Prof. Dr. Ahmet Rasim Küçükusta

Tüm dünyada ağrı kesici ve ateş düşürücü olarak çok sık kullanılan ve reçetesiz olarak satın alınabilen ibuprofen isimli ilacın erkeklerde hormon sentezini etkileyerek, kısırlık, sertleşme bozukluğu, kas ve kemik kaybı ve depresyon gibi hastalıklara yol açabileceği bildirildi.

PNAS (Proceedings of the National Academy of Science) isimli dergide yayınlanan araştırma 18-35 yaş arasındaki 31 erkek üzerinde gerçekleştirildi (1).

Bunların 14’ üne günde iki defa 600 mg ibuprofen (günlük 1200 mg) 17’ sine ise plasebo verildi.

İbuprofen alanlarda 14 gün ve 45 gün sonra testosteron sentezini düzenleyen luteinizan hormon seviyelerinin yükseldiği ama testosteron seviyelerinin değişmediği yani testosteron/luteinizan hormon oranın azaldığı belirlendi.

Bu sonuçlar, kompanse hipogonadizm adı verilen hormon bozukluğu olarak yorumlandı.

Özellikle ileri yaştaki erkelerde ve sigara içenlerde görülen kompanse hipognadizm, kısırlık, kas kaybı, sertleşme bozukluğu ve depresyona yol açabiliyor.

Araştırmanın ikinci kısmında ibuprofenin testislere olan direkt etkisi organ bağışçılarından alınan örneklerde incelendi ve testosteron üretiminin 24 saat sonra bile azaldığı, ilacın dozu ve süresi arttıkça bu etkinin daha da belirginleştiği görüldü.

Kolesterolün steroid hormonlara dönüşümü ile ilgili gen ekspresyonunun da bozulmuş olduğu belirlendi.

İbuprofen nedir?

İbuprofen kısaca NSAİ (non-steroid anti-inflamatory) olarak bilinen kortizon dışı enflamasyon giderici bir ilaçtır.

Ülkemizde eczanelerde Brufen, Dolven, İbufen, Nurofen, Pedifen gibi isimlerle satılmaktadır (2).

İbuprofenin 200, 400 ve 600 mg’ lık tabletleri ve şurup formu (5 ml’ de 200 mg) da vardır.

İbuprofen, ateş düşürücü ve ağrı giderici (kas, eklem ağrıları, romatizmal hastalıklar) olarak tüm dünyada yaygın şekilde kullanılır.

Doping kapsamına girmediği için profesyonel sporcu ve atletler tarafından ağrıları önlemek maksadıyla yarışma ve maçlardan önce alınır.

İbuprofenin, mide-bağırsak kanamalarına yol açtığı, kalp krizi ve felç riskini artırdığı önceden de biliniyordu.

Gebeliklerinde aspirin, ibuprofen ve parasetamol kullanan annelerin erkek bebeklerinin testislerinin etkilendiği ve doğum kusurlarının daha sık görüldüğü ortaya çıkmıştı (3, 4).

Gelelim neticeye

BİR: Araştırma çok az sayıda erkek üzerinde yapılmış olduğu için bir genelleme yapmak mümkün değildir, araştırmanın daha geniş kapsamlı olarak tekrarlanması gerekir.

İKİ: Bu sonuçlar, özellikle yüksek dozları uzun süre (aylarca, yıllarca) kullanan kronik romatizmal hastalığı olan kişiler için önemlidir.

ÜÇ: Elbette tüm ilaçlar doktor tavsiyesi ile ve bildirilen doz ve sürelerde kullanılmalıdır. Her ilacın yan etkisi olduğu unutulmamalıdır.

DÖRT: İbuprofenin çocuk ve erişkinlerde ateş düşürücü ve ağrı kesici olarak düşük dozlarda ve kısa süreli kullanımı sakıncalı değildir.

Kaynaklar:

1. http://www.pnas.org/content/early/2018/01/03/1715035115

2. http://www.ilactr.com/atc/M01AE01.html

3. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/28281692

4. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/28559473

Siz de yorumunuzu paylaşın: