Prof. Dr. Ahmet Rasim Küçükusta

İndependent Türkçe‘ deki yazım:

Basel Üniversitesi uzmanları tarafından yapılan yeni bir araştırma, karbonhidratların daha kan dolaşımına bile geçmeden gıdanın kokusu ve görünümü vasıtasıyla insülin salgısının tetiklenebileceğini ortaya koydu.

Araştırmaya göre, gıdanın koku ve görünümü beyinde kısa süreli bir enflamatuar cevaba ve bu da pankreastan insülin salgılanmasına yol açabiliyor.

Aslında yaklaşan bir yemek beklentisinin bile vücutta bir dizi tepkiyi tetiklediği ve bunun en tanıdık olanın da ağzın sulanması olduğu çok iyi bilinir.

Ancak kan şekerini düzenleyen insülin hormonunun daha ilk lokma ağza alınmadan sahneye çıkabileceği ilk defa gösterilmiş oluyor; uzmanlar buna insülin salgılanmasının nöral veya sefalik fazı adını veriyorlar.

Bu araştırma, sadece yemeğe bakmanın bile kilo aldırdığını iddia edenlerin pek de haksız olmadıklarını düşündürüyor (!)

Yiyecekler bağışıklık sistemini uyarıyor

Daha önce bir yiyeceğin duyusal algısının pankreasa insülin üretimini hızlandırmak için nasıl bir sinyal oluşturduğu bilinmiyordu.

Cell Metabolism isimli dergide yayımlanan ve fareler üzerinde yapılan bu araştırma sayesinde, bunun hangi mekanizma ile gerçekleştiği gösterilmiş oldu. 

Buna göre, bu olayda mikroplarla savaşta ve doku hasarında da rolü olan ve patojenlere karşı bağışıklık tepkisinde veya doku hasarında da rol oynayan inflamatuar bir faktör olan interlökin 1-beta (IL1B) olarak bilinen kimyasal başrolde yer alıyor.

Bir yiyeceğin görünümü, kokusu ve tadı beynin hipotalamus adı verilen bölgesinde mikroglia adı verilen beyin hücrelerinden ve merkezi sinir sistemi makrofajlarından IL-1B salgılanmasına yol açıyor.

IL-1B da vagus sinirini aktive ederek insülin salgılanmasına sebep oluyor.

Yiyecekleri görmeden evvel IL-1B’ye karşı nötralizan antikorlar verilen farelerde insülin salgısında artışın olmaması aracı kimyasal maddenin IL-1B olduğunu ortaya koyuyor.

Fazla kilo ve obezitenin etkisi 

Bu sonuçların fazla kilo ve obezitesi olanlardaki etkilerini belirlemek için yapılan analizde bu kişilerde bu insülin cevabının çok azalmış olduğu da tespit edildi.

Araştırmanın başı olan Marc Donath, şunları dile getiriyor:

Obezite ve diyabetin akut duyusal stimülasyonun artık hiçbir etkisinin olmadığı kronik enflamasyona yol açtığı anlaşılıyor. Tıpkı 42 km koşan bir maratoncunun 100 metreyi hızlı koşamaması gibi obez olan kişilerdeki kronik enflamasyon da sefalik insülin cevabını baskılıyor olmalıdır. 

Farelere daha sonra yağdan zengin bir diyet uygulanıyor ve IL-1B salgılanmasını baskılamak için de üç hafta süreyle anti-IL-1B antikorlar veriliyor ve bu farelerde sefalik insülin cevabını gösteren insülin artışı olduğu görülüyor.

Bu da obezitede daha yüksek enflamasyon ve özellikle yağ dokusu enflamasyonu ile beraber, dolaşımdaki yüksek IL-1B seviyelerinin, duyusal girdilere sefalik insülin tepkisi eksikliği ile sonuçlanan disfonksiyondan sorumlu olduğunu ortaya koyuyor.

İnsülin salgısı nasıl düzenlenir?

İnsülin salgısını düzenleyen pek çok etken vardır.

Bu uyarıların en başta geleni kandaki glukozun pankreas beta hücrelerine olan tesiridir.

Bunun yanında nöral uyarı ve inkretin hormonları gibi etkenler de insülin salgılanmasını tetikler.

İnsülin salgılanmasının sefalik fazı glukozun beta hücrelerine etkisinden önce yiyeceklerin görünüm, koku ve tadının baş ve ağız ve boğazdaki reseptörlerinin uyarılmasıyla ortaya çıkar.

Bu uyarılar daha sonra parasempatik sistemi aktive eder ve böylece insülin salgısı gerçekleşir.

Sefalik faz cevapları, glukoz homeostazının tokluk düzenlenmesinde esastır, çünkü ağız boşluğunu atlayan bir yemek ve dolayısıyla sefalik faz cevapları, glukoz entoleransına sebep olur.

Gelelim neticeye

Bu çalışma, gıdalara karşı bireysel metabolik tepkilerimizin karmaşıklığını ve kronik düşük dereceli enflamasyonun iyi anlaşılmasının obezitenin değerlendirilmesinde neden önemli olduğunu gösteriyor.

Klinik çalışmalarda şimdi bu enflamatuar faktöre karşı inhibitörlerin diyabet tedavisinde kullanımlarının uygun olup olmadığı araştırılıyor.

Gün ola harman ola!

^{Makale adı: The cephalic phase of insulin release is modulated by IL-1β}

^Kaynaklar:

^{https://www.cell.com/cell-metabolism/fulltext/S1550-4131(22)00221-2
https://www.medicalnewstoday.com/articles/obesity-is-the-sight-or-smell-of-food-enough-to-trigger-inflammation-in-the-brain}

***

Siz de yorumunuzu paylaşın: