HABERİNİZ OLSUN
ETİBBA DİYOR Kİ
DERDİME BİR ÇARE
TABİBAN-I CİHAN İÇÜN
BENİM ŞARKILARIM
ÇOCUKLARDA GÖRÜLEN AĞIR KOVİD TABLOSU: MİS-C
Dikkat: Yazının sonunda ek var!
***
Kısa adı MIS-C olan çocukların multisistem enflamatuar sendromu KOVİD salgını prevalansının yüksek olduğu yerlerde tanımlanmıştır.
MIS-C Avrupa’ da PIMS-TS (paediatric inflammatory multisystem syndrome temporally associated) adıyla bilinir.
Erişkinlerdeki benzer tabloya MIS-A (multisystem inflammatory syndrome in adults) denir.
Hastalık, ateş, enflamasyonu gösteren belirteçlerde yükseklik ve tek ya da çok organ tutulumu ile karakterizedir.
Bazı yönleriyle Kawasaki sendromuna (konjunktiva ve mukozalarda kızarıklık, döküntüler, el ve ayaklarda şişmeler ve koroner arter genişlemesi) ve toksik şok sendromuna (eritrodermi, böbrek tutulumu, tansiyon düşüklüğü) benzer.
Belirtiler nelerdir?
Teşhis, 3 gün veya daha uzun süredir ateşle beraber aşağıdakilerden iki veya daha fazlasının bulunmasıyla konur:
-Döküntü veya iki taraflı konjunktivit veya ağız, el veya ayaklarda enflamasyon
-Hipotansiyon veya şok
-Kalp kası fonksiyon bozukluğu, perikardit, kapak iltihabı veya koroner arter anormallikleri
-Pıhtılaşma eğilimi artması (D-dimer yüksekliği)
-Bulantı, kusma, ishal, karın ağrısı gibi mide-bağırsak belirtileri
Bazı hastalarda boyun lenf bezlerinde şişme, nefes darlığı, solunumun hızlanması, dilin çileğe benzer bir görünüm alması, baş ağrısı, şuur bulanıklığı, yorgunluk, öksürük, boğaz ağrısı ve kas ağrısı gibi belirtiler de görülebilir.
Hastalarda enflamasyonu gösteren CRP, sedimentasyon, prokalsitonin değerleri başka herhangi bir enfeksiyon hastalığına bağlı olmadan yüksektir.
Seyrek görülüyor
2021 şubat ayı ortalarına kadar USA’ da bildirilen vaka sayısı 2060 olup bunların 30’ u vefat etmiştir.
Hastaların yaşı 1 ile 19 arasında değişir ama çoğu 1-14 yaşları arasındadır.
Siyahi, İspanyol ve Latin kökenli çocuklarda ve kızlara göre erkek çocuklarda daha çok görülür.
Çocuklarda önceden bilinen bir hastalık olmamakla beraber fazla kilolu ve obez olanların riski biraz fazladır.
Hastalığın sebebi ve neden özellikle çocuk ve gençlerde görüldüğü bilinmemekte; tablonun virüse karşı geç bir bağışıklık cevabı dolayısıyla geliştiği düşünülmektedir.
Vakaların yüzde 99’ unda PCR veya antikor pozitifliği, yüzde 1 kadarının ise KOVİD’ li biriyle temas hikâyesi vardır.
Belirtiler, KOVİD’ den 2-4 hafta sonra ortaya çıkar.
Hastalık için özel bir laboratuvar testi yoktur.
Özel bir ilacı yok
Özel bir ilacı olmayıp belirtilere yönelik destek tedavisi yapılır.
Bazı hastalarda kortizon, immunglobulin, antibiyotik ve bağışıklığı baskılayan ilaçlar (infliximab, anakinra, tocilizumab) kullanılmıştır.
Solunum cihazı veya ECMO gerekebilir.
Gelelim neticeye
MIS-C’ nin ülkemizde de çok az sayıda çocukta görüldüğünü medyada yer alan haberlerden biliyoruz.
Kaynaklar:
https://www.yalemedicine.org/conditions/multisystem-inflammatory-syndrome-in-children-mis-c
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7564502/
***
EK 1 (29.3.2021): MIS-C ile birçok ortak klinik özelliği olan toksik şok sendromu bakteriyel süperantijenler tarafından tetiklenir. Bu araştırmada elde edilen veriler MIS-C’deki bağışıklık tepkisinin başak proteininin furin ayrılma bölgesi tarafından kodlanan süperantijenden kaynaklandığını göstermektedir. Kaynak: https://www.biorxiv.org/content/10.1101/2020.11.09.372169v1
***
EK 2 (20.5.2022): Severity and Incidence of Multisystem Inflammatory Syndrome in Children During 3 SARS-CoV-2 Pandemic Waves in Israel
This study suggests that MIS-C during the Omicron wave was less severe than during the Alpha or Delta waves of the COVID-19 pandemic. Possible explanations include the Omicron variant itself, previous infection with SARS-CoV-2, vaccination against SARS-CoV-2, and improvement in treatment over time. In addition, the incidence rate of MIS-C during the Omicron wave was lower than during the Delta and Alpha waves. A 2022 study from South Africa on the Omicron wave reported no cases of MIS-C, a finding that corroborates these results.5 Limitations of the study include the small number of patients in the prospective cohort and the single-country data. Because MIS-C is a late-onset phenomenon of SARS-CoV-2 infection, cases that appeared after the 16-week period of each wave were not included.
Kaynak: https://jamanetwork.com/journals/jama/fullarticle/2792718
***
EK 3 (1.1.2022): Multi sistem enflamatuar sendromlu beş ilgisiz çocuk üzerinde yapılan bir çalışmada, tümünün OAS-RNaz L yolunda aşırı enflamatuar sitokin üretimi ile sonuçlanan mutasyonlara sahip oldukları gösterildi.
Kaynak: https://www.science.org/doi/10.1126/science.abo3627
Makale: Inborn errors of OAS–RNase L in SARS-CoV-2–related multisystem inflammatory syndrome in children
***
EK 4 (20.1.2023): MIS-C çocuklarda görülen ve nedeni kovid olan bir hastalık. Bütün sistemlerde bir inflamasyona giden oldukça ağır bir klinik tablo. Koronavirüs burada nasıl bir rol oynuyor da bu hastalık ortaya çıkıyor henüz bilinmiyor. Ancak çocuklar hastanelere aynı belirtilerle gidiyor ve yoğun bakım şartlarında tedavi ediliyor. Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Enfeksiyon Hastalıkları Bilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Mehmet Ceyhan, MIS-C ile gelen çocuklarda görülen ortak belirtilere dikkat çekti ve hastalığı önlemenin tek yolunu açıkladı.
Prof. Dr. Mehmet Ceyhan, “Çocuklarda kalp-damar sistemi, mide-bağırsak sistemi, damar sistemi, sinir sistemi yani beyin fonksiyonları gibi birçok fonksiyonu bozan ve değişikliklere yol açan bir hastalık. Genellikle bu hastaların bir kısmında Kovid belirtisi ya da hikayesi var. Bu hastaların 2 ile 4 hafta önce kovid geçirdiğini tespit ediyoruz. Fakat birçoğu kovidi hafif geçiren ya da belirti olmadan geçiren çocuklar olduğu için böyle bir hikaye alamıyorsunuz. Çocuk MIS-C ile hastaneye geliyor ama siz ancak yapılan testler sonucu bu çocuğun 2- 4 hafta önce kovid geçirdiğini saptayabiliyorsunuz.” dedi.
“KORONAVİRÜSÜ HAFİF GEÇİRSE BİLE…”
“Halktaki bu gevşekliğin ve ‘kovid hafif geçirilebiliyor’ denmesinin sonuçlarından bir tanesi de bu hastalık.” diyen Prof. Dr. Mehmet Ceyhan, “Çocuk kovidi hafif geçirse de bu MIS-C hastalığını yaşayabiliyor. Bu hastalığın sıklığı koronavirüs hastalığının sıklığıyla da ilgili. Yani kovid ne kadar sıksa MIS-C de o kadar sık görülebilir. Bakanlık vakalarla ilgili herhangi bir rakam açıklamadı. Ancak Hacettepe’de hastalarımız olduğu için MIS-C olan çocukları görüyoruz. “ ifadelerini kullandı.
HANGİ YAŞ ARALIĞINDA GÖRÜLÜYOR?
Ölüm oranının genelde yüzde 10-40 arası değiştiğini belirten Ceyhan, “Zamanında hastaneye gelinmesi önemli. Uyguladığımız bazı tedaviler var. Fakat bunlar olayı düzeltmekten çok olayın ortaya çıkardığı bozuklukları düzeltmeye yönelik tedaviler. İnflamasyonu baskılamaya çalısıyoruz. Şu anda büyük merkezlerde görülüyor ve nadir değil. Takip edilen hastalar var. Bu da bize kovidin şu anda sık olduğunu gösteriyor. MIS-C genelde 18 yaş altı bütün çocuklarda görülebiliyor. 2 yaş altı daha nadir, çünkü bağışıklık sisteminin o reaksiyonu gösterecek kadar gelişmiş olması lazım.” dedi.
“HEKİMİN BİLE BU BELİRTİLERLE ANLAMASI MÜMKÜN DEĞİL”
Hasta çocuklarda görülen ortak belirtilere dikkat çeken Ceyhan “Bir anne babanın hatta hekimin bile bu belirtilerle anlaması mümkün değil’ diyoruz. Çünkü genelde bu hastalık, ciltte döküntü, gözlerde ve ağız boşluğunda kızarıklık, karın ağrısı, kusma, ishal, damar tıkanıklarına bağlı damarın geçtiği yerde solukluk, renk değişiklikleri, kalpte ritim bozuklukları şeklinde meydana gelebilir.” dedi.
“Ancak bazı testlerin yapılmasıyla tanı konabilir.” diyen Ceyhan, “Testler yapıldığında hastanın MIS-C olduğunu anladığımız zaman bu çocukların mutlaka yoğun bakımın olduğu bir merkezde izlenmesi gerekir. Çünkü her an kalpte ya da sinir siteminde olan değişikliklerle hastanın kaybedilmesi mümkün.” ifadelerini kullandı.
“Uyguladığımız bazı tedaviler var ama bu tedavilerin küçük merkezlerde uygulanması mümkün değil. Çünkü kullanılan ilaçlar bağışıklık sistemini baskılayan ilaçlar. Bu hastalık yoğun bakım şartlarında tedavi edilebilir. Bu şekilde inflamasyonu bastırmaya çalısıyoruz ama MIS-C’ye direkt müdahale henüz mümkün değil. Çünkü olayın nasıl geliştiği henüz tam olarak bilinmiyor.”
Prof. Dr. Mehmet Ceyhan, MIS-C hastalığını önlemenin tek yolunu söyledi.
“Özellikle koronavirüsün olduğu bu dönemde böyle belirtiler varsa ailenin yapabileceği tek şey çocuğu sağlık merkezine götürmek. Onun dışında ailenin korunma amaçlı yapabileceği çok bir şey yok. Çünkü genelde kovid geçirildikten 2 ila 4 hafta sonra MIS-C ortaya çıkıyor. Bunu önlemenin tek bir yolu var o da koronavirüsü önlemek.”
***
EK 5 (22.1.2023): FERHAT ARSLAN “Lafı eğip bükmüyorum Memmed Ceyhan yanlış bilgi veriyor ve yalan konuşuyorsun. Her türlü ispatlarım. Yeter artık. Çocuklarınız hakkında korkutmalara kanmayınız.”
Kaynak: https://twitter.com/Ferhatarslandr/status/1617088678018547712?s=20&t=aytTJIyCoWOaFlS0G3i-Fg
***
İlgili Diğer Yazılar:
- VAKALARI DÜŞÜRMENİN TEK YOLU DEVLETİN KISITLAMA UYGULAMASI
- KOVİD’ DE MİDE-BAĞIRSAK SİSTEMİ DE ENFEKTE OLUYOR
- BAĞIŞIKLIĞI BASKILANMIŞ ÇOCUK VE GENÇLERDE AĞIR KOVİD RİSKİ YÜKSEK DEĞİL
- ÇOCUKLARDAKİ AĞIR KOVİD TABLOSU (PIMS-TS) 6 AY SONRA OLDUKÇA DÜZELİYOR
- EN AZ ETKİLİ AŞI BİLE HASTALIĞIN SONUÇLARINDAN İYİDİR
Elhâmdülillâh
Yerhâmükellâah
Maalesef MIS-C tablosu Samsun’da da görülüyor.
Bütün rakamlara vakıf olamadığımız için ve bu hastalar sadece enfeksiyon uzmanlarına refere edilmekde olduğu için (halbuki tam tersine immünolojinin takib ve tedavi etmesi gerekir) insidansı ve morbiditeyi bilemiyorum.
Ancak hiç ölen hastamız olmadığını söyleyebilirim.