Prof. Dr. Ahmet Rasim Küçükusta

Senelik satışları 20 milyar doları aşan kolesterol hapları (statinler), dünya tarihinin en çok para kazandıran ilaçlarıdır.

Bunların şehir şebeke suyuna katılmasını, hamburger menülerine ilave edilmesini teklif edecek kadar ileri giden filim adamları da vardır.

Statinler, neredeyse her diyabet hastasına da verilir çünkü kalp krizi ve felçler ve bunlara bağlı ölümler için bilinen en büyük risk faktörü diyabettir.

Gel gelelim yeni bir araştırma, statinlerin diyabet riskini artırdığını, insülin direncine katkıda bulunduğunu ve GLP-1 seviyelerini önemli ölçüde düşürdüğünü açık ve net olarak gösteriyor.

Yani diyabet kalp krizi riskini artırır diyorsun ve hastaya diyabete sebep olan bir ilaç veriyorsun. Pes vallahi.

İşte araştırma

İlk deneyde, atorvastatin (20 mg) tedavisine başlayan 30 hasta ve statin almayan 10 kişi 16 hafta takip edildi.

💠 1. haftada total kolesterol (TC) ve LDL seviyelerinde düşüş görüldü;

💠 4. haftadan itibaren HbA1c (üç aylık şeker), insülin, c-peptit ve HOMA-IR gibi insülin direnci göstergelerinde belirgin artış gözlendi.

💠Aynı GLP-1’de yaklaşık %50 düşüş oldu ve devam eden düşüş eğilimi hâlâ açıkça görülebiliyor.

Statinlerin diyabete yol açan bu etkilerinin hangi mekanizma ile ortaya çıktığını belirlemek için yapılan bağırsak mikrobiyotası incelemelerinde…

💠 bazı Clostridium türlerinin sayısında ve bu bakteriler tarafından üretilen sekonder safra asitlerinden ursodeoksikolik asitte (UDCA) belirgin bir düşüş ve khenodeoksikolik asitte (CDCA) ise belirgin bir artış tespit edildi.

💠 CDCA/UDCA oranı yükseldi.

💠 Bu dönüşümde kritik rol oynayan enzim 7-α-hydroxysteroid dehydrogenase (HSDH) miktarı da zamanla azaldı.

UDCA, Clostridium türlerinden kaynaklanan HSDH tarafından öncül safra asidi CDCA’ dan üretilir.

💠 UDCA’ nın azalması, insülin direnci ve GLP-1 üretiminin azalması gibi metabolik bozulmalara yol açtı.

İlliyet bağını göstermek için bir fare modelinde statin verilen farelerde de insülin direnci gelişti ve GLP-1 seviyelerinde önemli bir düşüş olması ama antibiyotikle bağırsak bakterileri temizlenen farelerde bu etkilerin ortaya çıkmaması olayın mikrobiyota bağımlı olduğunu gösterdi.

Ayrıca, statin kullanan hastalardan alınan mikrobiyom, statin almayan farelere nakledildiğinde, insülin direncinin daha da kötüleştiği tespit edildi.  

Fareleri diyetlerine tükenmiş Clostridium türleri eklendiğinde veya UDCA takviyesi yapıldığında metabolik hasar tersine döndü. Glikoz metabolizması iyileşti ve GLP-1 seviyeleri eski hâline döndü.

Bu bulgular, statin tedavisinin safra asidi metabolizmasında rol oynayan temel bakterileri tüketerek bağırsak mikrobiyomunu bozduğunu, bunun da faydalı safra asitlerinin üretiminin azalmasına, insülin direncine ve GLP-1 seviyelerinde keskin bir düşüşe yol açtığını ispatlıyor.

İnsanlarda da aynı olaylar oluyor

Pilot çalışmada, en az altı aydır statin tedavisi gören 5 hastaya günlük UDCA takviyesi (500 mg/gün) verildi.

UDCA alanlarda 2 ay sonunda ortalama kan şekeri (HbA1c), insülin, c-peptit ve HOMA-IR değerleri düştü; yani insülin direnci düzeldi ve GLP-1 seviyeleri arttı.

Bu çalışma, sonuç olarak statin kullanımının bağırsak mikrobiyotasını (özellikle Clostridium sp.) etkileyerek safra asidi metabolizmasını değişime uğrattığını; bu değişim sonucunda GLP-1 düzeylerinin azaldığını ve insülin direncinin arttığını sistematik bir şekilde ortaya koyuyor. Üstelik UDCA takviyesiyle bu olumsuz etkilerin düzeltilebileceği klinik olarak da gösteriliyor.

Gelelim neticeye

Şu çelişkiye bakın, neredeyse her diyabet hastasına verilen statinler hastanın şeker metabolizmasını daha da bozuyor yani kaş yapayım derken göz çıkarıyor.

Yakın gelecekte statinlerin diyabete sebep olmasını önlemek için tedaviye UDCA eklenmesi de muhtemeldir; tıpkı statin alanlara koenzim Q10 eklenmesinin şart olması gibi.

UDCA eklemenin de metabolizmayı nasıl etkileyeceği bir bilinmezdir şu anda.

Kolesterol haplarına her gün davul zurna ile methiyeler düzülürken bu çok önemli çalışmanın bilim dünyasında tartışılmaması hatta hasıraltı edilmesine şaşırmıyorum.

Bu önemli makaleyi size kolesterol hapı yazan doktorlara gösterin, bakalım ne diyecekler.

Kaynak: https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S1550413123005053

Makale: Statins aggravate insulin resistance through reduced blood glucagon-like peptide-1 levels in a microbiota-dependent manner

Siz de yorumunuzu paylaşın: