Prof. Dr. Ahmet Rasim Küçükusta

Kanada’ da 500 bine yakın kişi üzerinde gerçekleştirilen yeni bir araştırma daha kolesterol hapı olarak bilinen statin sınıfı ilaçların şeker hastalığı riskini artırdığını ortaya koydu (1).

Araştırmaya, 1 ağustos 1997-31 mart 2010 tarihleri arasında yeni statin tedavisi başlanan, diyabet hikâyesi olmayan 66 yaşın üzerinde olan 471.250 hasta alındı.

Bunların 227.994’ üne (yüzde 48.3) primer korunma için, 243.256’ sına (yüzde 51.7) ise sekonder korunma için statin tedavisi başlanmıştı.

En çok kullanılan statin atorvastatin idi; onu rosuvastatin, simvastatin, pravastatin, lovastatin ve fluvastatin takip ediyordu.

Yeni diyabet başlama riskinin, pravastatin kullanan hastalara göre rosuvastatin kullananlarda yüzde 22; simvastatin kullananlarda yüzde 18; simvastatin kullananlarda ise yüzde 10 yüksek olduğu belirlendi.

Fluvastatin ve lovastatin kullanan hastalarda herhangi bir risk artışı bulunmadı.

Her 1000 hasta için mutlak diyabet riski atorvastatin için 34, atorvastatin için 31, simvastatin için 26 ve pravastatin için 23 idi.

Bir başka deyişle, bir hastada ekstradan diyabet gelişmesi için statinin türüne göre 162 ila 407 hastanın statin kullanması gerekiyor.

Diyabet riskinin, statinlerin primer veya sekonder korunma bakımından alınması durumlarında farklı olmadığı ama yaş arttıkça statinin dozuna bağlı olmadan diyabet riskinin de arttığı belirlendi.

Kırk katır mı kırk satır mı?

Statinlerin diyabet riskini artırdıklarını gösteren ilk çalışma değil.

Daha önce kısa adı JUPITER olan araştırmada, rosuvastatinin diyabet riskini plaseboya göre yüzde 27 artırdığı tespit edildi (2).

Diyabet riskinin atorvastatin ve simvastatin tedavileri ile de arttığı gösterildi (3, 4, 5).

Sadece bir çalışmada pravastatin alanlarda diyabet riskinin plaseboya göre yüzde 30 az olduğu ortaya çıktı (6).

Kadın Sağlığı Girişimi’ ne (Woman’s Health Initiative) ait verilerden yapılan değerlendirmede ise statin kullanan kadınlarda riski etkileyebilecek yaş, ırk ve vücut kitle endeksi gibi faktörlerin düzeltilmesinden sonra ‘diyabet riskinin yüzde 48 arttığı’ ortaya çıktı (7).

Risk artışı, zayıf etkili statinler (fluvastatin, lovastatin, pravastatin) ve kuvvetli statinler (simvastatin, atorvastatin) arasında farklı bulunmadı.

Geçen sene yayınlanan bir analizde de diyabet riski artışının atorvastatin için yüzde 25; rosuvastatin için yüzde 42 ve simvastatin için de yüzde 14 olduğu sonucuna ulaşıldı (8).

FDA’ dan 28 Şubat Muhtırası

Tıbbi fetva kurumu FDA geçen sene 28 Şubat’ ta kolesterol ilacı olarak bilinen ‘statin’ sınıfı ilaçların prospektüslerine ‘diyabet riskini artırabileceği’ uyarısı konmasını istemişti (9):

• Altoprev (lovastatin extended-release)
• Crestor (rosuvastatin)
• Lescol (fluvastatin)
• Lipitor (atorvastatin)
• Livalo (pitavastatin)
• Mevacor (lovastatin)
• Pravachol (pravastatin)
• Zocor (simvastatin).

Gelelim neticeye

BİR: 25 seneden fazla zamandan beri milyonlarca insan tarafından kullanılmakta olan ve meftunları tarafından ‘çok emniyetli’ oldukları iddia edilen statinlerin diyabet riskini artırdıklarının son birkaç sene içinde anlaşılmasını ‘traji-komik’ buluyorum.

İKİ: Meftunlarının bu riskin düşük olduğu ‘kandırmacalarına’ gülüp geçiyorum.

ÜÇ: Bizim statin meftunlarının, bu ilaçların ülkemiz insanlarında diyabet riskini ne ölçüde artırdığını belirlemek gibi bir düşünceleri var mı merak ediyorum.

DÖRT: Kardiyoloji Derneği “Statinler bugüne kadar yüz binlerle ifade dilen insan üzerinde en çok araştırmanın yapıldığı ilaçlardır. Yine milyonlarca insan tarafından 20 yıldır kullanılmaktadır. Dolayısıyla yan etkileri iyi bilinen ilaçlardır” görüşünde (10) ısrarlı mı, endişe ediyorum.

KAYNAK

1. http://www.bmj.com/content/346/bmj.f2610

2. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/18997196?dopt=Abstract&access_num=18997196&link_type=MED

3. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/15765890?dopt=Abstract&access_num=15765890&link_type=MED

4. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/16287954?dopt=Abstract&access_num=16287954&link_type=MED

5. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/15755765?dopt=Abstract&access_num=15755765&link_type=MED

6. http://circ.ahajournals.org/content/103/3/357?ijkey=8b9ae95daad08b399cebed24c7c98539e39bab99&keytype2=tf_ipsecsha&linkType=ABST&journalCode=circulationaha&resid=103/3/357&atom=/bmj/346/bmj.f2610.atom

7. http://archinte.ama-assn.org/cgi/content/full/archinternmed.2011.625

8. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/22845189

9. http://www.fda.gov/ForConsumers/ConsumerUpdates/ucm293330.htm

10. http://www.tkd.org.tr/menu/370/

Siz de yorumunuzu paylaşın: