HABERİNİZ OLSUN
ETİBBA DİYOR Kİ
DERDİME BİR ÇARE
TABİBAN-I CİHAN İÇÜN
BENİM ŞARKILARIM
VASİSTAS NEDİR, NE DEĞİLDİR
Meraklı insanları severim, ben de kendi kalibremde kendimi meraklı sayarım. Hem de merakın insanların başına ne dertler açabileceğini de bilen biriyim.
Dr. Yavuz Dizdar’ ın da bir merakın peşinden kapı pencere çam çerçeve araştırmasından mutlu oldum ama doğru sonuca varamadığını gördüm (1).
Gene Alman’ ların şöyle bir sözü vardır: “Namen sind Schall und Rauch” derler.
Türkçeye kelime kelime çevrilecek olursa “isimler ses ve dumandır” gibi abuk bir ifade çıkar.
Oysa bu, mana olarak “isimler önemsizdir” demektir, isimlerin peşinden koşup dolaşmayın, kendinizi yormayın, manasını aramayın, isim isimdir demektir; isimler hava cıvadır demektir.
Bu sözü Goethe’ nin meşhur eseri Faust’ da kullandığını da bu vesile ile öğrendim (işte merak’ ın faydası!).
Gelelim “Was ist das?” a. Yavuz Dizdar “Orada kim var” diye tercüme etmiş ama was ist das, “Bu nedir” demektir.
Vasistas’ lar benim bildiğim kapılarda değil pencerelerde olur, (Roma ve Orta Çağ dönemi hakkında bilgim olmadığını hatırlatırım) dolayısıyla da kapı tıklandığında kapıda açılacak bir vasistas yoktur.
Ancak kapı yerine pencere tıklanırsa vasitas vasıtasıyla “Orada kim var” diye sorulabilir ama bu da pek zorlama bir izahat olur: pencere tıklanması pek mutat bir şey değildir… tıklansa bile vasistasa gerek kalmadan varsa perdenin aralığından ve camdan tıklayan görülebilir… yok panjur varsa tıklayan panjurun aralıklarından görülebilir…vs…vs…
Bazı kapılarda bir zamanlar geleni görmek için vasistas işini görebilecek dürbün veya küçük bir pencere olurdu şimdilerde pek kalmadı ya da ben görmüyorum. Roma döneminde kapılarda çok küçük “dikiz” bölümlerde var mıydı bilemiyorum.
Her neyse ne…
Benim vasistas için şöyle bir senaryom var:
Alman’ ın biri bundan yüzlerce sene evvel ilk defa bir vasistas görmüş ve ağzından hayretini mucip olan bu sistem için gayri ihtiyari “Was ist das?” sözleri dökülmüştür.
Karşısındaki Alman da “Was ist das?” diye şaşkınlıkla soruyu tekrarlamıştır.
Bunun üzerine soru soran Alman pencerenin adının “Wasistdas” olduğunu zannetmiştir ve gittiği birahanede arkadaşlarına “Wasistdas”‘ olayını anlatmış ve muhtemelen de bunun şerefine kadeh kaldırarak kahkahalarla gülmüşlerdir.
Henüz bu tür pencerelere bir isim de verilmemiş olduğundan vasistas ismi yerleşmiştir.
Olay budur.
İşin tuhafı da şudur ki Almanlar bizim vasistas dediğimiz yarı açılır pencereler için Klappfenster (kanatlı pencere) veya Kippfenster (eğimli pencere) derler.
Bir Alman’a vasistas derseniz, size ebleh ebleh bakar ve hikayedeki soruyu tekrarlar: Was ist das???
Gelelim neticeye
Namen sind Schall und Rauch, verstanden?
Kaynak: http://yavuzdizdar.com/vasistasla-iliskili-bilgiler-kelime-oyunlari-ve-yorum/
? hocam ben vasistası çözdüğüm bulmacada okudum marangozlukla ilgili yazıyordu. Allah Allah bu da ne ola ki diye merak edip Google amcaya sorayım dedim. Karşıma siz çıktınız. Sizin yazınızı görünce daha da meraklandım. Yazınızın meraklı insanları severim diye başlıyor olması da oldukça ilginçti! Twitterda da takipteyim sizi…
Sevgiler, saygılar, hörmetler…