Prof. Dr. Ahmet Rasim Küçükusta

Dikkat: Yazının sonunda ek var!

***

5.5 sene evvel Dünya Sağlık Teşkilatı’ nın işlenmiş etlerde bulunan kanser riskiyle ilgili yaptığı açıklama dolayısıyla CNN Türk’ te yayınlanan bir programdan: BİZİM PASTIRMAYA LAF SÖYLETMEM!

Seyretmek için: https://www.cnnturk.com/video/turkiye/turkiyedeki-islenmis-etlerde-kanser-riski-var-mi

***

İngiltere’ de Leeds Üniversitesi tarafından yapılan bir araştırma medyada “Her gün 25 gram işlenmiş et tüketmek, demans riskini yüzde 44 artırıyor” başlığıyla haber oldu (1).

493 bin katılımcı üzerinde yürütülen araştırma, günde her ilave 25 gram işlenmiş etin APOE ε4 alelinden bağımsız olarak tüm sebeplere bağlı bunama riskini yüzde 44 ve Alzheimer Hastalığı (AH) riskini ise yüzde 52 artırdığını gösteriyor (2).

Buna karşılık, işlenmemiş kırmızı et tüketiminde günde 50 gram artma tüm sebeplere bağlı bunama riskini yüzde 19 ve AH riskini ise yüzde 30 azalttığı hesaplandı.

İşlenmemiş kümes hayvanları ve toplam et miktarı ile bunama arasında bir münasebet bulunamadı.

Daha önce yapılan bir araştırmada ise toplam işlenmiş et tüketiminin günde yarım porsiyon veya daha çok artırılmasının tüm sebeplere bağlı ölüm riskini yüzde 13, işlenmemiş kırmızı etin ise yüzde 9 artırdığı, bu ölümlerin özellikle kalp damar hastalıkları, solunum hastalıkları ve nöro-dejeneratif hastalıklara bağlı olduğu bildirilmişti (3).

Kırmızı et nedir?

Kırmızı et, sığır, dana, domuz, kuzu, koyun, at ve keçi gibi memeli hayvanların kaslarıdır.

Batıda daha ziyade sığır ve domuz gibi büyükbaş hayvan eti yenir, bizde koyun, kuzu, oğlak, keçi gibi küçükbaş hayvan eti tercih edilir.

Sosis, jambon, sucuk, sığır konservesi, kurutulmuş et, konserve et, et bazlı soslar işlenmiş et örnekleridir.

İşlenmiş etlerin çoğu sığır veya domuz eti olmakla beraber kümes hayvanı, sakatat veya kan gibi et yan ürünlerini de ihtiva edebilir.

İşlenmiş ete tuzlama, tütsüleme, fermantasyon, soslama gibi etin hem lezzetini artıran hem daha uzun süre bozulmamasını sağlayan işlemler uygulanır.

Bizim kırmızı etimizle Batı’ nın kırmızı eti farklıdır

Bizdeki kırmızı et ile Batı’ da tüketilen kırmızı etin farkları vardır:

BİR: Batı’ daki kırmızı et tabiatta serbest dolaşan hayvanlardan değil fabrikalarda “ihtimamla” yetiştirilen hayvanlardan elde edilir.

İKİ: Bu hayvanlar antibiyotiklerle, hormonlarla ve GDO’ lu yemlerle besleniyor.

ÜÇ: Bunların kesim şekilleri bizden farklıdır, kan akıtılmadan kesim yapılır.

DÖRT: Elde edilen ürünler işlenir, yani çeşitli fiziksel ve kimyasal işlemlerden geçirilir, katkı maddeleri eklenir (nitrit ve nitratlar).

BEŞ: Bunlar tütsülenir, tuzlanır, soslanır.

ALTI: Bu ürünler ambalajlanarak satılır.

Gelelim neticeye

Batı’ nın işlenmiş etlerinden her türlü zarar beklenir, bunama riskini artırması sürpriz değildir.

Bizde geleneksel usullerle üretilen sucuk ve pastırma Batı’ nın işlenmiş etlerinden tamamen farklıdır.

İçinde sağlıklı et, doymuş yağlar, baharat, sarımsak, çaman bulunan bu fermente yiyeceklerimiz adam gibi beslenmenin temel direkleridir; tek kusurları “birazcık” pahalı olmalarıdır.

Kaynaklar:

1. https://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-56486027

2. https://academic.oup.com/ajcn/advance-article-abstract/doi/10.1093/ajcn/nqab028/6178922

3. https://www.bmj.com/content/365/bmj.l2110

***

EK 1 (12.10.2022): Özellikle 55 yaşında veya daha büyüklerde, sadece bir hafta yeterli protein yememek duruş ve hareketlerden sorumlu kasları etkileyebiliyor. 

Kaynak: https://twitter.com/WebMD/status/1580256995424493569?s=20&t=BejsLN5hV_OZcXwO6cakVw

***

Yazı için 3 yorum yapılmış:

1. Muhtar dedi ki:

   23 Mart 2021, 17:26

   Kırmızı et gerçekte çok pahalı vatandaş olarak almakta zorlanoyoruz

2. Savaş dedi ki:

   23 Mart 2021, 23:36

   bizim için sorun yok biz veganız keyfimiz keka

3. Numan dedi ki:

   25 Mart 2021, 19:45

   Et bulsak yeriz valla bunama bize vız gelir

Siz de yorumunuzu paylaşın: