HABERİNİZ OLSUN
ETİBBA DİYOR Kİ
DERDİME BİR ÇARE
TABİBAN-I CİHAN İÇÜN
BENİM ŞARKILARIM
BİR GECE UYKU YOKSUNLUĞU BİLE ZARARLI
💥 Gece derin uyuyun, gündüzleri gözünüzü dört açın https://x.com/drahmetrasim/status/1833030861358239745
***
Dikkat: Yazının sonunda ek var!
***
Yaklaşık 500 proteinin analizinden elde edilen yeni verilere göre, tek bir gecelik uyku yoksunluğunun bile vücut üzerine çok önemli etkileri var.
Sleep Advances’ da yayınlanan çalışma, nörolojik ya da psikiyatrik hastalık geçmişi olmayan, yaşları 22-57 arasında olan sekiz sağlıklı yetişkin kadın üzerinde yapıldı.
Yetersiz uykunun protein profilleri ve hücreler, dokular ve organ sistemleri üzerindeki etkileri incelendi.
Katılımcıların her biri kendi kontrolleri olarak görev yaptı ve gece 6 saatlik uykunun ardından ve ertesi gece tekrar 6 saatlik uyku yoksunluğunun ardından kan örnekleri alındı.
Araştırmacılar kütle spektrometresi kullanarak 494 proteini incelediler. Bunlardan 66’sının, 6 saatlik uyku yoksunluğundan sonra farklı şekilde ifade edildiği tespit edildi.
Önemli ölçüde değişen bu proteinlerin ilk beşi zenginleştirilmiş biyolojik süreci protein aktivasyon kaskadı, trombosit degranülasyonu, kan pıhtılaşması ve hemostazdı.
Gen ontolojisi kullanılarak yapılan ileri analizlerde, yara iyileşmesi, kolesterol taşınması, HDL reseptörü bağlanması ve granülosit kemotaksisi ile ilgili spesifik ilişkiler de dahil olmak üzere birçok biyolojik süreç, moleküler fonksiyon ve bağışıklık sistemini ilgilendiren değişiklikler olduğu ortaya çıktı.
Araştırmanın, bulguların küçük örneklem büyüklüğü, yalnızca yetişkin kadınların dâhil edilmesi ve yalnızca bir gecelik uyku yoksunluğu verilerinin kullanılması gibi çeşitli faktörlerle sınırlı olması gibi eksik tarafları olmakla beraber uyku yoksunluğunun biyolojik işlevler üzerindeki olumsuz etkisini gösteren önceki çalışmalarla uygunluk içinde.
Bu çalışma, 6 saatlik uyku yoksunluğundan sonra serum proteomik değişikliklerini sunmakta, kısa uyku yoksunluğunun çeşitli biyolojik süreçleri etkilediğini gösteren önceki bulguları desteklemekte ve değişmiş pıhtılaşma ve trombosit fonksiyonu, bozulmuş lipid ve bağışıklık fonksiyonu ve hücre çoğalması gibi patolojik durumlarla ilgili proteinlerin moleküler bir imzasını ortaya koyuyor.
Egzersiz gibi diğer akut fizyolojik stres faktörlerinin dolaşımdaki proteom üzerindeki etkileri iyi tanımlanmıştır. Bu bağlamda, kısa bir uyku yoksunluğu döneminin dolaşımda tespit edilebilir değişikliklere yol açması şaşırtıcı değildir.
Gelelim neticeye
Böyle bir çalışmadan elbette kesin yargılar çıkarılamaz ama benzeri araştırmaların daha fazla katılımcı üzerinde, kontrollü olarak ve uzun vadeli etkilerin de gösterilebileceği şekilde düzenlenmesi uykusuzluğun zararlarını daha doğru bir şekilde ortaya koyabilecektir.
Uyku önemlidir; yeter ki uyuya kalmayın ve ayakta da uyumayın.
Kaynak: https://academic.oup.com/sleepadvances/article/5/1/zpae042/7696015?login=false
Makale: Human serum proteomics reveals a molecular signature after one night of sleep deprivation
***
EK 1 (26.10.2025): ARK’ ın uykuya dalamayanlara tavsiyeleri…
😴 Yatak odası sessiz olmalı
😴 Yatak odası tam karanlık olmalı
😴 Yatak odası eşya bakımından kalabalık olmamalı
😴 Oda tüm gün havalandırılmalı
😴 Yatak odası sıcaklığı 18-20 derece olmalı.
😴 Her gün belirli bir saatte ve erken yatılmalı
😴 Yatak ve yastık rahat olmalı
😴 Yatak gıcırdamamalı
😴Odada elektronik eşya (şarj bile!), kitap olmamalı
😴 Ağır yorgan uykuya dalmayı kolaylaştırır
😴 El ve ayaklar sıcak olmalı (yün çorap, hatta eldiven)
😴 Bilhassa saçı az olanlar takke takmalı
😴 Yatmadan önce, en az yarım saat tempolu yürüyüş
😴 Yatmadan 2-3 saat önce ekranı (telefon, TV..) bırak
😴 Yatmadan önce ılık duş al
😴Yemeyi yatmadan en az 4-5 saat önce bitir
😴 Akşam 6′ dan sonra çay, kahve, kola içme
😴 Yatakta telefonla uğraşma, odaya telefon sokma
😴 Lavanta yağı veya melisa çayı kokusu iyi gelir
😴 Kafanı yastığa koymadan önce dua et
😴 Uyku tutmadıysa yatakta dönüp durma – kalk, sâkin bir şey yap, uykun gelince geri dön
😴 Hâlâ uyumadıysan çitten atlayan koyun saymaya başlayabilirsin…
***
