Prof. Dr. Ahmet Rasim Küçükusta

Dikkat: Yazının sonunda ek var!

***

Milyonlarca insan tarafından kullanılan ve dünyanın en emniyetli ilaçlarından biri olarak bilinen “mide koruyucu ilaçların” ne kadar tehlikeli olduğu her geçen gün daha iyi anlaşılıyor.

Reflü ilaçları adıyla da bilinen ve kısaca PPI (proton pompası inhibitörleri) denilen bu ilaçların çok ciddi yan etkileri olduğu son senelerde ortaya çıktı.

Kemik kırıkları, magnezyum düşüklüğü, B-12 vitamini eksikliği, zatürre, kolit, kalp krizi ve ölüm riskini artırması bunlardan bazıları (1, 2, 3, 4, 5, 6).

En son da bu ilaçların kronik böbrek yetersizliğine yol açabileceği bildirildi (7).

Mide koruyucular bunamaya da yol açıyor

JAMA Neurology isimli tıp dergisinde yayınlanan yeni bir araştırma, mide koruyucu ilaçların bunama riskini de artırabileceklerini ortaya koydu (8).

Bonn’ da 75 yaşın üzerindeki 73.679 kişi üzerinde gerçekleştirilen araştırmada mide koruyucu kullananlarda bunama riskinin en az yüzde 44 oranında yüksek olduğu sonucuna varıldı.

Bu sebep-sonuç ilişkisini ispatlayan bir çalışma olmamakla beraber, farelerde yapılan deneylerde PPI’ nin beyinde Alzheimer Hastalığı için karakteristik bir bulgu olan beta-amilodi artırması bu sonucu destekliyor (9).

Araştırmanın uzmanları, bu ilişkinin sadece bir “birliktelik” olarak değerlendirilmesi gerektiğini ve daha geniş kapsamlı araştırmalarla bu sonuçların doğrulanması gerektiğini ama bunamanın önlenmesi için bu ilaçlardan uzak durulması gerektiğinin de altını çiziyorlar.

Bu araştırma için bir başmakale kaleme alan L.H. Kuller “Bu ilaçların artmış bunama riskine sahip yaşlılarda ne kadar ne kadar yaygın kullanıldığı dikkate alındığında bu ilişkinin önemine” vurgu yapıyor (10).

PPİ sınıfı ilaçlar hangileridir?

PPİ’ nin en meşhurlarını aşağıda sıralıyorum, tümünün adlarını verdiğim bağlantıdan öğrenebilirsiniz (11):

Omeprazol (Losec, Emeprol, Omeprazid, Prosek)

Esomeprazol (Nexium)

Lansoprazol (Lansor, Lanzedin, Aprazol, Degastrol, Vogast)

Pantoprazol (Pandev, Pantpas, Panto, Protonex, Pulcet)

Rabeprazol (Pariet)

Gelelim neticeye

PPİ, gereksiz kullanılan ilaçlar sıralamasında ilk sıralarda geliyor.

Yerinde ve kısa süreli kullanıldığında gerçekten de çok etkili olan bu ilaçların tüm dünyada gereksiz yere alındığına da hiç şüphem yok.

PPİ’ nin adının “mide koruyucuya” çıkmış ve eczanelerde çeşitli firmalar tarafından üretilen 125 farklı isimde PPİ olması bu ilaçların ne kadar yaygın (dolayısıyla gereksiz) tüketildiğinin açık ve net bir göstergesidir.

Mide ve yemek borusu ile ilgili şikâyetlerin kilo verme, alkol ve sigara içmeme, baş yüksekte yatma gibi basit hayat tarzı değişiklikleri ile ilaca gerek kalmadan düzeltilebileceğini hatırlatırım.

Kaynaklar:

1.http://jama.jamanetwork.com/article.aspx?articleid=1788456

2. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/22890365

3. http://gastro.oxfordjournals.org/content/early/2014/08/19/gastro.gou054.full

4. http://journals.plos.org/plosone/article?id=10.1371/journal.pone.0128004

5. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/25730198

6. http://journals.plos.org/plosone/article?id=10.1371/journal.pone.0124653

7. http://archinte.jamanetwork.com/article.aspx?articleid=2481157

8. http://archneur.jamanetwork.com/article.aspx?articleid=2487379

9. http://journals.plos.org/plosone/article?id=10.1371/journal.pone.0058837

10. http://archneur.jamanetwork.com/article.aspx?articleid=2487375

11. http://www.ilacrehberi.com/s/a02bc/6/?sayfa=1

***

EK 1 (10.8.2023): Uzun süre kullanılan reflü ilaçları bunama riskini artırıyor.

Makale: Cumulative Use of Proton Pump Inhibitors and Risk of Dementia: The Atherosclerosis Risk in Communities Study

Kaynak: https://n.neurology.org/content/early/2023/08/09/WNL.0000000000207747

***

EK 2 (25.4.2024): Mide koruyucu veya reflü ilaçları olarak bilinen PPİ sınıfı ilaçların migren tipi şiddetli baş ağrısı ihtimalini %70 artırabileceği tespit edildi. Mide koruyucu ilaçlar çoğu zaman gereksiz yazılıyor ve gereğinden uzun süre de kullanılıyor.

Kaynak: https://www.neurology.org/doi/10.1212/CPJ.0000000000200302

Makale: Use of Acid-Suppression Therapy and Odds of Migraine and Severe Headache in the National Health and Nutrition Examination Survey

***

Yazı için 3 yorum yapılmış:

1. Ayfer dedi ki:

   17 Şubat 2016, 17:08

   Ben belki 10 senedir neredeyse her gün içiyorum çok şükür aklım başımda ama yazıyı okuyunca içime de bir şüphe düşmedi değil. Esasında haklısın hocam bir ilaç içmek hepimizin rahatına geliyor. hapı içip her şeyi afiyetle yiyoruz, perhiz zor iş vesselam.

2. Metin kaya dedi ki:

   18 Şubat 2016, 19:55

   ben de bu ilaçları 15 senedir alıyorum ama çok şükür bugüne kadar bunamadım fakat yazıyı okuyunca da acaba dedim. İlaç almayınca da olmuyor öyle alıştım ki sanki bağımlı oldum. Bu ilaçlar bağımlılık da yapar mı aydınlatırsanız memnun olurum.

3. nazlı dedi ki:

   10 Ocak 2017, 17:54

   bagımlılık yapıyor lansor ııctım yılarda mıde cevresı zayıflıyor kesınce kotulesıyorsun bırde mıde zayıflıyor ıcmeyınce carpıntısıda cabası

Siz de yorumunuzu paylaşın: