HABERİNİZ OLSUN
ETİBBA DİYOR Kİ
DERDİME BİR ÇARE
TABİBAN-I CİHAN İÇÜN
BENİM ŞARKILARIM
TAM YAĞLI SÜT ÜRÜNLERİ DİYABET, HİPERTASİYON VE METABOLİK SENDROMU RİSKİNİ AZALTIYOR
Dikkat: Yazının sonunda ek var!
***
İndependent Türkçe‘ deki yazım:
Günümüzde salgın hastalık gibi artan, kalp krizi, felç ve tip 2 diyabete zemin hazırlayan metabolik sendrom veya insülin direnci sendromunun en önemli sebebinin modern tıbbın yanlış beslenme tavsiyeleri olduğuna inanıyorum.
Kanada McMaster Üniversitesi tarafından düzenlenen ve BMJ Open Diabetes Research & Care isimli dergide yayımlanan yeni bir araştırma ile modern beslenme kılavuzlarında zararlı besinler listesinde yer alan “tam yağlı süt ürünlerinin” sanılanın tam aksine metabolik sendrom, hipertansiyon ve tip 2 diyabet riskini azalttığı bir kere daha gösterildi. 1
Kısa adı PURE (The Prospective Urban Rural Epidemiology) olan çalışma kapsamında içlerinde Türkiye’nin de yer aldığı 21 ülkede 35-70 yaş arası 148 bin kişi ortalama 9 sene takip edildi.
Katılımcılara son 12 aydaki beslenme özellikleriyle alakalı özel bir gıda anketi yapıldı.
Süt, yoğurt, ayran, peynir ve sütle yapılan diğer ürünler tam yağlı, az yağlı olarak sınıflandırıldı.
Tereyağı ve krema her ülkede yenmediğinden ayrı değerlendirildi.
Analizlerde, günde iki porsiyon süt ürünü tüketmenin metabolik sendrom riskini yüzde 24; diyabet riskini 11 ve hipertansiyon riskini yüzde 12, günde üç porsiyonun ise bu son iki hastalık risklerini yüzde 13 ve 14 oranında azalttığı belirlendi.
Süt ürünlerinin tam yağlı olmasının daha faydalı olduğu, günde iki porsiyon tam yağı süt ürünlerinin metabolik sendrom riskini bunları hiç yemeyenlere göre yüzde 28 azalttığı, az yağlı süt ürünü yiyip içenlerde herhangi bir risk azalması olmadığı tespit edildi.
Tam yağlı süt ürünlerinin faydası daha önce de biliniyordu
Daha önce İsveç’te yapılan araştırmada tam yağlı süt ve tereyağı, kaymak gibi tam yağlı süt ürünlerini tüketenlerde göbek yağlanmasının yağsız süt ürünlerini tercih edenlere göre daha az olduğu ortaya çıkmıştı. 2
İsveç Sağlık Bakanlığı da düşük yağlı diyet dogmasını reddeden ve vatandaşlarına düşük karbonhidratlı yağdan zengin diyet tavsiye eden ilk Batı ülkesi olmuştu. 3
Tuft Üniversitesi uzmanları tarafından yapılan araştırmada diyabet riskinin tam yağlı süt ürünlerini tüketenlerde yağsız veya düşük yağlıları tüketenlere göre daha düşük olduğu gösterildi. 4
American Journal of Clinical Nutrition isimli dergide yayınlanan araştırmada tam yağlı süt içen çocukların vücut kitle endekslerinin yağsız süt içen çocuklara göre daha düşük, D vitamini seviyelerinin daha yüksek olduğu gösterildi. 5
Günde üç bardaktan çok süt içenlerde kemik kırıklarının daha çok görüldüğünü, ölüm riskinin daha yüksek olduğunu ortaya koyan araştırmalar da var. 6
80 binden fazla insanın 25 sene takip edilmeleriyle gerçekleştirilen bir diğer araştırmaya göre de süt, peynir, kaymak, tereyağı, dondurma gibi “az yağlı veya yağsız süt ürünleri” Parkinson hastalığı riskini yüzde 34 artırırken “tam yağlı süt ürünleri” için böyle bir risk mevzubahis değil. 7
İhtiva ettikleri doymuş yağlardan dolayı kalp krizi, felç ve erken ölümlerin bir numaralı sebebi olarak gösterilen süt ve süt ürünleri amino asitler, D ve K vitamini, kalsiyum, magnezyumdan zengindir.
Tam yağlı süt ürünlerinin bu müspet tesirleri büyük ölçüde bütirik asit, trans palmitoleik asit ve konjüge linoleik asit gibi faydalı yağ asitlerinden kaynaklanır.
Palmitoleik asit vücutta çok az üretilir ama tam yağlı süt ürünlerinde özellikle de peynirde fazla miktarda bulunur.
Palmitolat, doymuş yağların sebep olduğu hasarları düzeltir, insülin gibi kan şekerini düşürür, anti-enflamatuar etkileri de vardır ve diyabete karşı da korur.
Bunun yanında sütün özellikle fermente edilerek yoğurt, ayran, kefir şeklinde tüketilmesiyle probiyotikler yani dost bakteriler de alınmış olur.
BİR: Yağlı sütün sindirimi daha yavaştır ve daha doyurucudur.
İKİ: Yağlı süt kan şekerinin artmasını önler, oysa yağsız süt kan şekerini ve insülin salgısını artırabilir.
ÜÇ: Doymuş yağlar sağlıklı yaşamak için şarttır, hazır gıdalarda bulunan trans yağlar zararlıdır.
Metabolik sendrom nedir?
Metabolik sendrom, kalp krizi, felç ve tip 2 diyabete zemin hazırlayan risk faktörlerini barındıran bir klinik tablodur. İnsülin direnci sendromu olarak da bilinir.
Hipertansiyon (130/90), göbek çevresi genişliği (kadınlarda 88, erkeklerde 102 cm üzeri), kanda trigliserit yüksekliği (150 üzeri), glukoz (şeker) yüksekliği (100-120 arası) ve iyi kolesterol düşüklüğü (kadınlarda 50, erkeklerde 40’ın altı) risk faktöründen en az üçüne sahip olanlarda metabolik sendrom var demektir.
Metabolik sendromun oluşumunda beslenme hataları ve hareketsizlik başta gelir.
Gelelim neticeye
Modern tıbbın beslenme tavsiyeleri bana göre külliyen yanlıştır ve hatta metabolik sendrom, obezite ve diyabetteki patlamanın da önemli sebeplerindendir.
BİR: Üç ana üç ara öğün yerine günde iki defa beslenilmelidir.
İKİ: Temel yağlar olarak tavsiye edilen ayçiçek, mısırözü ve kanola gibi omega 6 deposu yağların zerresi bile ağza konmamalıdır.
Mutfağımızda bulunması gereken iki yağ, köy tereyağı ve soğuk sıkma zeytinyağıdır.
ÜÇ: Hararetle tavsiye edilen layt ürünler ve suni tatlandırıcılar asla yenip içilmemelidir.
DÖRT: Yağsız süt ürünleri yerine tam yağlı yoğurt, ayran, peynir tercih edilmelidir.
BEŞ: Tahıllar temel gıda olmamalı, işlenmemiş tam tahıl mamulleri makul miktarda tüketilmelidir.
ALTI: İşlenmiş ve paketlenmiş gıdaların adı bile anılmamalıdır.
YEDİ: Kolesterol deposu diye yasakladıkları yumurta da sağlıklı hayvansal yağlar ve sakatat da sağlıklı beslenmenin olmazsa olmaz yiyecekleridir.
Kaynaklar:
1. https://drc.bmj.com/content/8/1/e000826
2. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/%2023320900
3. https://healthimpactnews.com/2013/sweden-becomes-first-western-nation-to-reject-low-fat-diet-dogma-in-favor-of-low-carb-high-fat-nutrition/
4. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/27006479
5. http://ajcn.nutrition.org/content/early/2016/11/15/ajcn.116.139675.abstract
6. http://www.bmj.com/content/349/bmj.g6015
7. https://n.neurology.org/content/89/1/46
Yazının ana kaynağı: https://www.indyturk.com/node/184796/türkiyeden-sesler/tam-yağlı-süt-ürünleri-diyabet-hipertasiyon-ve-metabolik-sendromu
***
EK 1 (18.8.2020) Günde 3-5 defa ve 5 defadan fazla sütü ürünleri tüketenlerde metabolik sendrom ve hipertansiyon riski düşük bulundu. Kaynak: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7333013/
***
EK 2 (23.10.2021): Randomize kontrollü araştırmaya göre, süt, yoğurt ve peynir gibi kalsiyum ve protein açısından zengin gıdaların alımının arttırılması, huzurevlerinde yaşayan yaşlı erişkinlerde düşmeleri ve kırıkları azaltıyor. Kaynak: https://www.bmj.com/content/375/bmj.n2364
***
EK 3 (21.8.2022): Metabolik sendromlu hastalarda flebotomi vücut demir depolarında ardışık azalma ile kan basıncını düşürdü ve kardiyovasküler risk ve glisemik kontrol belirteçlerinde iyileşmeler sağladı. Kan bağışının bu hastalarda faydası olabilir.
Makale: Effects of phlebotomy-induced reduction of body iron stores on metabolic syndrome: results from a randomized clinical trial
Kaynak: https://bmcmedicine.biomedcentral.com/articles/10.1186/1741-7015-10-54
***
EK 4 (11.9.2022): Gözlemsel araştırmalar, yüksek inek sütü yağ alımının daha düşük çocukluk adipozitesi ile ilişkili olduğunu gösteriyor. Çocuklar için yağı azaltılmış süt tavsiye eden uluslararası kılavuzlar, çocukluk çağı obezitesi riskini düşürmeyebilir. Hangi inek sütü yağının aşırı yağlanma riskini en aza indirdiğini belirlemek için randomize çalışmalara ihtiyaç vardır.
Makale: Whole milk compared with reduced-fat milk and childhood overweight: a systematic review and meta-analysis
***
EK 5 (14.1.2023): Ejeksiyon fraksiyonu korunmuş kalp yetersizliği olan hastalarda, yüksek endüstriyel trans yağ asitleri seviyeleri dislipidemi, disglisemi ve daha düşük fonksiyonel kapasite ile ilişkili iken tabii trans yağlar için böyle bir münasebet bulunmamıştır.
Kaynak: https://link.springer.com/article/10.1007/s00392-022-02143-7
Makale: Trans-fatty acid blood levels of industrial but not natural origin are associated with cardiovascular risk factors in patients with HFpEF: a secondary analysis of the Aldo-DHF trial
***
Aaaaah aaaah ne kazıklar yedik bu endüstriden