Prof. Dr. Ahmet Rasim Küçükusta

Tuvalette Telefon Kullanmak Hemoroide Davetiye Çıkarıyor! 

Hepimiz yapıyoruz. Can sıkıntısını yenmek, sosyal medyayı kontrol etmek veya birkaç e-postayı halletmek için tuvalette telefonumuzu elimizden düşürmüyoruz.

Peki, bu masum görünen alışkanlığın sağlığımız üzerinde ciddi bir etkisi olabileceğini hiç düşündünüz mü?

PLOS One dergisinde yayınlanan yeni bir bilimsel çalışma, tuvalette akıllı telefon kullanımı ile hemoroid (basur) riski arasında doğrudan bir bağlantı olduğunu ortaya koydu.

Çalışma nasıl yapıldı?

Çalışma, Çin’de 18-70 yaş arası yetişkinleri kapsayan geniş çaplı bir anketle gerçekleştirildi.

 1 Ağustos-15 Aralık 2024 tarihlerinde rutin kolonoskopi testi yaptıran 125 yetişkin üzerinde, yaş, cinsiyet, vücut kitle indeksi, fiziksel aktivite düzeyi ve beslenme alışkanlıklarının yanı sıra tuvalette akıllı telefon kullanım sıklığı ve süresine ilişkin soruları ihtiva eden bir anket yapıldı.

Amaç, tuvalette telefona bakmak gibi modern bir davranışın  geleneksel olarak bilinen bir risk faktörüyle (uzun süre oturmak) nasıl birleştiğini ve hemoroid riskini nasıl artırdığını ortaya koymaktı.

Katılımcıların yüzde 66’sının tuvalette akıllı telefon kullandığı, bu kişilerde hemoroid görülme ihtimalinin diğerlerine kıyasla yüzde 46 daha fazla olduğu tespit edildi.

 Telefonda en sık yapılan aktivitelerin başında “haber okumak ve sosyal medyada gezinmek” geliyordu.

Araştırmanın sonuçları, birçoğumuzun tahmin ettiği ancak bilimsel olarak kanıtlanmamış olan gerçeği gözler önüne serdi:

💠 İlişki Doğrulandı: Tuvalette akıllı telefon kullanımı, istatistiksel olarak anlamlı bir şekilde daha yüksek hemoroid riski ile ilişkilendirildi.

💠 Süre Önemli: Risk, tuvalette geçirilen süre arttıkça katlanarak yükseliyor. Telefona dalmak, farkında olmadan normalden 5-10 dakika daha uzun tuvalette oturmamıza neden oluyor.

💠 Mekanizma aslında basit: Tuvalette uzun süre oturmak, anal bölgedeki (makat çevresindeki) damarlar üzerindeki basıncı artırır. Bu artan basınç, damarların şişmesine, genişlemesine ve sonunda hemoroide dönüşmesine zemin hazırlar.

💠 Dikkat Dağınıklığı: Akıllı telefonlar, işimizi hızla halletmemiz gereken tuvalet molasını, dikkatimizin dağıldığı uzun ve pasif bir oturma seansına dönüştürüyor. Vücudumuzun doğal “bitirme” sinyallerini fark etmemizi engelliyor.

Bu çalışma bize net bir mesaj veriyor: Tuvalet, bir ofis veya eğlence odası değildir.

💦Telefonu Dışarıda Bırakın: Tuvalete girerken en büyük dikkat dağıtıcınızı (akıllı telefonunuzu) dışarıda bırakmayı bir kural haline getirin.

💦 Süreyi Kısa Tutun: İşinizi halledip hemen kalkmayı hedefleyin. 3-5 dakikayı geçmemeye özen gösterin.

💦 Doğru Pozisyon ve Beslenme: Lifli gıdalar tüketmek, bol su içmek ve kabızlıktan kaçınmak da hemoroid riskini azaltmanın temel taşlarıdır.

Peki ya diğer risk faktörleri?

“Zaten ofiste tüm gün oturan, az hareket eden biriyim, tuvalette telefon kullanmasam da riskim yüksek” diye düşünebilirsiniz. Bu çok yerinde bir soru!

Ancak araştırmacılar bu ihtimali de göz ardı etmedi. Çalışmada, katılımcıların mesleği, fiziksel aktivite seviyesi, beslenme alışkanlıkları, yaş ve kilo gibi tüm diğer risk faktörleri istatistiksel olarak kontrol altına alındı. 

Ve sonuç değişmedi: Tüm bu faktörlerden bağımsız olarak, tuvalette telefon kullanmak, hemoroid riskine anlamlı ve ek bir katkı yapıyor. Yani bu alışkanlık, hâlihazırda riskli olan bir grubu daha da riskli hâle getiriyor.”

Gelelim neticeye

❇ Dünkü atalarımız “Ayranı yok içmeye tahtırevanla gider …” diye başlayan özlü sözler yaratmıştı; o zaman tekerlek bile henüz icat edilmemişti. 

❇ Devirler değişti, teknoloji ilerledi. İleride ata vasfını kazanacak biz zamaneler de şimdiden “Gazozu yok içmeye, cep telefonuyla gider...” diye başlayan sözler üretmeye başlasak hiç de fena olmaz.

❇ Bu araştırma aynı zamanda “İshale karşı tuvalette telefon kullanmanın faydası olur mu?” sorusunu akla getiriyor. Cevabını bilmiyorum, randomize kontrollü bir çalışması yapılması gerekir.

❇ Ben de naçizâne tuvalette sakız çiğnemenin kabızlığa karşı etkisini inceleyen bir çalışma plânlıyorum.  Hipotezim de şu: Bir kas grubunun hızlı çalışması diğer kasları da etkileyebilir. Bakarsınız kabızlığın çaresini de bulmuş olurum.

Kaynak: https://journals.plos.org/plosone/article?id=10.1371/journal.pone.0329983

Makale: Smartphone use on the toilet and the risk of hemorrhoids

***

Siz de yorumunuzu paylaşın: