HABERİNİZ OLSUN
ETİBBA DİYOR Kİ
DERDİME BİR ÇARE
TABİBAN-I CİHAN İÇÜN
BENİM ŞARKILARIM
BU AŞILARLA PANDEMİ BİTMEZ
Dikkat: Yazının sonunda ek var!
***
Tarihin en büyük aşılama kampanyalarından COVID-19 aşısına ilişkin raporlanan verilere göre, bugün itibariyle 49 ülkede toplamda 37,9 milyondan fazla doz aşı yapıldığı açıklandı (1).
Bu aşılarla pandeminin sona ermesi mümkün olabilir mi?
Bir pandeminin sona ermesi üç durumda mümkündür:
BİR: Virüsün bulaşıcı özelliğinin ileri derecede azalması veya bitmesini sağlayacak bir mutasyonun ortaya çıkması.
İKİ: Virüsün toplumun yüzde 70-80’ ine bulaşarak toplum bağışıklığının gelişmesi (sürü bağışı tabiri yanlıştır, sürü hayvanlar için kullanılır)
ÜÇ: Etkinliği yüzde 90’ ın üzerinde olan bir aşının kısa bir zamanda (aylar içinde) tüm dünyada yaygın olarak uygulanması
Pandemi ancak virüsün ciddi mutasyonlara uğramasına fırsat vermeden çok kısa zamanda tüm dünyada yaygın olarak uygulanabilecek ve tabii ki etkinliği çok yüksek ve emniyeti ispatlanmış bir aşı ile başarılabilir.
Enfeksiyon ve dolayısıyla virüsün yayılması, buruna uygulanan etkili bir aşı (nazal aşı) ile elde edilebilir ama kas içine zerk edilen aşılarla lokal bağışıklık sağlamak mümkün değildir.
[https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/33329607/]
KOVİD’ e karşı uygulanmaya başlanan aşılardan hiçbirinin bu hususiyetleri yok!
Aşıların bugüne kadar binlerce mutasyon gösteren ve göstermeye de devam eden koronavirüslere karşı toplum bağışıklığı sağlaması ve dolayısıyla da pandeminin aşılarla bitmesi çok zor; imkânsız da denebilir.
O zaman aşılar neden yapılıyor?
Bugün etkinlikleri ve sayıları sınırlı aşılarla ve tüm dünyada ağır aksak giden aşı uygulamalarıyla pandeminin bitirilmesi mümkün görünmemekle beraber bu, aşılar boşuna yapılıyor, aşılar hiçbir işe yaramaz mânâlarına da gelmez.
Aşılar sayesinde hastalığın hafif atlatılması; hastaneye yatış, solunum cihazı ve yoğun bakım ihtiyacı ile ağır tablo ve ölümlerin azaltılması sağlanabilir.
“Sağlık çalışanları” gibi virüsle karşılaşma riski ve “altta yatan kronik hastalıkları” dolayısıyla ağır hastalık/ölüm ihtimalleri yüksek olanların aşılanması “şahsi fayda” sağlayabilecektir.
Bu, dolaylı olarak toplum sağlığı için de faydalıdır ama bu yolla toplum bağışıklığı gelişmez!
Not: Bizde uygulanmakta olan CoronaVac’ ın ciddi yan etki ihtimalinin yüksek olması beklenmiyor.
Birlikteliğimiz uzun seneler sürecek
Sürekli mutasyon gösteren SARS-CoV-2 ile bundan sonra tıpkı grip virüsleriyle de olduğu gibi beraber yaşamaya devam edeceğiz.
Her sene gripte olduğu gibi bir sonraki sezon hastalık yapma ihtimali en yüksek olan koronavirüs türleri açıklanacak ve şirketler de bu yeni türlere karşı aşılarını hazırlayacaklar.
Bugünlerde sağlık çalışanlarının kâhir ekseriyetinin KOVİD aşısı olmasına bakmayın, sağlıkçıların koronavirüs aşılarına alâkaları önümüzdeki senelerde grip aşılarına olan alâkalarından farklı olmayacak.
Gribe karşı sağlık çalışanlarının en fazla yüzde 5’ i aşılanıyor!
Medyada “katil grip virüsü geliyor” benzeri “katil koronavirüs kapımızda” haberleri bol bol yer alacak ama ortada “neden aşı olamıyoruz” diye kıyamet koparan kimseleri de görmeyeceğiz.
Eczane camlarına “Yeni koronavirüs aşıları gelmiştir” yazıları asılacak ama gene de aşıların külliyetli bir kısmı elde kalacak.
Aşı olmak her şeyi bitirmiyor
Aşı olmakla her şey bitmiş olmuyor.
Aşı olmak kimseye dokunulmazlık sağlamıyor.
Aşı olanlar da olmayanlar da bağışıklık sistemlerinin yerinde olması için gereken uygulamaları titizlikle yerine getirmek zorundalar:
BİR: Adam gibi beslenme
İKİ: Adam gibi hayat tarzı
Gelelim neticeye
Virüs bulaşma ve ağır hastalık-ölüm riski yüksek olanların aşılanmaları şahsi fayda sağlayacaktır ama bunun toplumsal bağışıklığa kayda değer bir katkısı olmayacaktır.
Bu aşılama uygulaması ile pandemi bitmeyecek, virüs endemik hâle gelecek ve önümüzdeki senelerde de hayatımızda olmaya devam edecektir.
Pandeminin bitmesi bana göre büyük ölçüde virüsün mutasyonları ile mümkün olacaktır.
Sürekli mutasyon gösteren virüslerin sebep olduğu hastalıklara karşı yapılması gereken en önemli şey “bağışıklığımızı sağlıklı kılacak ve yerinde tutacak uygulamalar” dır; yani adam gibi beslenme ve adam gibi hayat tarzı.
Kaynak: https://www.cnnturk.com/dunya/dunyada-49-ulkede-37-9-milyon-doz-covid-19-asisi-yapildi
***
CNN’ in haberi:
Tarihin en büyük aşılama kampanyalarından COVID-19 aşısına ilişkin raporlanan verilere göre, 49 ülkede toplamda 37,9 milyondan fazla doz aşı yapıldığı açıklandı.
Dünya genelinde 94 milyondan fazla vaka ve 2 milyondan fazla ölüme neden olan yeni tip koronavirüs (covid-19) salgınını durdurmak için ülkeler üreticilerden milyonlarca doz aşı sipariş etti. Ülkelerin resmi web sitelerinden ve resmi açıklamalarından derlenerek analiz edilen Covid-19 aşısı uygulamasına ilişkin veriler ile dünyanın Covid-19 aşı haritası çıkarıldı.
Ülkelerde dağıtılan ve uygulanan aşı dozlarının raporunu hazırlayan Bloomberg, 49 ülkede 37,9 milyondan fazla doz aşı uygulandığını açıkladı. Günlük aşı uygulanma oranının dünya genelinde ortalama 2,41 milyon doz olduğu belirtildi.
Aşı kampanyalarının başlamasıyla, ülkeler arasında eşit aşılama olmadığı kaydedilirken, bazı ülkelerin aşılamada daha avantajlı başlangıç yaptığı görüldü. Çin ve Rusya kendi aşılarını piyasaya sürerek milyonlarca kişinin aşılanmasını sağladı. Çin, Sinovac Biotech, CanSino Biologics, Sinopharm aşıları ile 9 milyon doz aşıyı 100 kişide 0.64 oranında doz uyguladı. Rusya, Gamaleya aşısı ile 1.5 milyon doz aşıyı 100 kişide 1.02 doz oranında uyguladı.
İsrail’in her 100 kişide 24,2 doz oranında aşı uygulayarak diğer ülkeleri geride bıraktığı ifade edildi. İsrail’i takiben en yüksek aşı dozu sunan Birleşik Arap Emirlikleri 100 kişide 15.5 doz aşı uygulayarak toplamda 1.6 milyon doz aşı yapılmasını sağladı.
Bloomberg’in aşı raporuna göre, ülkelerin toplamda uyguladığı doza göre yapılan sıralamada, listenin en başında ABD, Çin, Avrupa Birliği, Birleşik Krallık, İsrail ve Birleşik Arap Emirlikleri yer alırken, Türkiye`nin aşı programına yeni başlamasına rağmen, Kanada, Fransa, Polonya gibi ülkelere kıyasla vatandaşına daha fazla aşı sunduğu belirtildi.
Eksi 2 derecede saklanarak 2 doz uygulanması gereken Moderna’nın Covid-19 aşısının ABD için 20 milyon, küresel olarak 100 milyon doz üretilmesi hedefleniyor. 3 milyar doz aşı üretmek için sözleşme yapan AstraZeneca ve Oxford Üniversitesi aşısının yüzde 70 etkinliğe sahip olduğu biliniyor.
Yaygın kullanımı onaylanan ve uygulanmaya başlanan diğer aşılar arasında Çin menşeili Sinovac Biotech, CanSino Biologics, Sinopharm ve Rusya’ nın aşısı Gamaleya bulunuyor. Novavax ve Johnson & Johnson firmalarının Covid-19 aşıları ise yaygın kullanım için onay bekliyor.
Yüzyılın en kötü salgından kurtulmak ve Covid-19 ile mücadelede aşılarını güvence altına almak isteyen ülkeler, üreticilerle aşı sözleşmeleri yaptı. Toplamda 8.33 milyar doz aşının sözleşmesinin yapıldığı açıklanırken, aşıların eşit dağıtıldığı takdirde dünya nüfusunun yarısından fazlasını kapsayacak şekilde herkese aşı sağlanabileceği belirtildi. Ancak zengin ülkelerin kapsamlı aşı tedarik anlaşmalarında beyan ettikleri yüksek talepler ve aşıların depolanma koşulları nedeniyle tedariklerde gecikme olduğu öğrenildi. Rapora göre Kanada nüfusunun yüzde 303’ünü kapsayacak şekilde aşı sipariş ederken, onu takiben Birleşik Krallık’ta nüfusun yüzde 302’si, Yeni Zelanda’da yüzde 246’sı, Avustralya’da yüzde 229’u, Almanya’ da yüzde 183’ü, Fransa’da yüzde 183’ü ve ABD’de nüfusunun yüzde 168’ini kapsayacak şekilde aşı tedariği anlaşması yapıldığı belirtildi.
Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezlerinden elde edilen rapora göre, ABD’de 14 Aralık’ta sağlık çalışanlarının aşılanmasıyla başlayan Covid-19aşılama süreci ile şu ana kadar ABD’de 13 milyon doz aşı yapıldığı ve her 100 kişide ortalama 3,9 doz aşı uygulandığı belirtildi. ABD’de eyaletlere göre yapılan Covid-19 aşı analizinde, en fazla aşı dağıtımının 3.5 milyon kişiye ulaştırılması ile California eyaletine yapıldığı, sonrasında 2.1 milyon kişiye ulaştırılarak Texas ve Florida eyaletine yapıldığı belirtildi. Toplamda uygulanan aşı dozu haritasına göre California’da 1.1 milyon kişiye aşı uygulandığı ve 204 bin kişinin aşının ikinci dozunu aldığı belirtildi. Teksas’ta ise 1.2 milyon kişinin aşılandığı ve 156 bin kişinin aşının ikinci dozunu aldığı belirtildi.
Dünyada ilk olarak Pfizer ve BioNTech’in geliştirdiği Covid-19 aşısının yaygın kullanımına başlayan İngiltere’de aşılama programının başlamasından bu yana toplamda 3.7 milyon doz aşılama yapıldığı açıklandı. Her 100 kişiye 5.5 oranında doz uygulanan İngiltere’de, Pfizer ve BioNTech’in aşısının yanı sıra AstraZeneca ile Oxford Üniversitesi ve Moderna’nın aşısı uygulanıyor. Öte yandan İngiltere Covid-19 nedeniyle 87 binden fazla can kaybının kaydedildiği ve en yüksek ölüm sayısına sahip Avrupa ülkesi olurken, dünya genelinde ise 5. sırada yer alıyor.
***
EK 1 (25.1.2021): Three-quarters attack rate of SARS-CoV-2 in the Brazilian Amazon during a largely unmitigated epidemic.
Kuzey Brezilya’ da Amazonas eyaletinin başşehri 2 milyon nüfuslu Manaus’ ta haziranda yüzde 66 olan atak oranının ekimde yüzde 76′ ya çıktığı bildirildi. Bu oran São Paulo’ da ekim ayında sadece yüzde 29 idi. Araştırmacılar bu neticeleri “iyi kontrol edilemeyen koronavirüsün nüfusun büyük bir bölümünü enfekte ederek yüksek ölüm oranlarına sebebiyet verebileceği” şeklinde yorumluyorlar. İşin iyi tarafı ise ağır faturaya karşılık toplum bağışıklığının (herd immunity) sağlanmış olması!
BİR: Bu şehirde durum şimdi nasıl?
İKİ: Keşke bizimde elimizde toplum bağışıklığını gösteren bir veri olsa. Kaynak: https://science.sciencemag.org/content/371/6526/288
***
EK 2 (25.1.2021): Avrupa Birliği, AstraZeneca firmasına yeni tip koronavirüs aşılarının tedarikinde yaşanan gecikmeden ötürü tepki gösterdi. Kaynak: https://www.aa.com.tr/tr/koronavirus/abden-asi-teslimatini-geciktiren-astrazenecaya-tepki/2122529
***
EK 3 (20.7.2021): TİVİTLERİM:
ATASÖZLERİMİZİ GÜNCELLLİYORUM Önce: Önce CAN, sonra CANAN Şimdi: Önce PARA, sonra AŞI
Kaynak: https://twitter.com/drahmetrasim/status/1417481757557936132?s=20
***
“Siyaset ve ticaretle enfekte olmamış aşılar” halk sağlığının en önemli koruyucu unsurlarından biridir. İsrail basını: Pfizer ödeme yapmayan İsrail’e aşı sevkiyatını durdurdu. https://trthaber.com/haber/koronavirus/israil-basini-pfizer-odeme-yapmayan-israile-asi-sevkiyatini-durdurdu-570626.html
Kaynak: https://twitter.com/drahmetrasim/status/1417475560851259392?s=20
***
Ticari aşılarla halk sağlığı aynı torbaya konmaz. Kaynak: https://twitter.com/drahmetrasim/status/1417482174215987202?s=20
***
Koca DÜNYA, 3-5 aşı şirketini yola getiremiyorsa, batsın bu dünya. Kaynak: https://twitter.com/drahmetrasim/status/1417482816779075586?s=20
***
EK 4 (1.1.2021): Kovid salgını yoğunlaştıkça İsrail, ‘sürü bağışıklığı’ politikasını gözden geçirmeye başladığını açıkladı. Akılları başlarına gelmiş olmalı. Kaynak: https://www.timesofisrael.com/as-covid-outbreak-intensifies-israel-said-mulling-mass-infection-policy/
***
İlgili Diğer Yazılar:
- AŞILAMA ORANI YÜZDE 90’A ULAŞAN ÜLKEDE CORONA VAKALARI YENİDEN PATLADI
- AB ÜLKELERİNDE AŞILAMA SAYILARINDA BÜYÜK FARK
- İNGİLTERE’DE YENİ BİR COVİD-19 MUTASYONU TESPİT EDİLDİ
- DSÖ, AVRUPA’DA SON BİR HAFTADA KOVİD-19 VAKALARININ YÜZDE 7 ARTTIĞINI AÇIKLADI
- TÜM DÜNYAYI UMUTLANDIRAN AÇIKLAMA: KORONAVİRÜS SALGINI MART AYINDA BİTER
Şirketlerin kasası dolar, bu kesin.