Prof. Dr. Ahmet Rasim Küçükusta

PANDAS, çocuklarda boğaz iltihabı geçirildikten sonra psikiyatrik ve nörolojik belirtilerle ortaya çıkan klinik bir tablodur.

A grubu streptokok bakterilerinin (Streptococcus) sebep olduğu boğaz iltihabı (strep throat) her yaşta görülebilirse de en çok 5-15 yaş arası çocukların bir hastalığıdır. Bakteriler, hasta kişinin öksürmesi veya hapşırmasıyla bulaşır.

Hastalık ani olarak yüksek ateş, boğaz ağrısı ile başlar; yutma güçlüğü, baş ağrısı, titreme, iştahsızlık gibi belirtiler de görülebilir. Boğazda beyaz lekeler vardır ve boyundaki lenf bezleri şişmiştir.

Hastalık penisilin sınıfı antibiyotiklerle başarı ile tedavi edilir.

PANDAS nedir?

Bazı çocuklarda hastalıktan sonra çok aniden, adeta bir gece içinde halk arasında “takıntı hastalığı” adıyla bilinen obsesif kompulsif hastalık ve/veya tik bozuklukları ve davranış değişiklikleri ile ortaya çıkan klinik tabloya PANDAS adı verilir.

Çocuklar aynı zamanda karamsar veya huzursuz olabilirler, kaygı ve öfke atakları yaşayabilirler, bebek gibi davranabilirler. Dikkat eksikliği hiperaktivite belirtileri; huzursuzluk, irritabilite, duygusal labilite; uyku bozuklukları; idrar kaçırma; motor maharetlerde değişiklikler (el yazısı bozulabilir) ve eklem ağrıları da görülebilir.

Birden bire ortaya çıkan bu nöro-psikiyatrik belirtiler yavaş yavaş düzelir.

Oto-immun bir hastalık olan PANDAS için özel bir laboratuvar bulgusu yoktur.

PANDAS nasıl gelişir?

Streptokok sınıfı bakteriler kendilerini bağışıklık sisteminden saklayarak insan vücudunda uzun süre yaşarlar. Bakteriler bunu hücre duvarlarında kalp, eklem, deri ve beyin dokusu hücrelerinin üzerlerinde bulunan moleküllere benzeyen moleküller oluşturarak başarırlar. Buna “molecular mimicry” yani moleküler taklitçilik adı verilir.

Bakteriler üzerindeki bu moleküller nihayetinde vücuda yabancı olarak algılanır ve bağışıklık sistemi bunlara karşı antikor üretir. Moleküler taklitçilikten dolayı da bağışıklık sistemi sadece bakterilere değil bu moleküllere benzer moleküllere sahip olan hücrelere de saldırırlar.

Bu saldırı beyini ilgilendirdiği zaman “pediatric autoimmune neuropsychiatric disorders associated with streptococcal infections” veya kısa adıyla PANDAS adı verilen hastalık tablosu ortaya çıkar.

Tedavide bilişsel davranış tedavileri ve ilaçlardan faydalanılır.

Gelelim neticeye

PANDAS 1990’ lı yıllarda tarif edilmiştir ve çok sık görülen bir hastalık da değildir. Ateşli bir boğaz enfeksiyonu geçiren çocuklarda psikiyatrik belirtiler ortaya çıkarsa PANDAS düşünülmelidir.

Kaynak:

https://www.medicinenet.com/pandas/article.htm#pediatric_autoimmune_neuropsychiatric_disorders_associated_with_streptococcal_infections_pandas_facts

Yazı için 3 yorum yapılmış:

1. fethi dedi ki:

   28 Haziran 2019, 18:24

   ilk defa duyduğum bir hastalık

2. Recai dedi ki:

   28 Haziran 2019, 23:09

   Yeni hastalıkların ardı arkası kesilmiyor. Oysa tıp ilerliyor ve insan da tıp ilerliyorsa hastalıklar da azalmalı diye düşünüyor. Bu işte bir tuhaflık var ama ne?

3. sevim dedi ki:

   29 Haziran 2019, 04:45

   pandalarda görülen bir hastalık zannetim başlığına bakarak

Siz de yorumunuzu paylaşın: