Prof. Dr. Ahmet Rasim Küçükusta

Dikkat: Yazının sonunda ek var!

***

Geniş kapsamlı yeni bir araştırmada, topluma ve doktorlara neredeyse hiçbir yan etkisi olmadığı iddiasıyla tanıtılan kolesterol haplarının (statinler) tip 2 diyabet riskini yüzde 46 artırdığı ortaya çıktı.

Finlandiya’ da çoğu atorvastatin veya simvastatin sınıfı kolesterol hapı alan hastalar üzerinde gerçekleştirilen ve Diabetologia isimli dergide yayınlanan araştırma ilaçların dozu arttıkça diyabet riskinin de arttığını gösteriyor.

Statin tedavisinin kan şekeri ve diyabet riskine olan etkilerinin incelendiği araştırma kısa adı METSIM (Metabolic Syndrome in Men) olan çalışma kapsamında, 45-73 yaş arasındaki diyabeti olmayan 8749 erkeğin 6 sene süreyle takip edilmesiyle yapıldı.

Ensülin direnci ve ensülin salgısındaki değişiklikler de incelenerek statinlerin sebep olduğu diyabetin mekanizması da araştırıldı.

Diyabet teşhisi, şeker yükleme testi (OGTT), HbA1c seviyesi veya diyabet ilaçlarına başlanmasına dayanarak yapıldı.

Takip süresinde 625 kişide diyabet teşhis edildi.

Ensülin duyarlılığı ve ensülin salgısını değerlendirmek için OGTT’ den elde edilen endekslerden yararlanıldı.

Diyabet riski doz arttıkça artıyor

2414 kişi statin kullanıyordu ve yaş, vücut kitle endeksi, göbek çevresi, fiziki aktivite, sigara ve alkol kullanımı, ailede diyabet hikâyesi, beta-bloker ve diüretik kullanımı hesaba katıldıktan sonra “statinlerin diyabet riskini yüzde 46 artırdığı” tespit edildi.

Risk, simvastatin ve atorvastatin alanlarda “doza bağımlı” idi ve buna göre yüksek simvastatin alanlarda diyabet riski yüzde 44 düşük doz alanlarda yüzde 28, yüksek doz atorvastatin alanlarda yüzde 37 olarak bulundu.

Statin tedavisinin, açlık kan glukozunu anlamlı derecede fakat az miktarda artırırken, 2 saat sonraki kan glukoz değerini ve eğri altındaki alanı anlamlı derecede artırdığı görüldü.

Ayrıca statin alanlarda doza bağlı olarak “ensülin duyarlığında yüzde 24” ve “ensülin salgısında yüzde 12 azalma” olduğu belirlendi.

Pravastatin, fluvastatin ve lovastatinin diyabet riskinin atorvastatin ve simvastatine göre daha az olduğu ama bu ilaçları kullanan katılımcı sayısı az olduğundan bunların diyabet riskleri ayrı ayrı tespit edilemedi.

Statinlerin diyabet yaptığı senelerdir biliniyor ama saklanıyor

Statinlerin diyabet riskini artırdığı çoktan beri biliniyor ama saklanıyordu.

Kolesterol ilaçlarının diyabete sebep olabileceği ilk kez 2008’ de bildirildi. Daha sonra 2010 ve 2011’ de yayınlanan analizlerde de bu ilişki doğrulandı ama risk yüzde 10 mertebesinde idi (2, 3).

Kısa adı JUPITER olan araştırmada, rosuvastatinin diyabet riskini plaseboya göre yüzde 27 artırdığı tespit edildi (4).

Diyabet riskinin atorvastatin ve simvastatin tedavileri ile de arttığı gösterildi (5, 6, 7).

Kadın Sağlık Girişimi’ne (Woman’s Health Initiative) ait verilerden yapılan değerlendirmede kolesterol ilacı kullanan kadınlarda “diyabet riskinin yüzde 48 arttığı” ortaya çıktı (8).

Nihayet, tıbbi fetva kurumu FDA bu ilaçların prospektüsüne hafıza kaybı ile beraber “diyabet riski uyarısının” konmasını şart koşmak zorunda kaldı (9).

Gelelim neticeye

BİR: FDA’ nın bu uyarısına rağmen, endüstriden çıkar sağlayan sözde bilim adamları bu riski ellerinden geldiğince yokmuş veya çok azmış gibi göstermeye çalışıyorlar ama gerçekler sonsuza kadar gizlenemiyor.

Çok şükür ki bu dünyada sayıları az da olsa bu araştırmayı gerçekleştiren uzmanlar gibi endüstriyle akçeli ilişkileri olmayan bilim adamları da var.

İKİ: Statin sınıfı ilaçlar, sadece diyabet riskini artırmakla kalmıyor, vücudun temel ayarlarını bozarak onlarca yan etkiye yol açıyor.

Statinlerin etki mekanizmasını bilen bir “hekimin” bu ilaçları hiçbir hastasına tavsiye etmesi mümkün olamaz.

Kaynaklar

1. http://www.medscape.com/viewarticle/840884#vp_1

2. http://jama.ama-assn.org/content/305/24/2556

3. http://www.thelancet.com/journals/lancet/article/PIIS0140-6736(09)61965-6/abstract

4. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/18997196?dopt=Abstract&access_num=18997196&link_type=MED

5. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/15765890?dopt=Abstract&access_num=15765890&link_type=MED

6. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/16287954?dopt=Abstract&access_num=16287954&link_type=MED

7. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/15755765?dopt=Abstract&access_num=15755765&link_type=MED

8. http://archinte.ama-assn.org/cgi/content/full/archinternmed.2011.625

9. http://www.fda.gov/ForConsumers/ConsumerUpdates/ucm293330.htm

***

EK 1 (30.12.2023): Statinleri uçana kaçana erken sonlandırılan Jüpiter çalışması ile dayattılar. Başkaları da faydalansın diye erken durdurulan randomize kontrollü araştırmalar giderek yaygınlaşıyor, genellikle erken durdurma kararıyla ilgili bilgiler yeterince rapor edilmiyor ve özellikle vak’a sayısı az olduğunda mantıksız derecede büyük tedavi etkileri varmış gibi görünüyor. Bu bulgular, klinisyenlerin bu tür çalışmaların sonuçlarını şüpheyle görmeleri gerektiğini göstermektedir. Statinleri uçana kaçana erken sonlandırılan Jüpiter çalışması ile dayattılar. https://jamanetwork.com/journals/jama/article-abstract/201802

***

Siz de yorumunuzu paylaşın: