.
Organizmada görev yapan bütün hormonlar arasında en son keşfedilen leptin hormonu, bir gemiyi yüzdüren birinci kaptanın görevini yürütür.[1] [2]
Kilo vermemizi Leptin hormonu sağlar:
BİR: Normal şartlarda ağzımıza şeker ya da karbonhidratlı bir gıda koyduğumuz andan itibaren kan şekerimiz ve insülinimiz birlikte yükselmeye başlar.
İKİ: Yükselen insülin, organizmada bulunan beyaz yağ hücrelerinden leptin hormonunun salgılanmasını başlatır. Beyaz yağ hücrelerinden7 salgılanan ve kana geçen leptin hormonu da pankreas hücrelerine etki ederek insülin hormonunun salgılanmasını durdurur.
ÜÇ: İnsülin hormonunun salgılanması engellenince, kan şekerinin yağ olarak depolanması da duracak, kan şeker düzeyi azalmayacak ve tokluk hissi devam edecektir.
Ancak sık sık bir şeyler atıştırılması ya da karbonhidratlarla beslenme sonucu insülin hormonu fazla miktarda salgılanacağı için, kan insülin düzeyi uzun süre yüksek olarak kalacaktır.
DÖRT: İnsülin hormonunun sürekli olarak salgılanması, leptin hormonunun da sürekli olarak salgılanmasına neden olur. İnsülin ve leptin hormonlarının dolaşımda uzun süre yüksek olarak kalması, bütün dokularda bulunan insülin ve leptin hormonlarının komutlarını algılayacak olan hücrelerin (reseptörlerin), bu hormonların komutlarını işitemez hale gelmelerine neden olur.
BEŞ: Bunun sonucunda leptin hormonu pankreasta bulunan hücrelere etki edemez ve insülinin salgılanmasını engelleyemez. Çünkü pankreasta insülin salgılayan hücreler, leptin hormonunun mesajlarını duyamaz hale gelmiştir. Bu durumda, kulağı az işiten bir insanla konuşurken nasıl ki sesimizi yükseltip bağırarak konuşursak, aynı şekilde insülin ve leptin hormonları da seslerini duyurabilmek için salgılanmalarını giderek artırırlar.
ALTI: Kan insülin ve leptin seviyelerinin giderek yükselmesine rağmen, dokular her iki hormonun da mesajlarını algılayamaz durumda olduklarından normal bir şekilde fonksiyonlarını yürütemezler.
YEDİ: Leptin hormonunun mesajını algılayamayan pankreas hücreleri, insülin salgılamaya ara vermeden devam edeceğinden, yağların depolanması da sürekli bir şekilde devam edecektir. Bu durumda ne kadar az yesek de, yavaş yavaş yağlarımız ve de kilomuz giderek artacaktır.
SEKİZ: Bütün vücut dokularımızda; beynimizde, karaciğer ve pankreasta, tirodimizde, kalp ve bütün kaslarımızda gelişmiş olan bu emirleri algılayamama durumuna, bilimsel olarak ‘insülin ve leptin direnci’ adını veriyoruz.
DOKUZ: Diğer bir deyişle ‘HİPERİNSÜLİNEMİK HASTALIK’ diyoruz [3] [4].
ON: GEBELİK SÜRECİNDE DE, FİZYOLOJİK VE DOĞAL OLARAKR İNSÜLİN HORMONU YÜKSEK SEYREDER. TÜM GEBELİK HORMONLARI, İNSÜLİN DİRENCİNİ BAŞLATIR ZATEN!
ON BİR: GEBELERE ŞEKER YÜKLEMENİN BİR FAYDASI OLMADIĞI GİBİ, ZATEN OLUŞMUŞ OLAN İNSÜLİN DİRENCİNİ DAHA DA BETER HALE GETİRMEKTEDİR.
ON İKİ: ÖNEMLİ VE SAĞLIKLI OLANI, GEBELİĞİN ERKEN DÖNEMLERİNDEN İTİBAREN KARBONHİDRATLARLA BESLENMENİN ÖNÜNÜ ALARAK, İNSÜLİN VE LEPĞTİN DİRENCİNİ ARTMASINI ÖNLEMEKTİR.
ON ÜÇ: İNSÜLİN YÜKSEKLİĞİ/LEPTİN YÜKSEKLİĞİ/KORTİSOL YÜKSEKLİĞİ TEHLİKELİ BİR ÜÇGENİN ANA FAKTÖRLERİDİR! GEBELERDE, DİYABET HASTALARINDA VE OBEZLERDE TANSİYON YÜKDSEKLİĞİNİN NEDENİ BU HORMONLARIN YÜKSELMESİDİR!!
ON DÖRT: O HALDE ŞEKER EN TATLI ZEHİRDİR!
Kaynaklar:
[1] Arch JR. Central regulation of energy balance: inputs,outputs and Leptin resistance. Proc Nutr. Soc.2005 Feb;64(1):39-46.
[2] Havel PJ. Role of adipose tissue in body-weight regulation mechanisms regulating Leptin production and energy balance. Proc.Nutr Soc.2000 Aug;59(3):359-70.
[3] Bank SA., et al., Triglycerides induce leptin resistance at blood-brain barrier. Diabetes 2004 May;53(5):253-60.
[4] Çiftci, Ç., et al., “The Adipocyte Hormones and Relationship with Metabolic Syndrome Components”, European Journal of Clinical Investigation, 36, 282, 2006.
***
EK 1 (15.3.2023): Aç tavuklar kendini buğday ambarında sanmaya devam ededursunlar… Aç fareler, beyinleri iştahı bastıran bir hormon olan leptin ile uyarıldığında, yemek yemeye göre çiftleşmeye ve karşı cinsten farelerle etkileşime geçmeye öncelik verdiler.
Kaynak: https://neurosciencenews.com/leptin-hunger-mating-22556/
***
