Prof. Dr. Ahmet Rasim Küçükusta

9 Mayıs 2018 cuma günü Kadıköy Caddebostan Kültür Merkezi’ nde Tanburi Fahrettin Çimenli’ ye bir vefa konseri gerçekleştirilecek. 

Osman Nuri Özpekel tarafından hazırlanan konserde kürdilihicazkar faslı ve solo şarkılar var.

Türk musikisini seven herkes davetlidir.

Bu vesile ile değerli büyüğüm Fahrettin Çimenli için bundan 10 sene kadar önce kaleme aldığım ve Güneş gazetesinde de yayınlanmış olan bir yazımı takdim ediyorum.

***

Sazını çok iyi çalan, onunla adeta oynayan sanatçılar için halk arasında ‘sazını konuşturuyor’ derler. Müzisyenler arasında ise daha çok ‘sazını yenmiş’ deyimi kullanılır.

Türk müziğinde sazlarını konuşturan, sazlarını yenmiş, isimleri adeta sazları ile bütünleşmiş pek çok usta sanatçı vardır. Mesela, udda Kadri Şençalar, Yorgo Bacanos, Cinuçen Tanrıkorur… tanburda İzzettin Ökte, Necdet Yaşar… kemanda Hakkı Derman, Nubar Tekyay… kemençede Mesud Cemil, Ruşen Kam, Cüneyt Orhon… kanunda Ahmet Yatman, İsmail Şençalar, Erol Deran… ilk anda hatırladığım isimler.

Türk müziğinde bir sazendenin ustalığı, sazını ne kadar iyi çaldığı ancak ‘taksim’deki başarısıyla belli olur. Sazın teknik olarak mükemmel çalınması, ses sanatçısına çok iyi eşlik edilmesi yeterli değildir. Zaten, isimlerini yukarıda saydığım isimler saz çalma tekniklerindeki üstünlüklerinden çok taksimdeki başarılarıyla unutulmaz olmuşlardır.

Gerçekten de Türk müziğinde taksimin çok özel bir yeri vardır. Batı müziğinde  ‘emprovize çalmak’ veya ‘solo yapmak’ gibi terimlerle ifade edilen taksim, sanatçının sazını o an ‘irticalen’, yani içinden geldiği gibi çalmasıdır.    Taksim, bir çeşit hemen oracıkta yapılıveren bir bestedir, ancak bu asla gelişigüzel bir icra da değildir. Taksimin belli kuralları vardır, ama taksimin notası yoktur. Hiçbir taksim diğerine benzemez. Taksim notası diye bulunan notalar, bu işi öğrenmek isteyenlere yol göstermek için yapılmış örneklerden ibarettir.

İyi taksim yapabilmek için çalanın tekniğinin çok iyi olması, sazına hakim olması yeterli değildir. Hatta, sazını çok teknik çalanların taksimlerinin biraz tatsız olduğunu bile söyleyebiliriz. Taksim tıpkı bestekarlık gibi gönül işidir, insanın içinden gelen duyguların sazla ifadesidir. İyi taksim yapabilmek için elbette müziği, makamları ve geçkileri çok iyi bilmek, çok çalışmak gerekir, fakat ‘Allah vergisi’ o yetenek olmadan da taksim ‘taksim’ olmaz.

TAKSİM MEYDANINA İSMİ VERİLECEK BÜYÜK USTA  

Türk müziğinde günümüzün bir numaralı taksim ustalarından biri de yaylı tanbur üstadı Fahrettin Çimenli’ dir. Mehmet Barlas’ ın, ‘İstanbul’ a belediye başkanı olsam, yapacağım işlerden biri Taksim Meydanı’na onun adını vermektir.’ diyerek övdüğü sanatkâr odur.

 Zaten Türkiye’ de yaylı tanbur denince akla gelen iki isim vardır: Biri, geçen yıl kaybettiğimiz Ercüment Batanay, diğeri ise Allah sağlıklı, uzun ömürler versin Fahrettin Çimenli’dir.

FAHRETTİN ÇİMENLİ

8 Ocak 1934 yılında İstanbul’da Anbarlı’da doğan Fahrettin Çimenli müziğe halk musikisiyle bağlama çalarak başlamış, fakat daha sonra tanbur sazını dinlemiş, sevmiş önce mızraplı, daha sonra da yaylı tanbura geçmiştir ve o günden beri de sazını elinden bir daha düşürmemiştir.

Fahrettin Hoca’ yı ben yıllar önce Cahit Gözkan üstadın evinde yapılan fasıllarda tanıdım. Sayısız konserde, ev toplantılarında dinledim. Çok şükür ki, onun yanında onu dinleyerek ud çalmanın mutluluğuna da eriştim. Müziği bu kadar çok seven, sazını bu kadar aşkla, bıkmadan, usanmadan ve ‘amatör bir heyecan ile’ çalan ender sanatkârlardan biridir o.  

Fahrettin Çimenli’nin bütün taksimleri titiz ve zevklidir, adeta oya gibi işlenmiştir. Makamdan makama geçişleri mükemmeldir. Birçok başka saz çalan müzisyenin bu incelikleri öğrenmek için onun taksimlerini saatlerce nasıl dinlediklerini çok iyi biliyorum.

Ney gibi yumuşak, insanı sarıp sarmalayan çok doğal, adeta ilahi bir sesi olan yaylı tanburun üstadı Çimenli en çok kürdilihicazkâr makamını sever. Bir başka güzeldir bu makamdaki taksimleri, yayı daha bir aşkla gider gelir. ‘’Kürdilihicazkâr bir tarafa, diğer makamlar bir tarafa’’ sözünü ondan kim bilir kaç kez işitmişimdir. En çok da bu makamı terkip etmiş olan Hacı Arif Bey’in ve yaylı tanbur da çalan, ancak o zamanlar sazın teknik eksikleri nedeniyle istediği verimi alamamış olan Cemil Bey’ in de Çimenli’ yi dinleyebilmiş olmalarını çok isterdim.

Fahrettin Çimenli, taksimdeki tartışılmaz ustalığı yanında ‘refakat sazı’ olarak da bütün ünlü yorumcularımızın gözdesi olmuştur. Müzeyyen Senar’dan Zeki Müren’ e, Mediha Demirkıran’ dan Behiye Aksoy’a, Perihan Altındağ’ dan Bülent Ersoy’ a kadar zamanının bütün popüler as solistlerine gazino sahnelerinde eşlik etmiştir. Günümüzün usta yorumcusu İnci Çayırlı’ nın da hem gazino, hem konserleri için olmazsa olmaz sazının Fahrettin Çimenli’ nin yaylı tanburu olduğunu çok iyi biliyorum.

YAYLI TANBUR CD’LERİ

Bu büyük ustanın belki yüzlerce plâk, kaset ve CD’de taksimlerini bulabilir, sazını dinleyebilirsiniz, ancak onun o efsunlu yayını doya doya dinlemek isteyenler için geçtiğimiz günlerde Fahrettin Çimenli/Yaylı Tanbur isimli iki CD yayınladı. Müzik marketlerde de bulabileceğiniz bu CD’lere Kaf Müzik (www.kafmuzik.com) adresinden de ulaşmak mümkün.

Bu CD’ leri tüm Türk müziği aşıklarına hararetle tavsiye ediyorum.

Siz de yorumunuzu paylaşın: